به گزارش گروه فرهنگ و هنر برنا؛ چهل‌ویکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر؛ بهمن ۱۴۰۱ خورشیدی به دبیری کوروش زارعی در شرایطی برگزار خواهد شد که امسال برای نخستین بار تغییرات بنیادینی در برگزاری این جشنواره طی یک دهه اخیر را شاهد هستیم.
یکی از آن تغییرات به بازگشت این رویداد به شکل آثار تولید محور و پرهیز از بهره بردن از آثاری که طی سال پیش از برگزاری جشنواره به صحنه رفته بودند بازمی‌گردد. نکته دوم؛ به دلیل نگرشی که اداره کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در راستای سیاست‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت مردمی سیزدهم در حوزه عدالت فرهنگی و توسعه تئاتر در سراسر کشور با محوریت تئاتر استان‌ها داشته شاهد بازگشت جشنواره تئاتر منطقه‌ای بعد از ۹ سال وقفه هستیم.
پیشینه کوروش زارعی در تئاتر ایران از بدنه تئاتر استان‌ها بود و همین مهم کافی است تا جایگاه اهمیت تئاتر استان‌ها در چشمان شما به‌عنوان دبیر جشنواره تئاتر فجر بیش از دبیران دیگر باشد. خوشبختانه امسال مقررشده در سایه همدلی شما و همراهی آقای نظری (مدیرکل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) شاهد برگزاری جشنواره تئاتر مناطق بعد از وقفه‌ای ۹ ساله باشیم. بی‌تردید یکی از برگ‌های برنده جشنواره چهل‌ویکم همین اهمیت توجه به تئاتر استان‌هاست. درباره تحقق این مهم و جایگاه تئاتر استان‌های توضیح می‌فرمایید؟
از همان روز اولی که آقای نظری من را به‌عنوان دبیر جشنواره تئاتر فجر انتخاب کرد؛ مسئله احیای جشنواره منطقه‌ای را با ایشان مطرح کردم. گفتم ۹ سال است که این جشنواره تعطیل است و تمام هنرمندان استانی از ما تقاضا دارند این جشنواره را دوباره احیا کنیم؛ اما بازهمان مسئله مالی که سال‌ها قبل گریبان این جشنواره را گرفته بود بحثش پیش کشیده شد و فرمودند به دلیل مسائل مالی امکان‌ناپذیر نیست. هنوز جشنواره فجر آن بودجه‌ای که باید داشته باشد را در اختیار ندارد. امیدواریم با کسب بودجه بتوانیم در مسیر احیا این رویداد گام برداریم.
اصرار بر آن بود که می‌شود با استان‌ها صحبت کرد و به استاندارها اهمیت ماجرا را گفت و مکاتبه کرد. بر این امر اصرار شد و همین تاکید باعث شد حرکت را شروع کنیم. به اولین استانی که رفتیم و با آن‌ها برای بحث جشنواره منطقه‌ای صحبت کردیم استان کرمانشاه بود. استاندار فهیم و هنردوست کرمانشاه لطف کرد و بعد از شنیدن حرف‌هایمان و بازتاب اهمیت ماجرا که آن را به شکل کامل توضیح دادیم و تشریح کردیم؛ با آغوش باز از جشنواره تئاتر منطقه‌ای در کرمانشاه استقبال کرد.
استان بعدی که مدنظر من بود استان بوشهر بود. استاندار خون‌گرم استان بوشهر و معاون سیاسی و امنیتی وی از این رخداد استقبال کرد و بنا شد تا بوشهر میزبان دومین رویداد منطقه‌ای تئاتر کشور باشد.
درنهایت آثار حاضر از تمامی استان‌های کشور که به‌عنوان آثار برگزیده استانی به جشنواره تئاتر مناطق راه‌یافته‌اند از سوی داوران برگزیده برگزیدگان آثار برای حضور در چهل‌ویکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر انتخاب و معرفی خواهند شد.
اتفاق خجسته‌ای که سال گذشته بعد از سال‌ها جنبه شعاری داشتن تحقق یافت به اجرایی شدن عملیاتی شعار «ایران فقط تهران نیست» بازمی‌گردد. شاهد این مدعا افتتاحیه جشنواره چهلم تئاتر فجر در استان یزد و شهر یزد است. امسال نیز مشارکت استان‌ها را در قالب ایام برگزاری جشنواره تئاتر فجر در قالب بخش‌های مختلف آن خواهیم داشت؟
چند استان به ما پیشنهاد دادند که افتتاحیه جشنواره چهل‌ویکم را در آن استان‌ها داشته باشیم. در حال هنوز در حال رایزنی برای برگزاری افتتاحیه در تالار وحدت یا یکی از استان‌ها هستیم. همه این‌ها به شرایط بودجه‌ای بازمی‌گردد.
امسال اگر بخواهیم افتتاحیه را در یکی از استان‌ها برگزار کنیم تاکید دارم گروه‌های خارجی را در روز افتتاحیه در آن استان داشته باشیم. اعزام این گروه‌ها با پرواز به آن استان‌ها و رفت‌وبرگشت شان متحمل هزینه‌هایی خواهند شد. اگر بتوانیم اسپانسری پیدا کنیم می‌توان به آن استان پیشنهاد داد تا میزبان رویداد باشند. به‌هرحال هر استان بخشی از هزینه‌ها را متقبل خواهد شد و بخشی دیگر از هزینه‌ها مثل ایاب‌وذهاب و مواردی ازاین‌دست با اداره‌کل هنرهای نمایشی و دبیرخانه جشنواره است. اگر بتوانیم آن بخش دیگر را تأمین کنیم و شرایط میزبانی آن استان را بسنجیم شاید این اتفاق در یکی از استان‌های کشور بیفتد.
به‌شخصه فعلاً تالار وحدت را به‌عنوان میزبان اصلی و رسمی مراسم افتتاحیه می‌دانم؛ چراکه ورود به این ماجرا مسئله مالی را می‌طلبد. از نظر من این مقوله قطعی است؛ استان تهران و تالار وحدت به‌عنوان میزبان افتتاحیه خواهد بود.
اما تمام تلاش خود را می‌کنیم تا در طول جشنواره برخی از آثار در استان‌ها دیگر کشور به صحنه برود. شرایط اقتصادی به‌گونه‌ای است که همه در مضیقه هستیم. وقتی بخواهیم در یک استان میزبان بخشی از جشنواره فجر باشیم مسائلی چون اسکان و پذیرایی هنرمندان، بار مالی بزرگی را به ستاد جشنواره تحمیل می‌کند. تمامی موارد باید سنجیده و برنامه‌ریزی شود تا نخواهیم به هر بهانه‌ای، با هر شرایطی و به هر گونه‌ای جشنواره فجر را در استانی میزبانی کنیم.
در برگزاری جشنواره تئاتر فجر باید شأن جشنواره و هنرمند حفظ شود. نمی‌توانیم هنرمند را در هرجایی بخوابانیم و یا غذایی باکیفیت پایین به او بدهیم. جشنواره یعنی اجرا؛ اجرای خوب مواردی چون سالن خوب؛ کمک‌هزینه خوب؛ اسکان و پذیرایی خوب را می‌طلبد و اگر این‌ها را نداشته باشیم؛ برگزاری و حضور در جشنواره برای هنرمندان خاطره بدی می‌سازد.
خود من سال‌ها شرکت‌کننده بودم و بعضی‌اوقات در هر شرایطی به یک استان و یا شهرستانی می‌رفتیم و خاطره بدی در ذهنمان به‌جای می‌ماند. چون خودم این تجربیات را داشتم تلاش می‌کنم کیفیت برگزاری کیفیت مطلوبی باشد.
یکی از آسیب‌های همیشه همراه جشنواره تئاتر فجر به حضور گروه‌های استانی در این رویداد بازمی‌گردد. هنرمندانی که باز هم به دلایل مالی هیچ‌گاه در طول جشنواره با این رخداد همراه نبوده و نیستند. تنها یک روز پیش از اجرا به تهران می‌آیند و یک روز بعد از اجرا هم باید جشنواره را ترک کنند. درصورتی‌که ذات جشنواره برقراری ارتباط میان هنرمندان و مواجهه هنرمندان با آثار یکدیگر و گروه‌های خارجی است. آیا جشنواره چهل‌ویکم می‌تواند در طول برگزاری میزبان تمامی هنرمندان باشد؟
خیلی دلم می‌خواهد این اتفاق رخ دهد. از روز اولی که منصوب شدم در کنفرانس خبری رونمایی از پوستر و فراخوان جشنواره این حرف را زدم.
قول داده و می‌دهم که برای این مهم تمام تلاش خود را به کار می‌بندم و تا این لحظه نیز با خیلی‌ها وارد گفت‌وگو شدیم تا کمک‌حال ما باشند. بتوانیم امسال این شیوه و شرایط ساختاری را بشکنیم و بتوانیم از هنرمندان استانی در طول ۱۰ روز میزبانی کنیم.
جشنواره تئاتر فجر با بخش بین‌الملل شناخته می‌شود. در دو دوره قبلی و رویکردی که در دولت دوازدهم بود تمرکز بر حوزه کشورهای منطقه، کشورهای مسلمان حاشیه خلیج‌فارس استوار بود. به‌عنوان‌مثال یکی از تغییراتی که دبیر با خودش به همراه آورد آن بود که ما کشوری را به‌عنوان میهمان ویژه در جشنواره میزبانی کردیم. امسال هم کشوری به نام «مهمان ویژه» داریم؟ نگاهمان جهانی است؟ منطقه‌ای و از کشورهای مسلمان است یا...؟
نخست باید تأکید کنم ما امسال مهمان ویژه نداریم. دوستان بزرگواری که پیش‌ازاین سکان‌دار اداره این جشنواره بودند هم دوست داشتند فرا منطقه‌ای کار کنند؛ اما آن‌ها هم‌دستشان در اوضاع مالی خالی بود و شرایط مالی خوبی نداشتند.
اگر بخواهیم گروه خوب و شناخته‌شده در جشنواره حاضر باشد، باید هزینه ایاب‌وذهاب، ویزا، اسکان و پذیرایی را آن‌ها را در کنار دستمزد اجرای‌شان پرداخت کنیم. وقتی کسی مثل رومئو کاستلوچی بخواهد در جشنواره تئاتر فجر اجرا کند، می‌گوید من برای دو اجرایم این‌قدر می‌گیرم! دوستان دستشان خالی بود. والا آن‌ها دوست داشتند بخش بین‌الملل قوی داشته باشند. ما هم اگر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از این جشنواره حمایت نکند و بودجه‌ای که مدنظر داریم را به شکل کامل تخصیص ندهد ما هم دچار همان سرنوشت خواهیم شد.
اما ما نگاهمان جهانی است. از شرق آسیا؛ غرب آسیا؛ شمال افریقا و اروپا کارهای خوبی برای دبیرخانه ارسال شده است. نگاهمان فقط بر این امر استوار نیست که تنها از کشورهای منطقه استفاده کنیم.
کشورهای منطقه برای ما مهم هستند چراکه می‌خواهیم با زبان تئاتر که زبان دوستی، مهر، آشتی و تبادل اندیشه و تفکر است بتوانیم با کشورهای دوروبر گفتگو کنیم. با آن‌ها همراه شویم و آن‌ها را با خود همراه کنیم. به خاطر مسائل انسانی، به خاطر اهمیت انسان و اهمیتی که تئاتر به انسان می‌دهد. تئاتر چیزی جز ارزش‌های انسانی نیست. با زبان تئاتر می‌توانیم در منطقه ایجاد همدلی کنیم؛ اما نگاهمان فرا منطقه‌ای است و آثار زیادی هم برای ما آمده و ان‌شاءالله بتوانیم هنرمندانی را از کشورهای مختلف جهان با تنوع جغرافیایی داشته باشیم.
اگر در سال‌های اخیر تنها شاهد حضور کشورهای منطقه‌ای در جشنواره بودیم به دلیل تهی بودن انبان جشنواره از نظر مسائل مالی است. جشنواره پول نداشته که بتواند کارهای قدرتمندی را میزبانی کند.
اگر این مشکل برای ما هم حل نشود شاید ما هم دچار این معضل شویم. امیدواریم که در کنار حمایت مسئولان؛ خداوند به ما کمک کند که بتوانیم اسپانسر جذب کنیم و دچار مشکل نشویم.
انتهای پیام/