به گزارش برنا از مرکزی ، تفرش، یکی از شهرهای استان مرکزی و مرکز شهرستان تفرش است که در شمال شرقی اراک واقع و در بین رشته کوه‌هایی محصور است و آب و هوایی بسیار مطبوع دارد.
این شهر در ارتفاع حدود ۲۰۰۰ متری، در ۹۰ کیلومتری شمال شرقی شهر اراک قرار دارد.
این شهر دارای هفتاد روستا است که از این میان می‌توان به کبوران، نقوسان، بازرجان، فرک، جفتان و رودبار اشاره کرد.
دیرینگی این شهر به پیش از اسلام می‌رسد و اغلب نام نخستین آن را «گبرش» می‌دانند که از «گبر» به معنی زرتشتی می‌آید. در دوران بعد از ورود اسلام و حاکمیت اعراب و زبان عربی بر ایران تفرش، طبرس نیز گفته شده است.
اهالی تفرش اکثریت مردمان پارسی و باقی
مانده از عصر هخامنشیان و ساسانیان هستند و جمعیت خیلی کمی در بعضی روستاها ترکی سخن می‌گویند.
زبان اصلی مردمان تفرش پارسی باستان و فارسی نو هست که امروزه با گسترش زبان فارسی، زبان پیشین و اجدادی خود کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد و جایگاه اش را به فارسی نو داده‌است، اما در برخی از روستاهای اطراف زبان تاتی که در گذشته زبان اصلی منطقه بوده صحبت می‌کنند.
آثار تاریخی تفرش
از دوران پیش از اسلام یادگارهایی در منطقه تفرش به جا مانده‌است که از آن جمله می توان به قلعه‌های گبری، سنگ‌نگاره‌هایی در مناطقی از نقاط بیابانی تفرش و گورهای نشسته بر فراز روستای کبوران (گبران) و آتشکده‌ای که بر فراز روستای کبوران جای گرفته و به چهار طاقی معروف است، اشاره کرد.
شهر زیرزمینی و دستکند تفرش، آرامگاه دکتر حسابی، سنگ نگاره‌های یازیلی چای، مقبره میرعلام تفرشی و اسماعیل خان لشکر نویس تفرشی در قبرستان قدیمی بنام سماق بنه درمحله استادیوم مربوط به قرن یازدهم هجری و اواخر دوران صفویه، بقعهٔ ابوالعلی مهدی بن محمد از نوادگان جعفر صادق (دورهٔ ایلخانی)،
بقعهٔ امام‌زاده محمد از نوادگان جعفر صادق (دورهٔ خوارزمشاهیان)، مسجد جامع شش ناو (دورهٔ سلجوقی)که یکی از قدیمترین مساجد تفرش است.
از دیگر جاذبه‌های گردشگری می‌توان از دره دیزه، دره بدر، دره فرک، دره ستان، غار علی خورنده، غار گاو خور، غار نویوهی، غار پلنگ، غار دام دام تلخاب نام برد.
صنایع دستی تفرش
قالی و گلیم از برترین محصولات و صنایع دستی شهر تفرش هستند. قالی و فرشهای تفرش از گذشته تا به امروز در این منطقه رواج داشته و به دوام و ظرافت شهرت دارند.
مسگری از صنایع کهن و پرآوازه شهر تفرش است و قدمت آن به بیش از صد سال پیش برمی‌گردد که از دیرباز با چکش، آتش و کوره همراه بوده است.
صنعت سفیدگری نیز از دیگر فعالیت‌های سنتی شهر تفرش محسوب می‌شود که از لحاظ سابقه همپای صنعت مسگری است.
تفرشی دوزی یا درویش دوزی، هنری زیبا و ظریف است که در گذشته تولیدکننده اصلی و عمده آن مردم شهر تفرش بوده‌اند و به همین دلیل به آن تفرش دوزی می‌گویند.
حکاکی خوشنویسی بر روی انگشتر از دیگر هنرهای معروف تفرش و یکی از جذابترین و زیباترین سوغاتی‌های این شهر است.
ظروف سنگی یا به اصطلاح محلی‌ها، مزگو، از دیگر سوغاتی‌های شهر تفرش است که توسط مردمان هنرمند روستای الویجان شهر تفرش ساخته می‌شوند.
سوغات خوراکی
کفلمه، ترخینه، فتیر، گوشفیل، باسلوق از مهم‌ترین و مشهورترین سوغات این شهر به حساب می‌آیند. علاوه بر این بادام، گردو، رب انار، کشمش، عسل، نخودچی، لبنیات، انگور، میوه‌های خشک شده، سبزیجات دارویی خشک شده، عرقیات گیاهی را تیز می‌توان از دیگر سوغاتی‌های این شهر برشمرد.
شهر زیر زمینی تفرش
شهر زیرزمینی و دستکند تفرش محوطه‌ای تاریخی-باستانی در شهر تفرش می‌باشد که در منطقه ترخوران تفرش و قنات دیاوار، در یک کوچه خاص با یک المان بزرگ از پیه‌سوز وجود دارد.
براساس یافته ها، این شهر سه طبقه مربوط به دوره سلجوقی است و در اواخر دوره سلجوقی تمامی فضاهای بین طبقات کاملا پر شده است، چاه هایی که این طبقات را به هم متصل می کند در آخرین فاز استفاده از محوطه، پر شده است و این امر نشان می دهد که شهر زیرزمینی تفرش وارد دوره بعدی(دوره ایلخانی) نشده است.