به گزارش برنا از مرکزی ، شهر تفرش در بخش مرکزی شهرستان تفرش و در شمالِ شرق استان مرکزی قرار گرفته است. شهر تَفرِش از روستاهای قدیمی "فَم و تَرخوران" تشکیل شده است. از دیگر روستاها که هم‌اکنون جزء محله‌های این شهر محسوب می‌شوند، می‌توان به: دادمرز، کهک، کوکان، دینجرد، طاد، الویجان، کبوران (بهاران)، قلعه محی‌الدین یا قلعه قدس، طراران (بالا و پایین)، معین‌آباد، زاغَر و کوهین اشاره کرد.
جمعیت شهر تفرش براساس آخرین سرشماری‌هایی صورت گرفته، حدود ۱۸ هزارنفر است. شهر تفرش حدود ۹۰ کیلومتر با اراک و حدود ۲۴۰ کیلومتر با تهران فاصله دارد.
زبان غالب مردم تفرش، فارسی است؛ ولی در بعضی از روستاهای اطراف آن، به زبان تاتی که از زبان‌های قدیمی است، صحبت می‌شود.
امامزاده محمد تفرش از نسل حضرت سید سجاد امام زین العابدین (ع) است و به قطب فرهنگی تفرش مشهور است.
این امامزاده در داخل شهر تفرش قرار دارد.
امامزاده محمد(ع) در محله فم، شمال شرقی شهر تفرش قرار دارد و یکی از زیبا ترین بناهای تاریخی – مذهبی استان مرکزی به شمار می رود.
نسبش چنین است: محمد بن حسن بن حسین بن حسن افطس بن علی اصغر بن امام زین العابدین.
مشخصات بقعه:
از نوع کلاه‌خودی دو جداره است که سطح خارجی آن با کاشی معرق لاجوردی با نقوش اسلیمی و گل و بوته پوشیده شده و در ساق گنبد آن به خط کتیبه‌ای آیات قرآنی دیده می‌شود.
نمای داخل بقعه و گنبد زیرین در فضایی به مساحت تقریبی 80 متر مربع است که دیوار آن با نقاشی‌های بسیار زیبا در رنگ‌های مختلف تزیین شده است. وجود ترنج‌ها و گل‌بوته و پرندگان، فضایی روحانی به داخل بقعه بخشیده است. البته این طرح‌ها بر اثر گذشت زمان فرسایش پیدا کرده بود که به همان شکل اولیه دوباره بازسازی شده است.
در سمت شرق و غرب آن، دو غرفه به مساحت تقریبی 12 متر مربع وجود دارد که محل عبادت زائران است. دو پنجرة زیبای گره‌چینی شده نیز نور داخل بقعه را تأمین می‌کند. بدنة دیوار بقعه از کاشی معرق لاجوردی و سفید شش ضلعی به ارتفاع 50/1 متر پوشانده شده و ضریح آن کتیبه‌ای قلمزنی شده با این عنوان دارد: «بسم الله الرحمن الرحیم. ضریح مطهر محمد ابن حسن ابن حسین ابن حسن افطس ابن علی اصغر ابن امام زین العابدین که توسط ادارة اوقاف تفرش و همت هیئت امناء در سال 1370 در اصفهان اتمام یافت. عمل استاد مصطفی روزگاریان».
در پیشانی ضریح مرقد با خط شکستة نستعلیق قصیدة معروف محتشم کاشانی (باز این چه شورش است...) تحریر شده است.
این مکان مقدس دارای بقعه، ایوان، آستانه، حجره و حیاط است. در سردر ورودی امامزاده محمد هنرهای مختلفی به‌کاررفته است. مقرنس‌کاری با گچ، نقاشی با تزیینات رنگ‌آمیزی شده، طاق جناقی که لچک‌های اطراف آن با کاشی گل و بوته و کمربندی از کاشی با رنگ کتیبه‌ای و آیات قرآنی تزیین گشته و بدنة دیوارها نیز با کاشی‌های شش ضلعی طرح صفوی پوشانده شده است.
این بنا دو آستانه در شمال و جنوب دارد که هر دو قرینه بوده و با مقرنس‌کاری و کاشی‌کاری تزیین شده و توسط دو درِ دو لنگة گره‌کاری شده، به بقعه و آستانة جنوبی به حیاط متصل می‌شود.
حیاط مستطیل‌شکل است و حجره‌ها در اطراف آن قرار دارد که با طاق آجری و دهانة جناقی به شکل قطاری و سلسله‌وار اطراف حیاط را پوشانده است.
در حجره‌های شرقی سنگ قبرهای با ارزشی از قرن دوازدهم هجری وجود دارد که حجاری و خط زیبا دارد و نشان‌دهندة شخصیت علمی و فرهنگی صاحبان آنهاست. با توجه به نوشته‌های حک‌شده بر روی سنگ مزارهای تاریخی، به نظر می‌رسد تا اوایل قرن دوازدهم در این مکان اموات را دفن نمی‌کردند و به مرور زمان، فضای حیاط اطراف بقعه محل دفن اموات شده است.
اصل بنا مربوط به اواخر قرن هشتم هجری و دورة ایلخانی است که بعد از آن تعمیر و بازسازی شده است. صندوق چوبیِ منبت‌کاری شدة مرقد شریف، شجرة امامزاده و تاریخ ساخت 953 هجری را دارد.
این بقعه بار دیگر در زمان شاه عباس دوم صفوی توسط خواجه مؤمن تفرشی (ت 1170 هجری) تعمیر شده است.
در کتاب عصر جعفری آمده است(2):
حسن افطس پنج پسر داشته: عبدالله شهید، علی، عمر، حسین و حسین مکفوف. عبدالله شهید به دست هارون الرشید مقتول شده؛ و حسین مکفوف جد سادات هزاوة فراهان است که مرحوم میرزا ابوالقاسم قائم مقام از آنهاست؛ و علی الجرزی والد شاهزاده محمد است که در فم تفرش مدفون گردیده و قبه و صحن مجلل او را خواجه مؤمن (فوت 1170 هجری) برادر امین الدین (امینا) بن محمد حسین الحسینی در زمان شاه عباس دوم بنا نموده است.
امامزاده محمد(ع) جد مقام معظم رهبری,
از این امامزاده به عنوان جد مقام معظم رهبری در تفرش یاد می شود و مقام معظم رهبری نیز در سال 79 در اجتماع پرشور مردم تفرش در خصوص این امامزاده گفت: «.....من حالا به زیارت امامزاده بزرگوار حضرت سلطان سید محمد مشرف شده بودم. ایشان در راس سلسله ی سادات حسینی هستند.
حضرت سلطان محمد پدر سلطان سید احمد است که در هزاوه مدفونند و این بزرگوار فرزند با چهار واسطه، می رسد به امام سجاد (ع) که این مزار این بزرگوار مشهد حضرت سید محمد است ، ایشان به شهادت رسیده اند. اینجا کما اینکه مشهد میقان که الان در راه اراک زیارت کردیم مشهد حضرت سلطان محمد عابد است، اینها همه شهادتگاه هستند.
حضرت سید محمد است ، ایشان به شهادت رسیده اند. اینجا کما اینکه مشهد میقان که الان در راه اراک زیارت کردیم مشهد حضرت سلطان محمد عابد است، اینها همه شهادتگاه هستند.