به گزارش خبرگزاری برنا، «معصومه آمیغ پی» با اشاره به اینکه فرونشست در صورت عدم مدیریت صحیح، می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری را برای مناطق درگیر ایجاد کند، اظهار داشت: فرونشست می‌تواند سبب تغییر ناهمسان در سازه‌های انتقال آب و نیرو، شکست و یا بیرون‌زدگی لوله جدار چاه‌ها، ایجاد اختلال در بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی، کاهش برگشت‌ناپذیر تمام یا بخشی از منابع مخازن آب زیرزمینی و در نتیجه از بین رفتن یا کاهش میزان نفوذپذیری سطحی و پیرو آن گسترش پهنه‌های بیابانی و سیلابی شده که در نهایت تخریب شریان‌های حیاتی، زیرساخت‌ها و سازه‌های مهم را به همراه خواهد داشت.
وی اضافه کرد: به طور قطع شناسایی محدوده‌ها، الگوی فرونشست و برآورد نرخ آن تاثیر بسزایی در مدیریت و کنترل این پدیده خواهد داشت.
آمیغ پی افزود: سازمان نقشه‌برداری کشور به عنوان متولی پایش تغییرات پوسته زمین، در راستای تحقق اهداف برنامه ملی کاهش خطر حوادث و سوانح - مصوب سال ۱۴۰۰ شورای عالی مدیریت بحران کشور، با در اختیار داشتن تجهیزات مورد نیاز و افراد متخصص در اندازه‌گیری و تحلیل نتایج، اقدام به تهیه نقشه های فرونشست و اعلام نرخ آن در سطح کشور، با استفاده از داده‌ها و اطلاعات مکانی موجود، شبکه‌های مبنایی مختلف و تصاویر ماهواره‌ای نموده است.
رییس اداره ترازیابی دقیق و تداخل سنجی راداری سازمان نقشه برداری کشور ادامه داد: همچنین به دلیل مخاطرات جدی پدیده فرونشست در مناطق مسکونی و شهری، پایش میزان فرونشست در این مناطق یکی از مطالعاتی است که باید به آن توجه ویژه‌ای داشته و رشد و تغییرات غیرمعمول میزان فرونشست در این مناطق نیز باید بررسی شود.
آمیغ پی با اشاره به اهمیت استان و شهرستان تهران در خصوص فرونشست گفت: از آنجایی که برخی از مناطق شهری و سازه‌های مهم در منطقه فرونشست واقع شده است، پایش مداوم پهنه فرونشست تهران از سال ۱۳۸۰ در دستور کار سازمان نقشه‌برداری کشور قرار دارد و محاسبات ماهیانه و سالیانه بر اساس پردازش‌های راداری و محاسبات ژئودتیکی صورت گرفته است.
وی ادامه داد: اولین گزارش کمی از شناسایی فرونشست تهران در سال ۱۳۸۰ توسط سازمان نقشه برداری صورت پذیرفت که بررسی وضعیت تغییر ارتفاعی مسیرهای ترازیابی درجه یک نشان دهنده فرونشست دشت شهریار بود و نتایج نشان دهنده نشستی معادل ۲۰/۱ متر (در طول ۹ سال) در ایستگاه ترازیابی واقع در در امتداد بزرگراه آزادگان بوده است.
کاهش چشمگیر نرخ فرونشست در مناطق شهری تهران
آمیغ پی با بیان اینکه در سال ۸۰ بر اساس مقایسه ارتفاع بنچ‌مارک‌های ترازیابی مناطق متعددی از فرونشست در کشور شناسایی شد، بیان داشت: تمام این مسیرها در حوزه آبخوان‌هایی که با کاهش سطح آب زیرزمینی مواجه بودند، قرار داشتند.
رییس اداره ترازیابی دقیق و تداخل سنجی راداری سازمان نقشه برداری کشوربا اشاره به کاهش میزان فرونشست در تهران گفت: بر اساس آخرین محاسبات و پردازش‌های انجام شده، شکل۱ و۲ نقشه پهنه فرونشست مناطق شهری در تهران بر اساس پردازش‌های راداری بازه زمانی ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷ و ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۱ را نشان می‌دهد که نتایج نشان دهنده کاهش چشمگیر نرخ بیشینه فرونشست از ۲۰.۶ سانتی متر در سال در بازه زمانی ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷ به ۱۳.۲ سانتی متر در سال در بازه زمانی ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۱ است.
شکل۱. نقشه پهنه فرونشست مناطق شهری شهر تهران بر اساس پردازش های راداری بازه زمانی دی ۹۵ تا بهمن ۹۷
شکل۲. نقشه پهنه فرونشست مناطق شهری شهر تهران بر اساس پردازش های راداری بازه زمانی فروردین ۹۹ تا فروردین۱۴۰۱
همین طور که از شکلها پیداست، نرخ فرونشست در کل محدوده کاهش چشم گیری طی ۲ سال اخیر داشته است که در برخی مناطق این کاهش نرخ بیش از ۶۰ درصد بوده است. همچنین طبق این نتایج مساحت محدوده فرونشست دشت تهران نیز کاهش وسعت یافته است.
بررسی سری زمانی ۵ ساله فرونشست دشت تهران بیانگر آن می‌باشد که گرچه در سال آبی ۹۷ با افزایش نرخ و گسترش پهنه فرونشست نسبت به سال آبی ۹۶ روبرو بوده‌ایم، اما از سال آبی ۹۸ شاهد کاهش کلی نرخ فرونشست هستیم که این روند کاهش نرخ در سال‌های آبی ۹۹ و ۱۴۰۰ در کل دشت مشهود بوده و سرعت بیشتری گرفته است. این کاهش نرخ در حالت خوش بینانه می تواند در اثر مدیریت استخراج بی‌رویه آب زیر زمینی و یا تغذیه آبخوان و در حالت بدبینانه نشان دهنده اتمام پتانسیل آبخوان تهران و شروع فرآیند مرگ آبخوان باشد. مسلما بررسی وضعیت سطح آب زیرزمینی چاه‌های پیزومتری دشت شهریار، می تواند در علت یابی تغییرات ایجاد شده در وضعیت فرونشست این دشت راهگشا باشد. از وزارت نیرو انتظار می‌رود با بررسی تغییرات سطح آبخوان تهران علت این کاهش نرخ را شفاف‌سازی نماید.
انتهای پیام/