به گزارش خبرنگار اجتماعی برنا//
صفت بارز ما ایرانی‌ها این است که در دقیقه 90 به فکر راه حل مشکلاتمان می‌افتیم و یکی از این معضلات پیش رو ناقوس مرگ آور کاهش جمعیت است، به اذعان بسیاری از کارشناسان و آمارها رشد منفی جمعیت در ایران با این روند نزولی جمعیت در سال‌های آینده دور از انتظار نیست.
شاید با کاهش جمعیت در نگاه اول به نظر برسد که موجب فراهم کردن رفاه و آسایش بیشتری برای بقیه جمعیت خواهد شد اما بی گمان در دراز مدت با سیل انسان‌های سالمندی روبهرو می‌شویم که قدرت کار و فعالیت ندارند و بجای مولد بودن، سربار جامعه اند و برای جبران کاهش نیروی جوان و کارا مجبور به مهاجرت نیروی کار شویم و همین نیز تبعات فرهنگی و اخلاقی را در پی خواهد داشت.
اگر مسئولان امر در سال 68 با نرخ رشد 4 درصد به فکر سیاستهای تحدید نسل افتادند هرگز در پی این نبودند که به این سرعت نرخ رشد جمعیت به این شدت کاهش یابد.
می‌توان گفت علاوه برسیاست‌های کنترل جمعیت دولت خود خانواده‌ها نیز به دلیل مشکلات اقتصادی به کنترل جمعیت تمایل نشان دادند و تا به حدی پیش رفت که هم اکنون به نرخ رشد 2/1 رسیده‌ایم.
سخنان رهبر معظم انقلاب
شاید اولین شخصی که با هوشیاری و بصیرت روند کاهش جمعیت را یادآوری کردند رهبر معظم انقلاب بودند ایشان خطاب به مسولان و مردم در مقاطع مختلف این خطر کاهش جمعیت جوان را گوشزد کردند.
ایشان فرمودند: ما اگر چنانچه با این شیوه‌‌ای که امروز داریم حرکت می‌کنیم پیش برویم، در آینده ی نه چندان دور، یک کشور پیری خواهیم بود که علاج این بیماری پیری هم در حقیقت در دسترس نیست.
وی برای تشویق مردم و مسولان جهت ایجاد سیاستهای افزایش جمعیت فرمودند: مسئله جمعیّت که بجد هم مورد بحث و اختلاف نظر در جامعه است، مسئله‌ی بسیار مهمّی است. بلاشک از نظر سیاست کلّی کشور، کشور باید برود به سمت افزایش جمعیّت؛ البتّه به نحو معقول و معتدل برود.
جمعیت ایران در سرشماری آمار و نفوس سال 90 مرکز آمار ایران
روند پیری جمعیت ایران تا 1450
میزان باروری زنان از سال 1355 تا سال 1390 کاهش چشمگیری داشته و در صورت ادامه روند کاهش جمعیت، این مسئله به یک بحران اجتماعی، اقتصادی امنیتی و سیاسی تبدیل خواهد شد.
با کاهش شدید نرخ رشد جمعیت فراتر از پیش بینی‌های کارشناسان زنگ هشدار کاهش موالید و باروری به صدا درآمده و لزوم تغییر نگرش در ساختار سیاستهای کنترل جمعیت را در این باره می‌طلبد. در حال حاضر اگر سیاستهای کنترل جمعیتی هم چون گذشته ادامه یابد؛ با ادامه روند کاهش باروری، نرخ رشد جمعیت ایران در چند سال آینده به صفر خواهد رسید.
بر اساس پژوهش‌های صورت گرفته، جمعیت جوانان 20 الی 29 ساله كشور از سال 1390 روند نزولی پیدا كرده.
این روند كاهش تا سال 1392 به حدود 3/17 میلیون نفر و در سال 1395 به كمتر از 5/15 میلیون نفر می‌رسد.
کاهش جمعیت ایران به 62 میلیون
معاون بهداشت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: اگر با روند فعلی کاهش جمعیت و براساس سناریوی رشد متوسط جمعیت حرکت کنیم، در سال 1480 جمعیت کشور به 62 میلیون نفر خواهد رسید.
وی به یکی از بندهای قانون برنامه اول توسعه درباره خطوط کلی سیاست تحدید موالید اشاره کرد و گفت: براساس این قانون قرار بود رشد طبیعی جمعیت از 2/3 به 3/2 درصد کاهش یابد ولی اکنون این رقم به 2/1 درصد رسیده است.
معاون وزیر بهداشت با اشاره به افزایش جمعیت سالمندی در کشور، گفت: طی 10 سال آینده به ازای هر 10 خانوار هفت سالمند بالای 60 سال در کشور خواهیم داشت.
رخشانی با تشریح چالش‌های جمعیتی پیش رو در کشور در نتیجه کاهش رشد جمعیت، گفت: تداوم این بحران‌ها سبب خواهد شد تا در آینده با سالمندی جمعیت، افت میزان باروری و تجدید نسل و بحران ساختار خانواده و شکاف نسل‌ها روبهرو شویم.
هرم جمعیت:
هرم سنی کشور در حال گذر است یعنی گذر از یک ساختار سنی کاملاً جوان به ساختاری سالخورده (کوچک شدن قاعده هرم) با توجه به پیش‌بینی‌های صورت گرفته، می‌توان گفت که وضعیت جمعیتی جمهوری اسلامی ایران در 50 سال آینده در وضعیت مطلوبی نخواهد بود و به سمت کاهش جمعیت پیش خواهیم رفت. ضمن آن که جمعیت جوان و فعال کشور نیز به شدت کاهش خواهد یافت. افزایش جمعیت سالمند نیز ضمن عدم توانمندی اقتصادی، نیازمند خدمات بیشتر بخش جوان جمعیت خواهد بود.
هشدار مسئولان
دبیر کل دفتر آمار اطلاعاتی جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال کشور با اشاره به این‌که سرعت و شتاب کاهش جمعیت ایران در مقایسه با کشورهای دیگر بیشتر است، گفت: بازنگری سیاستهای جمعیتی در کمیسیون‌های مجلس پیگیری و بررسی می‌شود.
وی با اشاره به این‌که شاخص رشد جمعیت چند سالی است کاهش پیدا کرده است، گفت: چنانچه روند کاهش ادامه پیدا کند و با سیاستهای به موقع نتوانیم مانع از پیش روی آن شویم طی سال‌های آینده با رشد منفی جمعیت روبهرو خواهیم شد.
مدیر کل دفتر آمار اطلاعاتی جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال کشور تاکید کرد: برهمین اساس طی سال‌های آینده به سمت جمعیت سالمندی می‌رویم بطوری که عنوان شده تا سال 1410 با پنجره جمعیتی که همان جمعیت سالمند است مواجه می‌شویم به همین دلیل بهتر است از همین حالا برای 20 سال آینده برنامه ریزی و سیاست گذاری مناسبی انجام شود.
به منظور افزایش آمار جمعیت کشور باید سیاستهای گذشته بازنگری و لغو شده و به تبع آن برنامه‌های جدیدی جایگزین آن شود.
وی اجرای سیاستهای تشویقی را تنها راه افزایش جمعیت دانست و گفت: فراهم کردن زمینه‌های تسهیل ازدواج جوانان، جلوگیری از طلاق زوجین، از بین بردن فرهنگ غلط تک فرزندی، لغو قانون تنظیم خانواده و ...ازجمله راهکارهای افزایش جمعیت کشور است.
به گفته محزون، در حال حاضر سیاستهای جمعیتی را در مجلس از طریق کمیسیون فرهنگی و بهداشت پیگیری می‌کنیم و پس از بررسی ابعاد مختلف آن به سمت بازنگری سیاستهای جمعیتی حرکت خواهیم کرد تا جایی که این بازنگری به‌صورت قانون مطرح شود.
دلایل موافقان و مخالفان افزایش جمعیت
موافقان
- نیروی انسانی منشا قدرت است.
- رشد جمعیت سفارش دین و کنترل جمعیت توطئه غرب است.
- جمعیت زیاد، عامل توسعه اقتصادی است.
- جلوگیری از روند پیر شدن جمعیت می‌کند.
- وقتی نیمی ازجمعیت یک کشور سالخورده باشد نیمه جوان جمعیت باید انرژی خود را صرف نگهداری و خدمات رسانی به نیمه سالخورده کنند و این بزرگترین چالش اقتصادی است.
مخالفان
- فراهم نبودن زیرساخت‌ها (آموزشی، بهداشتی، رفاهی و...)
- مبهم بودن آینده شغلی نسل آینده
- شرایط نامناسب معیشتی و اقتصادی خانواده‌ها (والدین)
- فراهم نبودن زندگی توام با رفاه برای نسل آینده
- نبود پشتوانه کارشناسی برای افزایش جمعیت
- به دلایل فرهنگی رشد جمعیت بیشتر در فقرا رخ خواهد داد و سبب وخامت وضع آن‌ها خواهدشد
نتیجه نهایی
به نظر می‌رسد با توجه به نمودار و آمارهایی که در بالا ذکر شد مسولان امر باید این ناقوس خطر کاهش جمعیت و رند پیرشدن جمعیت را جدی بگیرند و به فکر سیاستهای ترمیم نسل ایرانی بی‌افتند.
در ضمن این‌که خانواده‌های ایرانی باید بدانند نسل جوان باعث پویایی و با انگیزه گی و تحرک جمعیت خواهد شد نسلی که مولد اقتصادی و انسانی است تنها نسل جوان جمعیت است.