به گزارش برنا؛ ارتفاعات قراویز از مناطق غربی استان کرمانشاه است که محدوده‌ای با وسعت سه هزار و ۸۰۰ هکتار داشته و مهمترین زیستگاه ویژه آهوی ایرانی است، این منطقه روزگاری به دلایل مختلف از جمله جنگ تحمیلی در معرض خطر نابودی قرار داشت اما این منطقه که در گذشته به عنوان منطقه شکار و تیراندازی ممنوع بود به پناهگاه حیات وحش ارتقا یافته و هم اکنون از شرایط بسیار خوبی برای زندگی این گونه زیبا از آهو در کشور تبدیل شده است.
قدمت زیستگاه آهوان این منطقه طبق مستنداتی همچون سنگ‌نگاره‌های دوره ساسانی طاق‌بستان و سفرنامه ناصرالدین‌شاه قاجار هنگام سفر به عتبات عالیات و اقامت و عبور از استان کرمانشاه برای همگان هویداست به طوری که هم اکنون دشت قراویز را به یکی از مناطق بکر و منحصر بفردترین زیستگاه های آهوان ایرانی و برخی از گونه‌های متنوع جانوری در کشور و منطقه غرب تبدیل کرده است.
قراویز به صورت تپه ماهورهایی است که اطراف یک دشت در مرکز آن را فرا گرفته است که در قسمت شمال دارای رودخانه دایمی قوره‌تو است و در محدوده منطقه، چشمه های دایمی که در تمام طول سال آب دارند وجود دارد که از معروفترین این چشمه ها کانی‌ماران را می توان نام برد.
منطقه زیبا و دیدنی قراویز با توجه به موقعیت خاصی که دارد زیستگاه مناسبی جهت زیست آهوی ایرانی در منطقه است همچنین کنترل مستمر آن توسط ماموران حفاظت محیط زیست، امنیت بیشتری برای این حیات وحش به وجود آورده است.
منطقه قراویز به لحاظ موقعیت جغرافیایی منطقه ای گرمسیری در غرب کشور است که قسمت های شمالی و شرقی آن در سرپل ذهاب و قسمت های جنوبی و غربی در قصرشیرین و از سوی شمال با کشور عراق هم مرز است.
برای بررسی شرایط زیست این آهوان زیبا پای صحبت های سرپرست محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه نشستیم تا آخرین وضعیت این گونه منحصر بفرد را برای ما بیشتر تشریح کند.
سرپرست محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه گفت: پناهگاه حیات وحش قراویز که از نظر سطح حفاظتی بالاترین درجه حفاظت را پس از پارک ملی دارد یکی از منحصربفرترین زیستگاه‌های آهوی ایرانی در کشور است.
ثریا قربانی افزود: این پناهگاه که سه هزار و ۸۰۰ هکتار مساحت دارد دارای پرجمعیت ترین گله‌های آهوی ایرانی در کشور است که در حال حاضر افزون بر ۲ هزار و ۵۰۰ راس آهو در این منطقه مشاهده شده است.
وی اضافه کرد: این پناهگاه به دلیل فرهنگ زیست محیطی بالای مردم منطقه از وضعیت و شرایط بسیار مناسبی جهت زیست این گونه برخوردار است به طوری که در آخرین سرشماری انجام شده شاهد افزایش تعداد این گونه زیبا در منطقه بوده ایم.
قربانی تاکید کرد: در کنار فرهنگ بالای زیست محیطی ساکنان این منطقه، تلاش محیط بانان و همکاری نیروی انتظامی شرایط زیستی بسیار مناسبی را برای این گونه از آهو در این پناهگاه بوجود آورده است.
سرپرست محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه یادآور شد: وجود گله های گوسفند مازاد بر ظرفیت منطقه، علاوه بر اینکه تهدیدی جدی برای مراتع و پوشش گیاهی محسوب می شود موجب کاهش علوفه برای آهوان نیز شده است که همین امر موجب شده تا با وجود توزیع علوفه از سوی سازمان حفاظت محیط زیست، آنها برای تامین غذای خود گاهی به مزارع مردم روی آورده و به آن آسیب بزنند.
وی تاکید کرد: سگ های گله دامداران روستاهای همجوار نیز زیستگاه آهوی ایرانی در دشت قراویز را ناامن کرده است به طوری که در برخی مواقع بره آهوان وحشی بر اثر شکار سگ های گله تلف می شوند.
قربانی ادامه داد: یکی دیگر از مشکلاتی که در این پناهگاه حیات وحش ممکن است بروز کند افزایش خطر شیوع بیماری در بین آهوان این منطقه است که به دلیل تعداد بیش از حد ظرفیت آنها در این پناهگاه احتمال شیوع آن وجود دارد.
وی اظهار کرد: بر اساس قانون، حفاظت و بهسازی محیط زیست چرای دام در محدوده منطقه حفاظت شده و پناهگاه حیات وحش، با رعایت قوانین و مقررات مربوط و در حد ظرفیت قابل برداشت مراتع ، امکان پذیر است.
وی افزود: برهمین اساس و برای کاهش جمعیت آهوان این پناهگاه، زنده گیری و انتقال تعدادی از آنها به مناطق دیگر استان از جمله پناهگاه حیات وحش زله زرد که از نظر اکوسیستم شباهت زیادی به پناهگاه قراویز دارد هم اکنون در حال بررسی است.
سرپرست محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه گفت: منطقه زله زرد مشترک قصرشیرین و گیلانغرب با ۴۰ هزار هکتار مساحت یکی از مناطق مهم زیستگاه گونه های نادر گیاهی و جانوری در استان کرمانشاه و کشور به شمار می رود که از سال ۱۳۷۳ تحت حفاظت است.
وی با بیان اینکه مساحت فعلی دشت قراویز برای جمعیت فعلی آهوان این منطقه کم است یادآور شد: یکی دیگر از برنامه های در دست مطالعه سازمان حفاظت محیط زیست انتقال تعدادی از آهوان دشت قراویز به سایر استان هاست که چنانچه زیستگاه مناسبی برای آنها شناسایی شود این انتقال برای کاهش تراکم جمعیتی دشت قراویز انجام خواهد شد.
آهو یا غزال ایرانی نوعی آهوی بومی آسیای میانه و جنوب غربی آسیاست که از تیره گاویان و راسته جفت‌سم‌سانان محسوب می شود، بدن این حیوان به رنگ قهوه ای روشن، شکم تیره‌تر، نواحی زیرین بدن آن سفید و دم آن سیاه است.
این حیوان در صحرای گبی، بلوچستان پاکستان، جنوب شرق ترکیه، شمال آذربایجان و بخش‌هایی از ایران، عراق و افغانستان زندگی می‌کند؛ زیر گردن جنس نر این حیوان در فصل باد کرده و برآمدگی مشخصی پیدا می‌کند و به همین دلیل به آهوی گواتردار نیز معروف شده است.
غزال ایرانی مثل دیگر آهوها سرعت بالایی دارد اما برخلاف غزال‌های دیگر بدون جهش می‌دود، به طور تاریخی مهم ترین دشمن طبیعی این جانور یوزپلنگ بوده که اکنون فقط در بخش‌هایی از ایران باقی مانده است.
استان کرمانشاه ۲ میلیون و ۴۹۹ هزار هکتار مساحت دارد که ۷۰ درصد آن را عرصه‌های منابع طبیعی با بیش از ۵۲۷ هزار هکتار جنگل و یک میلیون و ۱۹۲ هزار هکتار مرتع تشکیل داده است.
در این استان ۱۰ منطقه تحت مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست استان با مساحتی بالغ بر ۲۵۰ هزار هکتار وجود دارد که شامل ۵ منطقه حفاظت شده (بیستون قلاجه، بوزین و مره خیل، امروله دالاخانی و بدر و پریشان) همچنین سه پناهگاه حیات وحش (ورمنجه، زله زرد و قراویز) و ۲ اثر طبیعی و ملی (غار قوری قلعه و غار پراو) است که شاما 10 درصد کل وسعت استان را شامل می شود.
بلوط ایرانی، بنه، زیتون، ارغوان، گلابی وحشی، کیکم، زالزالک، زبان گنجشک، آلوچه، ختمی، لاله واژگون از پوشش‌های گیاهی مناطق حفاظت شده است؛ همچنین بز و پاژن، شوکا، قوچ و میش، پلنگ، سنجاب ایرانی، گربه وحشی، گرگ، روباه، تیهو، کبک، عقاب، گنجشک سانان و … از گونه‌های جانوری این مناطق است.
