سریال ها را به زور چند فصلی نکنیم!/ گاهی نمی شود که نمی شود که نمی شود!

در تمام دنیا ساخت سریال های چند فصلی در کمپانی های فیلمسازی اتفاقی مرسوم است اما موفقیت سریال های دنباله دار با استاندارهایی مواجه است که طبیعتا نادیده گرفتن آن به شکست آثار در فصل های دیگر می انجامد که این اتفاق را در تولیدات داخلی و خارجی بارها تجربه کرده ایم. ساخت سریال های چند فصلی اصولا باید در نقطه صفر اتفاق بیافتد و گروه نویسنده در زمان ایده پردازی، طراحی داستان، شخصیت پردازی، بسط داستان و  بچه قصه ها، بایستی آجرهای سناریوی درحال نگارش را بر اساس تعداد فصول مشخص شده بچینند و داستان منتخب از  دو خطی، پتانسیل و کشش این را داشته باشد که بتواند در چند سیزن ادامه پیدا کند. 

اینکه مدیران تصمیم بگیرند یک سریال متوسط را که در فصل اول نتوانسته نظر مخاطب را جلب کند در فصل های بعدی به زور ادامه می دهند یا به دلایل اقتصادی و پیش تولید تصمیم می گیرند سریالی را در چند مناسبت به تیم سازنده سفارش دهند در بسیاری از مواقع پول دور ریختن است چرا که حتما سریالی که در فصل اول نتوانسته مخاطبش را جذب کند در فصول بعدی هم جز شکست عایدی نخواهد داشت. اگر سریال های پایتخت، زیرخاکی، نون خ و ... کارشان به فصول بعدی کشیده حتما با اقبال مخاطب در فصل اول مواجه شده اند و در ادامه کشش تولید فصل های بعدی را در گزینه هایی چون؛ 

_ دو خطی داستان

_ طراحی شخصیت های جذاب 

_ وجود موقعیت های مورد نیاز درام 

و ... 

را داشته اند که تیم سازنده این ریسک را به جان میخرد تا برای ساخت قسمت های بعدی سریال که می تواند خاطرات مخاطب را از فصول قبلی تحت تاثیر خود قرار دهد اقدام نماید. 

جالب است بدانید یکی از دغدغه های همیشگی الهام غفوری، سیروس مقدم و محسن تنابنده بعد از سفارش هر فصل از سریال پایتخت طراحی داستانی بود که قرار است در فصل های بعدی ساخته شود، بارها در گپ و گفت های مختلفی که با سیروس مقدم و الهام غفوری داشتم ایشان معتقد بودند تا داستان جذاب مد نظرمان تصویب نشود ساخت فصل بعدی سریال پایتخت امکان پذیر نیست. 

سیروس مقدم در این باره می گوید: اگرچه خیلی ها فکر می کنند شخصیت ها از سریال پایتخت در آمده اند اما تا داستان جدید، من و سایر اعضای گروه را جذب نکند به فکر ساخت فصول دیگر نمی افتیم. 

الهام غفوری تهیه کننده سریال پایتخت نیز می گوید: در ساخت فصل های مختلف پایتخت مدت ها روی ایده و قصه جدید کار کردیم و روی جزئیات هر داستان وقت گذاشتیم و هزینه کردیم و تا به داستان جذاب برای فصل بعدی نرسیم کار تولید آغاز نشد. 

مهران مهام دیگر تهیه کننده رسانه ملی که در تولید آثار چند فصلی سابقه درخشان دارد و اصولا در تولید آثار مناسبتی در ژانر طنز و جدی کارنامه ای درخشان دارد می گوید: بارها برای رسیدن به یک قصه جاندار، جذاب و قوی که بتواند به یک سریال موفق تبدیل شود با نویسندگانم نشست های طولانی مدت داشته ام، شاید برایتان جالب باشد که بدانید سریال «بی همگان» که اخیرا با دو کارگردان تولید شد و با استقبال مخاطب مواجه شد چند سالی در دست ما بود و تا به آنچه می خواستیم نزدیک نشد و چفت و بست لازم را پیدا نکرد برای ساخت آن اقدام نکردیم، فیلمنامه حرف اول را در موفقیت یک سریال تلویزیونی می زند و حاضر نیستم تحت هیچ شرایطی با قصه ای که خودم از آن اطمینانی ندارم اقدام به تولید کنم. 

تجربه نشان داده است که بسیاری از سریال های تلویزیونی ما بدون قدرت و توان و لازمه های ابتدایی به فصل بعدی کشیده می شوند، وقتی که سریالی به لحاظ شخصیت پردازی و رنگ آمیزی کارکترها نتوانسته یک شخصیت جذاب را به مخاطبانش معرفی کند نمی تواند روی داستان های احتمالی کارکتر در ادامه حسابی باز کند چرا که شخصیت بار لازم را برای درگیر کردن مخاطب نداشته است.

شما به تک تک کارکتر های تیپیکال سریال تلویزیونی پایتخت دقت کنید هنوز هر یک از این شخصیت ها در ذهن مخاطب ماندگار هستند و می توانند راوی داستان های متفاوتی برای این سریال باشند. 

احمد زالی تهیه کننده سریال خوشنام هم می گوید: در ساخت این سریال از همان روز اول به دنبال قصه ای با موقعیت های مفصل، شخصیت های جذاب و ... که بتواند در چند فصل ادامه پیدا کند بودیم. خودت در جریان هستی که بارها فیلمنامه در نشست های دورهمی ما، فهیمه سلیمانی و علیرضا نجف زاده باز نویسی می شد تا هم قصه ها و هم شخصیت های متعدد این سریال توانایی کشش مخاطب را پیدا کنند و یکی از دلایلی که امروز معتقد هستیم سریال خوشنام می تواند در فصل های بعد تولید شود این است که تعدادی شخصیت جذاب و دارای پتانسیل برای قصه های متفاوت در سریال خوشنام وجود دارد که می تواند کماکان قصه های متنوعی را تولید کند.

زالی معتقد است: قصه برای رسیدن به فصل های مختلف باید پتانسیل و قدرت خود را در فصل اول نشان دهد و شخصیت ها آنقدر گیرا باشند که مخاطب تمایل داشته باشد که حالا آن ها را در قصه های جدید نیز دنبال کند. 

برخی از سریال های تلویزیونی به دلیل شکست در فصل اول به فصل های جدید کشیده می شوند جالب اینکه، برخی تهیه کنندگان معتقد هستند با گذشت 17 الی 18 قسمت تازه موتور سریال روشن شده است و حیف است در 26 قسمت سریال بسته شود و می توان در فصل های بعدی به موفقیت سریال امیدوار بود. 

در یک نظرسنجی میدانی و در گفت و گو با چند کارشناس و منتقد سینما و تلویزیون که به زودی از نظر می گذرانید به آمار جالبی دست پیدا کردیم: سریال های پایتخت، زیر خاکی و نون خ جزء معدود آثاری بودند که ا زنظر کارشناسان و مخاطبین عام در فصل های مستمر نمره قبولی گرفته اند. 

در گزارشی مفصل سریال های چند فصلی تلویزیون و پلتفرم ها را با محوریت:

_ فیلمنامه 

_ شخصیت پردازی 

_ موقعیت های دراماتیک 

و ...

بررسی می کنیم. 

انتهای پیام/

علیرضا سبط احمدی، تهیه کننده سینما و تلویزیون در این باره معتقد است: 

ما شاید در میان کشورهای حرفه ای در عرصه سریال سازی و سینما، تنها کشوری هستیم که از جنس فرهنگ خودمان سریالی را در نهایت 50 قسمت میسازیم و آن را قطع می کنیم. مسلما من موافق هستم تا سریال فصل های مختلف داشته باشد، چرا که ما می توانیم در فصل های مختلف سلیقه مخاطب را بسنجیم و حجم مخاطبان را بررسی کنیم و اگر یک اثری موفق بود به ساخت آن ادامه دهیم. در تمام دنیا حتی در هالیوود که حرفه ای ترین ساختار فیلمسازی را در دنیا دارد فیلم های چند فصلی می سازند. برعکس ما هستند و در یک فصل 10 الی 12 قسمت را از نظر جذب سرمایه، اسپانسر و آگهی هایی که می تواند مخاطب را جذب کند مورد ارزیابی قرار می دهند.حتما موافق این هستتم که تولید فصل های مختلف یک سریال می تواند در مخاطب سازی آن کمک کند.

تهیه کننده سریال «همسایه ها» گفت: ما در یک فصل 10 الی 12 قسمتی کاملا می توانیم متوجه شویم که یک سریال مخاطب خودش را دارد یاخیر، مسلما جذب اسپانسر، جذب آگهی های تبلیغاتی و بازرگانی، جذب درصد مخاطبی که می خواهد داشته باشد مشخص خواهد شد. ما دو بخش داریم بخش اول در کشور ما بسیار قوی تر است و آن بخش فرهنگ سازی و محتوایی است که سفارش دهنده به ما می دهد. هدف اول تلویزیون محتوا و سیاست و فرهنگی است که می خواهد توسط سریال به جامعه تزریق کند طبیعتا در این بخش نگاه می کند که آیا به هدف مورد نظر رسیده است یا خیر.

این تهیه کننده بیان کرد: زمانی که ما در بحث محتوایی و فرهنگی موفق بوده باشیم به بحث درآمدزایی، بازرگانی و تبلیغات می رسیم، مانند کاری که پایتخت انجام داد. ما دو سریال را می توانیم مثال بزنیم یک سریال بچه مهندس که صرفا بحث فرهنگی و محتوایی بود و بازرگانی و جذب مخاطب نداشتیم اما سریال پایتخت صرفاً بحث فرهنگ سازی نبود، مخاطب محور و محتوا محور بود اما بیشتر نگاهش به بازرگانی، تبلیغات و جذب سرمایه بود.هر دو کار در مورد این بود که ببینیم ما به هدف رسیده ایم یا نه.

علیرضا سبط احمدی ادامه داد: دنیا و هالیوود هم همین نگاه را دارد یک سریال باید جذب مخاطب، سیاستگذاری اقتصادی،جذب اسپانسر، تبلیغات و آگهی جذب کند و داشته باشد، هرجایی که این مباحث وجود نداشته باشد قطع خواهد شد. بحث تبلیغات و بازرگانی کم اهمیت تر از بحث محتوا است اگر ما این سه مورد را داشته باشیم میتوانیم سریال هایمان را در فصل های مختلف بسازیم تا با مناسبات روح سریال هایمان نقش خودشان را با اتفاقات اجتماعی و فرهنگی ایفا کنند.

تهیه‌کننده سریال «خوب، بد، زشت» گفت: ما سریال هایی داریم که ۲۵ سال مداوم روی آنتن بوده‌اند زیرا به آن هدفی که میخواستند رسیده بودند. اگر در یک فصل از سریال بحث محتوایی، فرهنگ‌سازی، اقتصادی و بازرگانی را ایجاد کنیم می توانیم فصل های بعد آن سریال را بسازیم وگرنه به نفع مان هست که ادامه ندهیم.

سبط احمدی با بیان اینکه ما چند محدودیت در سریال و فیلمسازی داریم توضیح داد: ما در سریال سازی چند محدودیت داریم، اولین محدودیت ما محدودیت محتوایی است. در دنیای بیرون از ما با توجه به فرهنگ و تفکرات خودشان می‌توانند از تمام المان های کار تصویری برای جذب مخاطب شان استفاده بکنند و می توانند از تمام اسپانسر های موجود استفاده کند تا مخاطبان خود را جذب کنند اما ما به دلیل یکسری از ملاحظات اخلاقی، اجتماعی و شرعی نمی توانیم این کار را انجام دهیم و از تمام بضاعت موجود در سریال و فیلمسازی نمی توانیم استفاده کنیم و در یک جایی به بن بست می رسیم حتی ما نمی توانیم از خیلی از مسائل محتوایی روز استفاده کنیم و به آنها بپردازیم.

سبط احمدی افزود: در سایر کشورها حتی با رئیس‌جمهو، پارلمان و ... شوخی می‌کنند، نقد می‌کنند و حتی در سریال ها از شخصیت های طراز اولشان استفاده می کنند و آنها را نقد می‌کنند اما ما حتی نمی توانیم آنها را در یک کار نمایشی و تلویزیونی نقد کنیم. پس ما مقداری محدودیت داریم و به بسته شدن موضوعات و سیاست های فرهنگی در ساخت فیلم و سریال ها می رسیم.

او گفت: بنابراین طبیعتا نمی توانیم به هدف مدنظرمان برسیم حتی در سریال های پرمخاطبی مانند نون خ، پایتخت و ... به جاهایی می رسیم که حس می کنیم گویا موضوع و بچه قصه ندارد زیرا دست نویسنده و کارگردان بسته می شود و موضوعاتشان محدود خواهد شد و مجبور به کوتاه کردن قصه خواهند شد.

سبط احمدی با اشاره به اینکه فیلم ها و سریال هایمان نشان داده است که قصه و سوژه برای مخاطب مهمتر است، توضیح داد: سوژه و قصه خیلی مهمتر از شخصیت ها و سلبریتی ها است چرا در واقع مخاطبان با قصه هایی که مسائل روز و ناگفته هایی که در دلشان مانده است را مطرح کند بیشتر ارتباط برقرار و همزاد پنداری می کنند پس طبیعتاً شخصیت ها، سلبریتی ها و بازیگر ها در درجه دوم قرار دارند؛ اما کارهای بسیاری را داشتیم که قصه خوب داشته اما بازیگر چهره نداشته و مخاطبان بسیاری را جذب کرده است مانند سریال «گاندو» که بازیگران چهره زیادی نداشته است اما توانسته مخاطبان را به خود جذب کند، پس ارتباطی که سوژه با مخاطب برقرار می کند در درجه اول قرار دارد.

علیرضا سبط احمدی گفت: ما اکنون در موقعیتی هستیم که صدها و هزاران شبکه های تلویزیونی بالای سر ما و همه با هدف هستند نه تنها در ایران بلکه در تمام کشورهای دنیا اینگونه است. اکنون در موقعیتی قرار داریم که در بحث تهاجم فرهنگی، اندیشه‌ای و تفکری رسانه های بسیاری به وفور بالای سر ما چرخ می زنند و ما را رصد می کنند.

 این تهیه کننده با بیان اینکه کودک و نوجوان ما اسیر این تهاجم فرهنگی شده‌اند، ادامه داد: اکنون در یک مقطعی هستیم که باید بین رسانه ملی و هنرهای نمایشی و مخاطبین ارتباطی عمیق برقرار کنیم، رابطه ای که متاسفانه مقداری از هم گسسته شده و گویی این ارتباط قطع شده است و متاسفانه فاصله مخاطبان و رسانه ها با یکدیگر در حال قطع شدن است. گاهی به اشتباه شبکه نمایش خانگی در مقابل رسانه ملی قرار میگیرد اما ما سه بازوی قدرتمند در کشورمان به نام تلویزیون، سینما و شبکه نمایش خانگی داریم که این بازوی‌های قدرتمند باید در یک اندیشه جمع شوند و بازوی محکمی برای مقابله با تهاجم اندیشه‌ای که در ما رواج پیدا می کند باشند و باید فرهنگ کودک و نوجوان مان را که دستخوش تهاجم فرهنگی می شود سر و سامان دهیم.

علیرضا سبط احمدی در پایان گفت: گاهی اوقات به یک دعوای داخلی می رسیم اما همه باید متحد شویم برای اینکه با تهاجم فرهنگی مقابله کنیم پس ما نیازمند آثار جذاب و مخاطب پسند هستیم که مخاطبان بتوانند به آن جذب شوند و نیازشان را برطرف کنند اما متاسفانه هیچ گونه ارتباطی میان آثاری که اکنون وجود دارد و مخاطبان برقرار نمی شود و ما به جای اینکه در مقابل دشمن بایستیم و مبارزه کنیم خم شده ایم، دست هایمان را بالا برده و تسلیم شده ایم.

سریال های سلیقه ای در تلویزیون جا خوش کرده اند