دایره شمول حقوق بشر غربی چقدر است؟

خبرگزاری برنا- گروه علمی و فناوری؛ در برنامه زنده «امواج شبهه» شبکه رادیویی گفت و گو با خانم دکتر تهمینه بختیاری (کارشناس و تحلیلگر مسائل رسانه و سیاسی) و دکتر حمید رضا غلامزاده (کارشناس و فعال حوزه رسانه و متخصص مسائل آمریکا) به موضوع « بی حقوق، بی بشر در رسانه های بیگانه» پرداخته شد.

محمود شهیدی کارشناس مجری برنامه رادیویی امواج شبهه در ابتدا به معرفی رویکرد این قسمت از برنامه امواج شبهه پرداخت و گفت: پشت پرده نظام حقوق بشر غربی با تاکید بر سیستم حقوق بشر آمریکایی چه در عرصه داخلی و چه در عرصه بین المللی پرده برداری کنیم، در این مسیر محور اصلی بحث رسانه های بیگانه و تبلیغات آن ها خواهد بود، نسل های مختلف حقوق بشری و رویکرد رسانه های بیگانه در قبال نوع نمایش و آرایی تبلیغات در زمینه حقوق بشر غربی و مقایسه آن با نظام حقوق بشر اسلامی ایرانی در مرکز توجه بحث های ما خواهد بود، ارائه مدل های جایگزین توسط رسانه ها، رویکرد تقلیل گرایانه نسبت به حقوق بشر غیر غربی و روایت های تحریف شده و استفاده از تاکتیک های تحریف، کوچک نمایی و بزرگنمایی در این برنامه مورد توجه قرار می گیرد.

شیوه تبلیغات رسانه های بیگانه پیرامون مفهوم حقوق بشر

خانم دکتر تهمینه بختیاری (کارشناس و تحلیلگر مسائل رسانه و سیاسی) در زمینه تبلیغات رسانه های بیگانه پیرامون مفهوم حقوق بشر و به طور کلی آن ایده ای که در زمینه حقوق بشر در ادبیات این قبیل رسانه ها ترویج می شود و زمانی که به نظام حقوق بشر در کشوری مانند ایران ورود می کنند و تاکتیک ها و تکنیک های این رسانه ها در این زمینه ها اشاره و عنوان کرد: نکته مهم در مورد مفهوم حقوق بشر در رسانه های بیگانه این است که ابتدا لازم است رسانه های جریان اصلی از رسانه های مخالف این جریانات را تفکیک کنیم. رسانه ها را می توان به دو دسته اصلی رسانه های جریان اصلی که تابع سیاست های غرب هستند و تحلیلی هدفمند بر اساس اهداف سیاست های مد نظر دارند و رسانه هایی که در خلاف این جریان حرکت می کنند مانند رسانه های محور مقاومت تقسیم کرد.

وی در ادامه ضمن اشاره به این موضوع که آن چه رسانه های اصلی مطرح می کنند مفهوم سازی است و بر اساس اهداف این رسانه ها و کارفرمایان آن رسانه ها دیکته می شود، خاطرنشان کرد: مفهوم حقوق بشر نیز از همین دست است و بر اساس این که بشر مد نظر آن رسانه طرف دار ارزش ها و انگاره های غربی است یا خیر؟! اگر افراد و دولت ها تبعیت از ارزش ها و انگاره های غربی کنند شامل افرادی می شوند که رسانه ها به دنبال دستیابی به حقوق آن ها هستند و در غیر این صورت حقوق آن ها را نادیده گرفته و حتی به نوعی دفاع از خود می دانند همانند مسائلی که در فلسطین شاخد هستیم.

در سیر گفت و گو شهیدی کارشناس مجری برنامه  با اشاره به این موضوع که در زمینه حقوق بشر غربی با تاکید بر مسائل خاورمیانه، فلسطین و اسرائیل که همیشه تحت حمایت آمریکا و غرب بودند به نوعی بحث حقوق بشر با نوعی نادیده انگاری نسبت به حقوق فلسطینی ها و به زعم آن ها برجسته سازی دموکراسی قومی در اسرائیل همراه است و به نوعی در تلاش هستند تا نظام حقوق بشر را پوششی برای پیشبرد اهداف اسرائیلی ها در آن منطقه قرار دهند.

بختیاری در خصوص این موضوع که نظام حقوق بشر غربی در تبلیغات رسانه های بیگانه خودش را نوعی نظام حقوقی جهان شمول معرفی می کند که برای همه ملت ها فرمول ثابتی دارد، گفت: اولین مسئله در نظام حقوق بشر دارای ویژگی های غربی این است که مفهومی به نام خودی و غیر خودی را در آن شاهد هستیم به این معنا که هر کسی که ارزش های غربی را به چالش بکشد در حقیقت در زمره بشر قرار نمی گیرد، همرنگ کردن همه مردم جهان با یک انگاره و ارزشی غربی که اصل مفهومش این است که مرد مسیحی سفید آمریکایی اصل خودی ها است و هر چه به او نزدیک تر باشید و از آن تبعیت کنید، شایسته تر برای حمایت هستید.

رسانه در خدمت ساختار سیاسی است

دکتر حمید رضا غلامزاده (کارشناس و فعال حوزه رسانه و متخصص مسائل آمریکا) در ادامه گفت و گو در پاسخ به سوال کارشناس مجری برنامه در خصوص بازی رسانه های بیگانه با یکسری از انگاره ها و ارزش ها در زمینه حقوق بشر غربی گفت: رسانه در خدمت ساختار سیاسی است، اوباما رئیس جمهور پیشین آمریکا در کتاب خاطراتش اینگونه تعریف می کند که در موضوع هسته ای ایران زمانی که می خواستبم اسنادی را منتشر کنیم چون در سال ۲۰۰۳ در ماجرای جنگ عراق از شگرد دروغ استفاده کرده بودیم و مردم به ما اعتماد نداشتند از نیویورک تایمز استفاده کردیم تا اسناد و اطلاعات در مورد پرونده هسته ای ایران را منتشر کنند.

وی عنوان کرد: نحوه فعالیت نیویورک تایمز به  این صورت است که هر شب صفحه یک خود را برای سایر رسانه ها به عنوان سردمدار اصلی قبل از چاپ ارسال می کند که بدانند فردا صبح تیتر یک نیویورک تایمز چه موضوعاتی است.

این کارشناس و فعال حوزه رسانه و متخصص مسائل آمریکا به مثالی دیگر در همین خصوص اشاره کرد و افزود: CNN effect یا تاثیر رسانه یکی از موضوعات مطرح دیگر است که به چگونگی اثرگذاری رسانه در فضای سیاسی و حتی نظامی می پردازد.

تبعیض نگاه رسانه های غربی نسبت به وقایع

غلامزاده با تاکید بر اینکه رسانه به عنوان ابزاری در خدمت سیاست آمریکایی یا نظام های غربی اثبات شده است، گفت: رویه رفتاری این رسانه ها بر اساس یکسری از انگاره ها و محور هایی تعریف می شود که مقبول نظام فکری غرب است، مواردی نظیر دموکراسی، آزادی و برابری که به عنوان ارزش های غربی از آن ها یاد می کنند.

وی تصریح کرد: موضوع مهاجرین در جنگ اوکراین اهمیت بسزایی برای این رسانه ها پیدا می کند اما در مقایسه غرق شدن کشتی ۵۰۰ نفره از مهاجرینی که از غرب آسیا و کشور های اسلامی رفتند خیلی اهمیت ندارد و در حقیقت شاهد نوعی تبعیض در نگاه این رسانه ها نسبت به رخ دادن وقایع هستیم.

آیا حقوق بشر غربی، جهان شمول است؟!

بختیاری در ادامه برنامه به توضیح در مورد نظام جهان شمول بودن نظام حقوق بشر غربی گفت: اولین مسئله در نظام حقوق بشر دارای ویژگی های غربی این است که شاهد مفهوم خودی و غیر خودی هستیم یعنی هر فردی که ارزش های غرب را به چالش بکشد در زمره بشریت قرار نمی گیرد، تلاش رسانه های بیگانه در همرهنگ کردن همه مردم جهان با یک انگاره و ارزشی غربی به این معنا است که مرد سفید پوست آمریکایی اصل معیار و ارزش جوامع غربی است و هر چه به این معیار نزدیک تر باشید و از آن تبعیت کنید شایسته و واجد حمایت حقوق بشر هستید.

وی افزود: یک انسان به عنوان مفهوم ماهوی انسان، انسانی است که با ارزش های آمریکایی تطابق داشته باشد و تنها در این صورت شایستگی حمایت حقوق بشر را دارد، بنابراین احتمال جهان شمول بودن در نظر افرادی که می خواهند این تفکر را ترویج دهند وجود دارد اما حتی در میان مردم آمریکا نیز این حقوق بشر قابل شمولیت نیست.

تبعیض های ساختاری و حقوقی در آمریکا

غلامزاده در ارتباط با چالش های نظام حقوق بشری آمریکایی در عرصه داخلی آمریکا گفت: یکی از بهترین مثال ها در این حیطه موضوع جورج فلوید و بحث رویه قضایی که آمریکایی ها در بحث محکومیت پلیس است، خشونت بی حد و حصر و کنترل نشده پلیس به خصوص در قبال رنگین پوستان مسئله ای است که هم آمار و هم آمار رسمی شهادت می دهند که میزانی غیر عادی است اما هیچ زمان پلیس محکوم نمی شود که یکی از دلایل آن نیز ساختار قضایی آمریکا و یکی از تبعیض های ساختاری و حقوقی در آمریکا است.

وی در ادامه عنوان کرد: یکی دیگر از چالش های مهم بحث مهاجرت است به خصوص مهاجرینی که از مکزیک به مرز های جنوبی آمریکا وارد می شوند، قفس هایی که در آن جا ساخته شد به وضوح نقض کننده حقوق بشر است و یا حتی جدا کردن کودکان از والدین مهاجرین از چالش خای جدی است و کمتر در سطح بین الملل نیز می توان این موارد را دید.

نقش آفرینی «دولت عمیق» در راستای نیل به مقاصدی غیر از منافع ملی

بختیاری در نگاهی کلی نسبت به ارزیابی حقوق بشر پرداخت و تصریح کرد: در ساختار آمریکا مسئله ای به نام «دولت عمیق» مطرح است و در حقیقت این دولت عمیق است که تعیین کننده خوب و بد است ، زمانی که ترامپ ساختار آمریکایی را به چالش کشید رسانه های اصلی دیگر در خدمتش نبودند اما حاکمیت آمریکایی آگاه بود که با رفتار های ترامپ و برخورد با سردار شهید حاج قاسم سلیمانی تمام احساسات جهان جریحه دار می شود و لازم است تا برای تلطیف این احساسات حداقل علی الظاهر ترامپ حذف می شد.

وی عنوان کرد: ما در عرصه حقوق بشر هر جایی که در راستای منافع و پیشبرد اهداف غرب بود حقوق بشر، تروریسم، دموکراسی معنا پیدا می کند. بر این اساس می شود گفت که مصادیق بسیاری وجود دارد که مصداق بارز نقض حقوق بشر شمرده می شود.

این کارشناس و تحلیلگر مسائل رسانه و سیاسی در ادامه افزود: تعریف حقوق بشر از نظر آن ها به اندازه ای انعطاف دارد که نقض حقوق بشر حساب نمی شود چرا که اهداف آن ها را حلو می برد و زمانی که اهداف آن ها را جلو ببرد نمی شود مصداق نقض حقوق بشر دانست از نظر آن ها چیزی به اسم حقوق بشر وجود ندارد و مفهومی برساخته است و در راستای راحت تر پیش بردن اهداف خودشان است.

عدم پایبندی رسانه های بیگانه به قواعد و قوانین در ساختار فارسی

غلامزاده در ادامه به بازی های زبانی و ادبیات کلامی و لفاظی های رسانه های بیگانه در زمینه حقوق بشر و چه در ادبیات مقامات آمریکایی و غربی اشاره کرد و گفت: اگر بخواهیم با یک مثال به تبیین این موضوع بپردازیم این است که آمریکایی ها معتقد بودند رای آوری ترامپ وابسته به فعالیت شبکه های مجازی بوده و از ابزار رسانه استفاده کرده و مهار اون نیز از طریق بستر رسانه صورت گرفت.

وی عنوان کرد: رسانه وی او ای که متعلق به وزارت خارجه آمریکا است در نسخه انگلیسی کاملا استاندارد عمل می کند در حالی که در اولین خبری که از خانم مهسا امینی کار شد ادعا می شود که پلیس ضرب و شتم کرده به قتل رسانده و از ادبیات و واژه ها به صورت کاملا هدفمند و مدیریت شده استفاده می کنند، این رسانه در ساختار انگلیسی پایبند به قواعد و قوانین است در حالی که در ساختار فارسی که باید به مخاطب ایرانی محتوا بدهد همه قواعد را کنار می گذارد.

شهیدی در ادامه گفتمان ضمن اشاره به اینکه رسانه باید به این قواعد پایبند باشد تصریح کرد: متاسفانه در شبکه های اجتماعی که پلتفرم های تراکنشی هستند و تعداد زیادی از افراد را شلمل می شوند بسیاری از مواقع به جای استدلال، مغالطه جایگزین می شود و بار مسیولیت رد ادعا به طرف مقابل سپرده می شود در حالی که عدم قابل اثبات نیست.

غلامزاده با تاکید بر اینکه مهمترین نکته بحث روایت در رسانه های بیگانه است، گفت: رسانه در حال تلاش است تا با هماهنگی نهاد قدرت در جهان غرب بحث روایت خود را اعمال کند، موضوع در حال حاضر جنگ روایت ها است.

بختیاری نیز افزود: حقوق بشر مفهومی دوگانه است که در خدمت منافع غربی است و ابزار ان نیز رسانه های غربی است که اگر در خدمت منافع غرب باشند از آن ها حمایت می شود و اگر در خدمت آن نباشند در واقع حقوقی ندارند،نکته مهمی که از حقوق بشر آمریکایی یا حقوق بشر غربی می شود استنباط کرد انحصار گرایی آمریکایی است.

وی افزود: هر فردی گه انحصار گرایی منحصر به فرد بودن فرد آمریکایی سفید پوست انگلیسی تبار مسیحی را قبول نداشته باشد شامل حمایت های حقوق بشر قرار نمی گیرد و از هیچ امتیازی نیز برخوردار نیست در حقیقت حقوق بشر به معنای ماهوی آن چیزی نیست که رسانه های غربی به ما می گویند بلکه می خواهند به مخاطب غیر غربی خود بگویند از غیر غربی بودن خود شرمسار باشید و تا زمانی که در خدمت منافع غرب نیستید باید خجالت زده باشید و مخاطب را به این سمت سوق می دهند که یا باید پایبند به ارزش های غربی باشید یا از اینکه به ارزش های غربی پایبند نیستید شرمسار باشید.

سه گانه رفتار رسانه های آمریکایی

غلامزاده در تکمیل صحبت های خانم دکتر تهمینه بختیاری گفت: اگر بخواهیم به دو مدل از رفتار های دیپلماسیون آمریکایی اشاره کنیم باید گفت سلبریتی ها یکی از ابزار ها در مدل دیپلماسیونی آمریکا به شمار می آیند که از آن ها برای انتقال پیام مد نظرشان استفاده کنند، یکی از مدل های رفتار رسانه ای آمریکایی ها وجود سه گانه ای شامل مقام رسمی، نخبگان و رسانه است، حرف و سخنی توسط این افراد تولید می شود و دیگران آن را بازنشر و تثبیت می کنند به عنوان مثال، رسانه گزارشی را مطرح می کند و پس از آن یک فرد نخبه مانند استاد دانشگاه یک چهره موثر شبکه اجتماعی همان حرف را بازنشر داده و یک مقام رسمی با اتکا به نفرات قبلی آن را تثبیت می کند در دوره کرونا این شیوه عملیاتی را دیدیم که نیویورک تایمز یا واشنگتن پست مدعی شدند که ایران پزشکان را تحت فشار قرار داده تا اخبار را به اطلاع عموم مردم نرسانند در حالی که این تنها یک ادعای غربی است.

وی عنوان کرد: در دوران کرونا اقدام به تمسخر ایران در مدیریت بحران کردند در آن دوره معاون وزیر بهداشت ما مبتلا شد و به فاصله یکی دو هفته وزیر و معاون بهداشت و نخست وزیر بریتانیا نیز مبتلا شدند یعنی سه نفر اصلی حکومت در حالی که ما یک نفر از تیم مدیریت بحرانمان به کرونا مبتلا شد، در مورد ما از تمسخر استفاده و در مورد بریتانیا از سکوت محض استفاده می کنند حتی این رویه را در آمار کشته شدگان کرونا نیز می بینیم.

غلامزاده افزود: این تردید افکنی، اعتماد زدایی مردم نسبت به حاکمیت، آمار سازی و اطلاعات غلط در مورد ایران نه تنها بد نیست بلکه از ان نیز استفاده می کنند در حالی که هیچ یک از این شیوه ها را برای وقایع رخ داده در بریتانیا استفاده نمی کنند.

هدف از ایجاد فیک نیوز ها چیست؟!

بختیاری در ادامه عنوان کرد: یکی دیگر از اهداف این رسانه ها فرافکنی از وضعیت داخلی است و به دنبال این بودند در دوران کرونا حتی دوستان خود را فدا کنند تا اثبات کنند ما در این ناکارآمدی تنها نیستیم یا کارآمد تر از بقیه ناکارآمد ها هستیم این اتفاقات در این رسانه ها بسیار بارز و متجلی است.

وی با اشاره به این موضوع که فیک نیوز ها با هدف ایجاد شورش در جهت مقابل ساخته می شود و کارگاه های ساخت خبر جعلی وجود دارد گفت: در میزان اثر سنجی به مخاطب به عنوان یک ابزار آزمایشگاهی نگاه می کنند و اخبار جعلی خود را می سازند تا میزان اثر گذاری آن روی مخاطب را بررسی کنند.

بختیاری ادامه داد: دسته دوم شامل ایجاد اطلاعات منحرف کننده است که در واقع اطلاعات، اطلاعاتی درست است و با سابقه ای که به آن خبر می دهند خبر را از محتوای اصلی دور می کنند و به راحتی نیز عنوان می کنند که امار در خبر اشتباه بوده در واقع سرعت انتشار خبر دروغ ۶ برابر انتشار خبر حقیقی است.

بختیاری تصریح کرد: مورد بعدی مربوط به خبری است که شاید درست باشد اما انتشار آن موجب تشویش اذهان عمومی می شود که از آن با عنوان «اخبار مضر» یاد می شود، یعنی اگرچه واقعیت دارد اما می تواند ایجاد رعب و وحشت کند.

برخی سلبریتی ها، ابزاری برای انتقال پیام رسانه‌های بیگانه هستند

بختیاری ضمن اشاره به نحوه استفاده و به ه برداری رسانه های جریان اصلی از این سوژه ها در زمینه اثبات نظام حقوق بشر غربی و اثبات ارزش های آن ها گفت: نکته مهم در رسانه های بیگانه شناخت مخاطب است در حقیقت این مخاطب است که به هنرمندان توجه می کند، شناخت مخاطب یکی از وظایف و کار ویژه های رسانه های دنیا است.

وی عنوان کرد: در واقع نیاز سازی و نیاز سنجی توسط این رسانه ها اتفاق می افتد در بخش نیاز سنجی هیچ زمان این رسانه ها به دنبال سلبریتی سازی نیستند بلکه به دنبال استفاده از سلبریتی ها هستند، با توجه به اینکه سلبریتی ها بیش تر از دیگر اقشار جامعه دیده می شوند توجه بیش تری به آن ها می شود و این توجه بیش تر می تواند موجب شود تا این رسانه ها از آن ها به عنوان یک ویترین در این رسانه ها استفاده کنند تا پیام را از طریق آن ها منتقل کنند و در واقع هر هنرمند و هر چهره هنری که بتواند خودش را در معرض ابزار شدن انتقال پیام این رسانه ها قرار دهد ارزش بیش تری برایشان دارد.

بختیاری تصریح کرد: رسانه های اصلی از هنرمندان و چهره های مشهور برای انتقال پیام های خود استفاده می کنند، شاید یک سلبریتی ناآکاهانه در دام این رسانه ها بیوفتد اما غرب کاملا هوشیارانه از آن ها برای انتقال پیام استفاده می کند و هر جایی که بتوانند فردی را پیدا کنند که مرجعی برای انتقال پیام هایشان تبدیل شود نهایت استفاده را می کنند.

برنامه «امواج شبهه» گفتگویی تخصصی پیرامون ماهیت‌شناسی و رفتارشناسی رسانه‌های فارسی‌زبان بیگانه است که با هدف روشنگری و افشای تکنیک‌های رسانه‌ای است، روزهای یکشنبه و سه‌شنبه ساعت ۱۶ به مدت ۶۰ دقیقه از آنتن این شبکه به نشانی موج اف‌ام ردیف ۱۰۳,۵ مگاهرتز پخش می‌شود.

انتهای پیام/