به گزارش برنا؛ استان اردبیل به واسطه شرایط آب و هوایی و اختلاف ارتفاع از نقاط پست سواحل ارس در شمال و سواحل قزل اوزن در جنوب تا ارتفاعات سبلان از تنوع زیستی بسیار بالایی برخوردار است. وجود گونه های ارزشمند جانوری و گیاهی حتی می تواند برای گردشگرانی که به این استان سفر می کنند جالب توجه باشد البته به شرطی که الزامات و شرایط مواجهه با حیات وحش را رعایت کرده و رویکرد و نگاه صیانتی به محیط زیست داشته باشند.
از مجموع مساحت استان اردبیل ۲۹۲ هزار هکتار یعنی ۱۷ درصد آن مناطق شکار ممنوع و ۱۷۴ هزار هکتار از مساحت استان یعنی ۱۰ درصد آن جزو مناطق حفاظت شده و تحت مدیریت اداره کل محیط زیست استان است.
۳۵۹ گونه مهره‌دار شامل ۲۵۷ گونه پرنده، ۴۶ گونه پستاندار، هشت گونه دوزیست، ۲۹ گونه خزنده و ۱۹ گونه ماهی و آبزی تا کنون در این استان شناسایی شده است که ۳۰ درصد از مجموع گونه‌های کشور را شامل می‌شود و از این میان ۱۷ گونه در معرض خطر انقراض قرار دارند.
هر چند طبق اصل پنجاهم قانون اساسی حفاظت از محیط زیست که نسل امروز و نسل های بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند، "وظیفه عمومی" تلقی می‌گردد و فعالیت‌های اقتصادی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیرقابل جبران آن ملازمه پیدا کند، ممنوع است با این حال در پیشانی و خط مقدم حفاظت از محیط زیست ۶۶ محیط بان قرار دارد که با وجود سختیهای بسیار حفاظت و حراست از این میراث ارزشمند را در ۱۷۴ هزار هکتاراراضی تحت مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست استان بر عهده دارند.
در عین حال آموزش عمومی برای حفاظت از محیط زیست امروزه غیر قابل اجتناب شده است و به واسطه رشد دانش و آگاهی‌های عمومی بویژه نسل‌های جدید حساسیت بیشتری برای حفظ و صیانت از محیط زیست دارند.ارتقای حساسیت های عمومی در جامعه مستلزم ارتباط تنگاتنگ محیط بانان با طیف‌ها و اقشار مختلف جامعه بویژه کسانی است که ارتباط مستقیم و نزدیکی با محیط زیست دارند.
توسعه کشاورزی باعث جزیره‌ای شدن زیستگاه‌های حیات وحش استان شده است
درهمین زمینه میرمهدی یوسفی سادات از محیط بانان با سابقه سازمان حفاظت محیط زیست استان اردبیل مهمترین اولویت برای حفاظت از محیط زیست را حفظ و صیانت از زیستگاه‌ها عنوان کرد و گفت: برای حفظ محیط زیست باید اول از زیستگاه‌ها حفاظت کنیم، چرا که تخریب و از بین رفتن زیستگاه‌ها منجر به از بین رفتن گونه‌های گیاهی و جانوری خواهد شد.
وی با اشاره به وابسته بودن موجودات زنده به یکدیگر، افزود: عناصر یک محیط و اکوسیستم به صورت ارگانیک باهم ارتباط دارند به طوری که از بین رفتن یک گونه گیاه و جانور به محیط زیست و اکوسیستم صدمات جبران ناپذیری می‌زند.کما اینکه در برخی از کشورها با از بین بردن برخی گونه های جانوری، اثرات جبران ناپذیری بر مجموعه محیط زیست خود وارد کردند.
این محیط بان سازمان حفاظت محیط زیست استان اردبیل اضافه کرد: شاید در ظاهر قضیه به نظر افراد وجود و یا عدم وجود یک گونه گیاهی و جانوری هیچ منفعت و ضرری برای بشر نداشته باشد در حالی که اصلا اینگونه نیست و حکمتی وجود دارد و هیچ موجودی بی جهت و بی حکمت خلق نشده است. بدون شک در هر اکوسیستم مخلوقات زنده بر یکدیگر اثر گذاشته و نیز با آب و هوا و خاک اطرافشان دارای تاثیرات متقابل هستند.
یوسفی سادات تصریح کرد: به طور مثال بذر درخت ارس که در استان اردبیل وجود دارد، اگر به طور معمولی بر روی زمین بیافتد رشد نکرده و تبدیل به نهال و درخت نخواهد شد در حالی که اگر این بذر توسط پرندگان خورده و بعد از آن دفع شود در آن صورت امکان رشد و تبدیل آن به نهال و درخت فراهم می‌شود در واقع حفظ گونه ارزشمند ارس و جنگلهای آن منوط به وجود پرندگان در محیط زیست است و شکار پرندگان به طور غیرمستقیم براین گونه گیاهی ارزشمند تاثیر می‌گذارد.
این محیط بان سازمان حفاظت محیط زیست استان اردبیل کشاورزی غیرمجاز را از عمده ترین عوامل تخریب زیستگاه‌ها ذکر کرد و گفت: توسعه کشاورزی باعث جزیره ای شدن زیستگاه‌های حیات وحش شده است و همین امر باعث شده گونه‌های جانوری فضای کمتری برای تردد داشته باشند.
توسعه کشاورزی باعث جزیره‌ای شدن زیستگاه‌های حیات وحش و کاهش فضای تردد برای گونه‌های حیات وحش شده است.
هاشم میرژانژاد فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان اردبیل با تشریح اقدامات صیانتی اداره کل محیط زیست استان در سه ماهه اول سال جاری گفت: در سه ماهه نخست سال جاری ۲۵ مورد شکار غیرمجاز ، زنده‌گیری و شروع به شکار توسط محیط‌بانان این استان کشف و متخلفان به مراجع مربوطه معرفی شدند. علاوه بر این ، طی این مدت هشت قبضه اسلحه قاچاق و ۶ قبضه اسلحه مجاز از شکارچیان در مناطق مختلف استان کشف شده است.
وی ادامه داد: همچنین در این مدت بیش از ۱۲۷ مورد آلودگی محیط زیست شامل کشت زیرنایلونی ، آتش زدن کاه و کلش ، آتش زدن تایر ، آلودگی صنایع و برداشت‌های شن و ماسه توسط محیط‌بانان اداره کل حفاظت محیط زیست استان اردبیل به دستگاه‌های مربوطه معرفی شد.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان اردبیل از صدور ۷۳ مورد اخطاریه محیط زیستی به متخلفان در این مدت خبر داد و گفت: در سه ماهه نخست امسال ۱۳ مورد از تصرف اراضی تحت مدیریت محیط زیست کشف و به مراجع قضایی معرفی شد.
میرزانژاد مداخله و جلوگیری از دخل و تصرف اراضی ملی ، شخم‌زنی و ساخت و ساز در مناطق تحت مدیریت را از دیگر اقدامات یگان حفاظت محیط زیست استان ذکر کرد و گفت: در این مدت همچنین ۹۴ متخلف توسط محیط‌بانان شناسایی شدند که این افراد در مجموع ۱۵۴ تخلف داشتند.
محیط بان باید عاشق طبیعت باشد
لطیف عزیزی با ۲۹ سال و ۶ ماه سابقه دیگر محیط بان اردبیلی است که معتقد است محیط بان باید عاشق محیط زیست باشد چرا که عشق به طبیعت و حیات وحش محیط بانان را به ادامه فعالیت دلگرم می کند.
وی با اشاره به گرفتاری‌ها و مشکلات محیط بانان، افزود: با اینکه حقوق و مزایای محیط بانان در مقایسه با حجم کار و دشواری‌های آن کم است اما این باعث نمی شود محیط بانان از انجام وظایف خود شانه خالی کنند به طوری که بسیاری از آنها حتی جان و سلامتی خود را فدای حراست و حفاظت از حیوانات و وحوش و محیط زیست می کنند.
این محیط بان باسابقه اضافه کرد: در سال های اخیر اسلحه غیرمجاز در استان اردبیل افزایش یافته و در نتیجه صید و شکار وحوش نیز در استان افزایش یافته است با این وجود خوشبختانه تاکنون محیط بانی در استان اردبیل توسط شکارچیان غیرمجاز مصدوم نشده است
عزیزی اضافه کرد: امیدواریم مسئولان با تامین امکانات و زیرساخت های لازم زمینه اشتغال جوانان را فراهم کنند تا شاهد کاهش صید و شکار و تخریب محیط زیست در استان باشیم.
موضوع دیگری که در سالهای اخیر و به دنبال گسترش جوامع بشری و ارتباط نزدیکتر با حیات وحش رخ داده است، تماس و ارتباط شهروندان با حیات وحش است. بعضا دیده شده است که برخی از شهروندان از روی دلسوزی و یا به هر دلیل دیگر به صورت دستی غذا می دهند. عزیزی و سایر محیط بابانان بر این باورند که این اقدام آسیبهای جبران ناپذیری به وحوش می زند و مضرات آن بیشتر از منافع آن برای حیات وحش است. چرا که اساسا وحوش باید خودشان در طبیعت اقدام به یافتن غذا و ادامه حیات کنند و غذا دادن به آنها این روند را مختل می کند
این محیط بان ادامه داد: موضوع دیگر این است که برخی از مردم که در تماس نزدیک به حیات وحش و محیط زیست هستند در فصل زاد و ولد و تخم ریزی به آنها نزدیک شده و آن را لمس می کنند این اتفاق باعث می شود که پرنده ای که تخم ریزی کرده تخمهایش را رها کرده و عملا فرایند تولید مثل آن مختل شود.
ثبت نام از دانش آموزان برای رشته محیط بانی
قربان بدل زاده مسئول روابط عمومی اداره کل محیط زیست استان اردبیل هم با تاکید بر لزوم ارتقای دانش زیست محیطی شهروندان و اقدامات محیط زیست اردبیل در سالهای اخیر گفت: محیط زیست استان هر سال برنامه‌های متنوعی در مناسبت‌های مختلف برای حفاظت از محیط زیست برگزار می کند که برگزاری برنامه به مناسبت روز زمین پاک، روز جهانی تنوع زیستی، روز جهانی پرندگان مهاجر، روز جهانی هوا پاک و هفته محیط زیست از جمله آنها است.
وی اظهار کرد: علاوه بر این و در راستای ارتقای اخلاق و فرهنگ زیست محیطی در بین اقشار مختلف مردم کلاس های آموزشی مختلفی برگزار می‌کند که برگزاری کارگاه و کلاس آموزشی برای تمامی دهیاران، اعضای شوراهای اسلامی، دانش آموزان، خانواده ها و جوامع محلی از جمله آنها است.
مسئول روابط عمومی اداره کل محیط زیست استان اردبیل اضافه کرد: با هدف ارتقای فرهنگ و سطح دانش محیط زیست ، آموزش بین سطوح مختلف جامعه و توسعه پایدار تاکنون ۳۰ خانه محیط زیست در نقاط مختلف استان ایجاد شده و این روند ادامه خواهد داشت.
بدل زاده با اشاره به فعالیت ۱۱سمن و سازمان مردم نهاد در حوزه محیط زیست استان، ادامه داد: اردبیل سومین استان در کشور است که امسال دانش آموزان سوم راهنمایی (دوره متوسط اول) به هنگام تعیین رشته می‌توانند در رشته محیط بانی ثبت نام کنند.
وی گفت: این واقعیتی انکار ناپذیر است که تخریب طبیعت و بحران محیط زیست زخم کهنه است که با هیچ مرهمی جز رجعت احترام آمیز به طبیعت و حفظ میراث گرانبهای آن برای نسل‌های آینده التیام نمی‌یابد.