به گزارش برنا؛ ایران دارای ۱۶ استان مرزی است که از میان آنها، ۹ استانِ خراسان‌شمالی، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، خراسان رضوی، کرمانشاه، کردستان، ایلام و خراسان جنوبی فقط مرز زمینی دارند. ۳ استان مازندران، هرمزگان و بوشهر مرز دریایی و ۴ استانِ گیلان، گلستان، سیستان و بلوچستان و خوزستان نیز هر دو مرز زمینی و دریایی را دارا است.
ایران با کشور ترکمنستان ۹۹۲ کیلومتر مرز مشترک دارد که دومین مرز مشترک طولانی کشور را شکل می‌دهد که سهم خراسان‌شمالی از این عدد نزدیک به ۳۰۰ کیلومتر یعنی حدود یک‌سوم است.
اما این استان محروم، تنها استانی از بین این ۱۶ استان است که هیچ‌گونه گذر و بازارچه مرزی با کشور همسایه خود ندارد!
اما با روی کار آمدن مجلس یازدهم، نمایندگان مجلس خراسان‌شمالی دوباره این موضوع را بر سر زبان‌ها آوردند و دولت سیزدهم نیز چراغ‌سبزی برای پیگیری این موضوع نشان داد.موضوع تأسیس گذر و بازارچه مرزی «پُرسه‌سو» در خراسان‌شمالی، مطلبی است که از سال ۸۳ در دولت‌های مختلف در حال چرخش است. موضوعی که در سال ۹۰ آب پاکی آن بر روی دستان این استان محروم ریخته شد و عملاً از لیست بازارچه‌های مرزی کشور حذف شد.
وعده‌ای که داده شد؛ ولی انجام نشد!
محمدرضا حسین‌نژاد، استاندار خراسان‌شمالی در مردادماه سال جاری بود که با انتشار یک ویدئو اعلام کرد، گذر مرزی و بازارچه مرزی پرسه سو تا پایان سال (۱۴۰۱) فعال خواهد شد.
حسین‌نژاد دراین‌خصوص گفت: طبق تماس تلفنی سفیر ایران در ترکمنستان با معاون وزیر امور خارجه معین شد بر اساس بازدیدی که از استان صورت‌گرفته است به‌زودی استانداران استان‌های هم‌جوار با ترکمنستان با مسئولین این کشور جلساتی برگزار کنند.
وی گفت: همچنین قول‌هایی از سوی مسئولین ترکمنستان داده شده تا گذرگاه مرزی پرسه‌سو در خراسان شمالی بازگشایی شود و این سفر از استان به ترکمنستان و سفر متقابل آنها به استان منشأ خیروبرکت برای این موضوع شود.
استاندار خراسان شمالی افزود: امیدواریم سریع‌تر این مرز بازگشایی شود تا مراودات تجاری استان با کشورهای همسایه بیشتر شود و باعث پیشرفت استان شود.
حسین‌نژاد تصریح کرد: زمان‌بندی دقیقی در این موضوع مشخص نشده است؛ اما طبق پیش‌بینی‌ها احتمالاً تا آذرماه یا نهایتاً انتهای سال این خبر خوش به مردم خراسان‌شمالی داده شود.
اما اکنون که بیش از ۴ ماه از سال ۱۴۰۲ نیز می‌گذرد این وعده عملی نشده است و همچنان مردم خراسان‌شمالی در انتظار بازگشایی گذر و بازارچه مرزی در استانشان هستند.
تا گذر مرزی در استان شکل نگیرد سرمایه‌گذار نمی‌آید!
محمد وحیدی، نماینده مردم بجنورد، مانه وسملقان، راز و جرگلان و گرمه و جاجرم در مجلس شورای اسلامی دررابطه‌با همین موضوع اظهار کرد: یکی از اولویت‌ها و مزیت نسبی ما مرز است؛ اما خراسان شمالی با داشتن ۳۰۰ کیلومتر مرز با کشور ترکمنستان متأسفانه نقطه باز مرزی ندارد که این موضوع نیز در سفر ریاست‌جمهوری به استان مطرح شد.
وی گفت: در موضوع نقطه باز مرزی در مرحله اول باید راه مناسب ایجاد شود تا مسیر رفت‌وآمدی برای ایجاد این گذرگاه مرزی داشته باشیم.
وحیدی با اشاره به اینکه مردم خراسان شمالی هنوز لذت استانِ مرزی بودن را حس‌نکردن، تصریح کرد: در سفر رئیس‌جمهور به استان نیز مطرح شد که مرز در خراسان شمالی باید به فرصت جدید تبدیل شود و این بازگشایی مرز در خواست مردم استان است.نماینده مردم بجنورد، مانه و سملقان، راز و جرگلان، گرمه و جاجرم در مجلس شورای اسلامی گفت: تا زمانی که مرز پرسه سو بازگشایی نشود، سرمایه‌گذار نیز در منطقه حضور پیدا نمی‌کند.
وی در ادامه گفت: از ۴ نقطه مرزی ایران و ترکمنستان تاکنون ۳ نقطه مرزی بازگشایی شده است؛ اما مرز پرسه‌سو همچنان به نتیجه نرسیده است.
وحیدی تصریح کرد: راه مرزی استان نسبت به برخی از راه‌های مرزی کشور وضعیت مناسبی دارد.
خراسان‌شمالی هیچ استفاده‌ای از مرز مشترک با ترکمنستان نمی‌برد
سید محمد پاک‌مهر، نماینده مردم ۵ شهرستان خراسان‌شمالی اظهار کرد: خراسان‌شمالی دومین استان محروم کشور از نظر درآمد اقتصادی است درحالی‌که ۳۰۰ کیلومتر مرز مشترک با ترکمنستان دارد؛ ولی متأسفانه از آن هیچ بهره‌ای نمی‌برد.
وی گفت: چند دوره از نظام مقدس جمهوری اسلامی می‌گذرد؛ اما معاون دیپلماسی اقتصادی در دولت نداشتیم؛ ولی امروزه با درخواست نمایندگان و همت دولت سیزدهم این معاونت در دولت ایجاد شده است.
پاک‌مهر بیان داشت: راه‌اندازی بازارچه مرزی نیاز به زیرساخت دارد که باید از بجنورد و شیرین دره و راز و… به محل این بازارچه راه دسترسی ایجاد شود.نماینده مردم ۵ شهرستان خراسان‌شمالی با اشاره به لزوم بازگشایی گمرک و بازارچه مرزی افزود: ما انتظار داریم به علت قرابت فرهنگی و کیلومترها مرز مشترک استان با ترکمنستان، در این مرز معبر و روزنه‌ای برای مبادلات باز شود.
صادرات خراسان‌شمالی بدون گذر مرزی ۴۰ درصد افزایش داشته است!
ناصر فخر موحدی، معاون امور هماهنگی اقتصادی استاندار خراسان شمالی نیز پیش‌تر با اشاره به وضعیت تجارت خراسان شمالی در سال ۱۴۰۱ اظهار کرد: از استان خراسان شمالی طی سال گذشته بالغ بر ۲۱۵ میلیون دلار کالا صادر شده که این صادرات از مجموع گمرکات استان و سایر نقاط کشور بوده است.
معاون امور هماهنگی اقتصادی استاندار خراسان شمالی همچنین با تأکید بر وضعیت صادرات از گمرک استان نیز افزود: از مبدأ گمرک استان خراسان شمالی در سال ۱۴۰۱ بالغ بر ۱۳۰ میلیون دلار صادرات کالا به کشورهای مختلف جهان انجام شده است.
وی همچنین میزان واردات کالاها از گمرک استان را مبلغی معادل ۹۲ میلیون دلار در سال ۱۳۹۱ اعلام کرد و افزود: میزان کالاهای صادر شده از استان به نسبت کالای وارد شده به استان از طریق گمرک خراسان شمالی ۴۰ درصد بیشتر بوده است.
ظرفیتی که وجود دارد اما نبود زیرساختی که خراسان‌شمالی را رنج می‌دهدفخر موحدی همچنین رفع موانع و مشکلات صادرکنندگان و تسهیل صادرات کالاهای غیرنفتی را از جمله علل افزایش صادرات برشمرد و گفت: اعزام هیئت‌های تجاری و پذیرش این هیئت‌ها از کشورهای مختلف، بازاریابی از کشورهای روسیه، ترکمنستان و بنگلادش و همچنین ایجاد تنوع محصولات صادراتی به همراه رشد تعداد صادرکنندگان از دیگر عوامل افزایش صادرات کالا از استان خراسان شمالی طی سال ۱۴۰۱ بوده است.
کشاورزی، دامپروری و صنایع‌دستی از ظرفیت‌های عظیم خراسان‌شمالی به شمار می‌روند، تولید انواع انگورهای مرغوب، حضور پرقدرت در عرصه تولید زعفران، استانی پیشتاز در تولید نوغان و کرم ابریشم، قطب تولید دام سبک‌وسنگین با دارابودن بیش از ۲ میلیون رأس دام سبک و حدود ۸۰ هزار رأس دام سنگین، قطب پرورش اسب اصیل ترکمن با وجود حدود ۲ هزار سر اسب، تولید انواع قالی‌های ترکمنی تک رو و دو رو از ظرفیت‌های صادراتی خراسان شمالی است.
همچنین وجود مجموعه تولیدکننده لوله‌های بدون درز، شرکت پتروشیمی، معادن سنگ مرمر، سنگ‌های تزیینی، کارخانه سیمان، کارخانه آلومینا و شمش آلومینیوم از ظرفیت‌های این استان است که می‌تواند زمینه‌ای مناسب برای برقراری مراودات تجاری با کشور همسایه باشد.
اما در کنار این ظرفیت‌ها، نبود زیرساخت ریلی در استان، استفاده حداقلی از ظرفیت پروازی و ضعف زیرساختی در جاده‌های اصلی دست‌به‌دست هم داده‌اند تا رغبتی برای حضور سرمایه‌گذار و در نهایت افول استان در حوزه‌های صادراتی را شاهد باشیم.
جمعیت هدف صادراتی برای خراسان‌شمالی ۶ میلیون نفر است
بر اساس آخرین آمار ایران در مجموع با جمعیتی نزدیک به ۴۰۰ میلیون نفر دارای مرز خاکی است. جمعیت کشورهای دارای مرز آبی با ایران نیز بیشتر ۲۱۰ میلیون نفر برآورد می‌شود. باتوجه‌به این موضوعات، می‌توان مدعی بود که کشورمان در کل با بیش ۶۰۰ میلیون نفر همسایه است.
سهم خراسان شمالی از این عدد جمعیتی ۶ میلیون نفر است، عددی که اگر درگاه‌های ارتباطی با این جمعیت هدف بازگشایی شود، شاهد توسعه این استان محروم خواهیم بود.
همچنین ۷ درصد از جمعیت خراسان‌شمالی را ترکمن‌ها تشکیل می‌دهند، وجود همین مشترکات فرهنگی و مذهبی میان خراسان‌شمالی و ترکمنستان ضرورت بیش‌ازپیش را برای ایجاد یک ارتباط دوسویه بین این استان و کشور ترکمنستان را طلب می‌کند.