گروه علمی و فناوری خبرگزاری برنا؛ نظام ارزیابی جدید شرکت‌های دانش‌بنیان هفتۀ پیش با حضور معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس جمهور رونمایی شد تا بالاخره انتظار زیست‌بوم فناوری و نوآوری برای ارتقاء نظام ارزیابی خود مبتنی بر شاخص‌های تخصصی و عدالت محور به سر آید.
این نظام ارزیابی جدید سعی کرده است تا حد زیادی مشکلات گذشته اعضای زیست‌بوم نوآوری و فناوری را حل کند، بررسی اجمالی مواد نظام‌نامۀ جدید نیز نشان می‌دهد که بلوغ و رشد نظام ارزیابی جدید نسبت به نسخۀ قبلی کاملاً مشهود است.
شرکت‌های دانش‌بنیان در نظام ارزیابی سابق به سه نوع (اول، دوم و سوم) تقسیم بندی می‌شدند اما به طور تقریبی می‌توان گفت که شاخص‌های ارزیابی برای همۀ انواع شرکت‌های دانش‌بنیان یکسان بود و همین سبب ایجاد ناعدالتی رفتاری نسبت به آن‌ها می‌شد.
تصور کنید که قبل از ابلاغ آیین‌نامۀ جدید معیارهای ارزیابی یک شرکت با گردش مالی صد میلیارد تومان و خط تولیدی با ظرفیت بالا، تفاوتی با معیارهای سنجش عملکرد یک شرکت دانش‌بنیان با حداکثر گردش مالی سه میلیارد تومان نداشت، در حالی که نمی‌توان و نباید هر دو مورد را با معیارهایی یکسان قضاوت کرد.
فرض کنید شرکتی که صد میلیارد تومان در سال سود خالص داشت از معافیت‌های مالیاتی مشابه با یک شرکت کوچک با سود صد میلیون تومان در سال استفاده می‌کرد، در حالیکه اساساً اعطای معافیت مالیاتی با هدف توسعۀ کسب و کار و پایدار کردن آن انجام می‌شود و عقلانی نیست که یک شرکت بعد از رسیدن به نقطۀ پایداری از مزایای مشابه با مجموعه‌ای کوچک برخوردار شود.
اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه مسیر بود که توسط تنظیمگر زیست‌بوم دانش‌بنیان انتخاب شد تا ضمن تشویق شرکت‌های بزرگ با ابزار مالیات، عدالت نیز در میان شرکت‌های دانش‌بنیان ارتقاء پیدا کند، بر این اساس شرکت‌های پایدار و بزرگ به جای دریافت معافیت مالیاتی صرف، اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه تا سقف معین شده در قانون دریافت می‌کنند و زیست‌بوم را ارتقاء می‌دهند.
اعتبار مالیاتی موضوعی محسوب می‌شود که قانون جهش تولید دانش‌بنیان و قانون بودجۀ سال جاری به طور پررنگ مورد بررسی قرار داده است و حالا با ابلاغ آیین‌نامۀ جدید ارزیابی دانش‌بنیان‌ها فرآیند اجرای آن تسهیل می‌شود.
البته اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه یک مثال است و ارزیابی تخصصی و تفکیک شده، منجر به هدایت صحیح سایر حمایت‌های دولتی و حاکمیتی از دانش‌بنیان‌ها نیز می‌شود.
تفاوت دیگر نظام ارزیابی جدید با گذشته، در نظر گرفتن میزان رشد شرکت در طول زمان برای تخصیص حمایت‌های ویژه است، در حالی که پیشتر شرکت‌ها فقط در بازه‌های زمانی مشخص و لحظه‌ای مورد ارزیابی قرار می‌گرفتند.
میزان پیچیدگی فناوری در آیین‌نامۀ قبلی محور ارزیابی‌ها بود اما در نظام جدید معیارهایی نظیر ایجاد ارزش افزوده اقتصادی، اشتغال‌آفرینی، ارتقاء بهره‌وری و... نیز مورد توجه جدی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری قرار دارد.
توجه بیش از حد به سطح پیچیدگی فناوری در نظام گذشته باعث می‌شد تا تنظیمگر مجبور باشد برای فهم سطح پیچیدگی فناوری به کار رفته در محصولات بیش از اندازه در فرآیند توسعه و تولید شرکت‌ها ورود پیدا کند که گاهی سبب اعتراض شرکت‌ها و عدم همکاری آن‌ها می‌شد اما اصلاح نظام‌ارزیابی و فرآیند محور (تکیه بر خروجی) شدن بررسی‌ها، مشکل مذکور را تا حد زیادی مرتفع خواهد کرد.
معاونت علمی در نظام‌ارزیابی جدید شرکت‌های دانش‌بنیان به اولویت‌های سایر بازیگران زیست‌بوم دانش‌بنیان کشور همچون از جمله ستادهای توسعه فناوری و پارک‌های فناوری نیز توجه می‌کند و آن‌ها نقش مهمی در نظام ارزیابی جدید خواهند داشت.
نظام ارزیابی جدید سعی می‌کند تا حمایت از شرکت‌ها متناسب با نیاز واقعی آن‌ها، سطح بلوغ، رشد و اثربخشی انجام شود.
تحقق انتظارات جامعه از زیست‌بوم دانش‌بنیان را می‌توان یکی از مهمترین ضرورت‌های اتخاذ رویکرد جدیدی در مواجهه با دانش‌بنیان‌ها بر شمرد.
انتهای پیام/