به گزارش برنا؛ منابع آبی طبیعی و نیمه‌طبیعی متعددی در مناطق مختلف فارس وجود دارند که این منابع نقش بسزایی بر روی تامین آب و رونق اقتصادی استان ایفا می‌کنند.
شاخص‌ترین منابع آبی فارس
در حال حاضر سدهای درودزن در شهرستان مرودشت، ملاصدرا در اقلید، تنگاب در فیروزآباد، سد سلمان فارسی در شهرستان های جهرم و قیروکارزین، رودبال در استهبان و سد ایزدخواست در آباده از شاخص‌ترین منابع آبی استان به شمار می‌روند.
این در حالیست که افزایش رسوبات و آلودگی آب، کاهش کیفیت آب و کاهش تنوع‌زیستی از مهمترین اثرات زیست‌محیطی ناشی از انباشت پساب کشاورزی و فضولات حیوانی در مخازن آبی پشت سدها هستند.
رهاسازی ماهی در منابع آبی راهکاری برای مدیریت انباشت آلایندگی‌ها
بدون شک یکی از راهکارهای اجرایی مناسب و کم‌هزینه برای مدیریت بحران، افزایش انباشت عوامل آلایندگی و کنترل پوشش گیاهان آبزی و افزایش کیفیت آب در مخازن آبی، کنترل بیولوژیکی و استفاده از گونه‌های مناسب آبزی با هدف پایداری و حفظ تعادل اکوسیستم آبی و بهره‌برداری پایدار از منبع آبی است.
برخی کارشناسان معتقدند حذف مکانیکی گیاهان آبزی و پیشنهاد رهاسازی گونه‌های علفخوار مانند ماهی آمور و کنترل بیولوژیکی تولیدات اولیه پلانکتونی و زئو پلانکتونی الگوی مناسبی برای مدیریت کنترل بحران تغییرات ظرفیت تروفیکی منابع آبی محسوب می‌شود.
آنها بر این باور هستند که رهاسازی ماهی در سدها می‌تواند به عنوان یک روش کاهش بار آلی آب در سیستم‌های آبیاری و تامین آب شهری مورد استفاده قرار گیرد.
ضرورت برنامه الگویی بازسازی و احیای ذخایر آبزیان
براساس مطالعات انجام شده در این زمینه کاهش بارآلی آب، افزایش تنوع زیستی، افزایش ارزش تفریحی، بهبود کیفیت آب و حفاظت از منابع آبی از جمله تاثیرات مثبت رهاسازی ماهی در سدها به شمار می‌رود.
بدین ترتیب بازسازی و احیای ذخایر آبزیان به عنوان یکی از راهکارهای اساسی از سوی متخصصان در این زمینه، به منظور توسعه و بهره‌وری منابع آبی پیشنهاد می‌شود.
بنا به استدلال این افراد، مدیریت منابع آبی به واسطه بهره‌برداری از ذخایر آبزیان در زمان‌های مجاز و غیرمجاز و تداوم صید تفریحی با در نظرگیری مسایل زیست محیطی می‌تواند برنامه الگویی بازسازی و احیای ذخایر آبزیان را در برنامه‌های توسعه و بهره‌وری منابع آبی بگنجاند.
پتانسیل بالای فارس در زمینه تکثیر و پرورش انواع آبزیان
فارس با داشتن ۱۰ سد، بیش از هزار و ۵۰۰ دهنه قنات، ۲ هزار و ۷۰۰ رشته چشمه، ۱۰۰ هزار هکتار منابع آبی شور و لب شور و شیرین و همچنین با برخورداری از ۷۰ هزار حلقه چاه کشاورزی از پتانسیل خوبی در زمینه تکثیر و پرورش انواع آبزیان برخوردار بوده و از این نظر جایگاه مطلوبی در کشور دارد.
مدیر شیلات سازمان جهاد کشاورزی فارس در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: بهره‌برداری بهینه و پایدار از منابع آبی، به ویژه منابع آبی خُرد، ایجاد اشتغال و درآمد، بهبود اقتصاد جامعه روستایی و تولید آبزیان به عنوان غذای سلامتی از اهم اهداف شیلات در این زمینه به شمار می‌رود.
پیش‌بینی تولید ۲ هزار و ۵۰۰ تُن انواع ماهیان گرمابی
علی فلاحی افزود: برنامه استان با توجه به پتانسیل موجود، تولید بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ تُن انواع ماهیان گرمابی در منابع آبی در سال ۱۴۰۲ است.
وی اضافه کرد: به همین منظور هر ساله بیش از یک میلیون قطعه انواع بچه ماهیان گرمابی در این منابع آبی با مشارکت بخش خصوصی رهاسازی می‌شود.
رهاسازی ماهی در مرودشت و اقلید
مدیر شیلات سازمان جهاد کشاورزی فارس بیان کرد: شهرستان مرودشت با دارا بودن پتانسیل بالا در زمینه پرورش انواع آبزیان از جایگاه ویژه‌ای در استان برخوردار بوده و در تیرماه سال جاری اقدام به رهاسازی بیش از ۱۶ هزار قطعه بچه ماهی آمور وفیتوفاگ در منابع آبی خُرد، گام مهمی در تحقق اهداف پیش بینی شده در تولید آبزیان استان در سال ۱۴۰۲ برداشته است.
به گفته فلاحی، شهرستان اقلید نیز در زمینه تولید آبزیان پس از شهرستان سپیدان در رتبه دوم تولید آبزیان در استان قرار دارد و با توجه به پتانسیل این شهرستان و وجود منابع آبی متعدد پیش‌بینی می‌شود در سال ۱۴۰۲ بیش از ۲ هزار تُن انواع آبزیان در شهرستان تولید و به بازار عرضه شود.
وی افزود: در شهرستان اقلید هم در خرداد ۱۴۰۲ تعداد ۶۰ هزار قطعه انواع ماهیان گرمابی در منابع آبی خُرد رهاسازی شده است.
مدیر شیلات سازمان جهاد کشاورزی فارس اظهار کرد: پیش‌بینی می‌شود با ادامه رهاسازی در این منابع و آبزی‌پروری در واحدهای تولیدی ، تا پایان سال جاری بیش از ۷۰۰ تن انواع آبزیان در سطح شهرستان تولید و در بازار استان واستان های مجاور وحتی در کشورهای همسایه عرضه شود.
اثرات مثبت رهاسازی آبزیان در منابع آبی
فلاحی به بیان اثرات مثبت رهاسازی آبزیان در منابع آبی پرداخت و افزود: ماهیان به عنوان یکی از بالاترین سطح گیاه‌خواران در زنجیره غذایی آبزیان، می‌توانند بار آلی آب را کاهش دهند و با کنترل جمعیت ماهیان می‌توان به کاهش بار آلی آب در سد کمک کرد.
افزایش تنوع‌زیستی
وی با اعتقاد به اینکه رهاسازی ماهیان در سدها می‌تواند به افزایش تنوع زیستی در منطقه کمک کند، گفت: در حقیقت ماهیان جزو انواع مختلفی از حیات وحش در سیستم‌های آبیاری و تامین آب شهری هستند و با حفظ تنوع زیستی در سدها، می‌توان به بهبود کیفیت محیط زیست کمک کرد.
افزایش ارزش تفریحی
مدیر شیلات سازمان جهاد کشاورزی فارس ادامه داد: رهاسازی ماهی در سدها همچنین ارزش تفریحی آنها را افزایش دهد و مردم می‌توانند به منظور صید ماهی به سدها سفر کنند و از فعالیت‌هایی مانند ماهیگیری لذت ببرند.
بهبود کیفیت آب
به گفته فلاحی، ماهیان به عنوان یکی از موجودات زنده در آب به بهبود کیفیت آب کمک کنند چرا که زندگی ماهیان به معنای مصرف اکسیژن و تغذیه باعث از بین رفتن مواد آلی و نیتروژن در آب و موجب بهبود کیفیت آب می‌شود.
حفاظت از منابع آبی
وی اظهارکرد: ماهیان ممکن است به عنوان نشانگری از سلامت محیط زیست و کیفیت منابع آبی عمل کنند. با رهاسازی ماهیان در سدها، می‌توان به بررسی و ارزیابی کیفیت آب و محیط زیست و همچنین به حفاظت منابع آبی کمک کرد.
محقق شدن ۶۷ درصد از برنامه آبزی پروری در کشور
عملکرد ۹ ماهه نخست سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد کشور در صید و صیادی ۵۲۴ هزار و ۷۷۰ تن آبزی برای بازار تامین کرده و به ۷۰ درصد از برنامه‌های تدوین شده ابتدای سال دست پیدا کرده است.
همچنین در بخش آبزی پروری ۶۷درصد برنامه‌ها محقق شده و ۴۸۱ هزار و ۷۱۲ تن ماهی در کشور پرورش یافته است.
براساس آمار کل تولید آبزی در ۹ ماهه نخست سال ۱۴۰۱، یک میلیون و ۶ هزار و ۴۸۲ تن بوده است.
این در حالیست که تغییرات اقلیمی، تولید و تأمین مواد پروتئینی مورد نیاز را در آینده‌ای نه چندان دور از خشکی به آبی تغییر خواهد داد به طوری که بخش عمده پروتئین جوامع بشری از محصولات آبزی تامین خواهد شد.
مسئولان فارس هم در حال برنامه‌ریزی هستند تا با افزایش تولید ماهی، سهم آبزیان را در سفره مردم این استان افزایش دهند.