به گزارش خبرگزاری برنا استان هرمزگان، کتاب و کتابخوانی یکی از موضوعات موثر در توفیق هر جامعه‌ای است و به دور از اغراق است که توسعه‌یافتگی فرهنگی، سیاسی و حتی اقتصادی جوامع را مدیون میزان ارتباط آن‌ها با کتاب بدانیم.
چرا که کتاب منبع علم و فرهنگ است و می‌تواند سیاست را که روش‌های اداره امور را مشخص می‌کند عالمانه و فرهنگ‌مدارانه شکل دهد و جامعه‌ای که از دو بال علم و فرهنگ برخوردار باشد قطعا رو به زوال نخواهد رفت، چنانچه هر جا که تمدنی شکل گرفته و توانسته خود را مطرح کند در سایه علم و کتاب بوده و هر جا هم که شاهد زوال تمدنی بودیم به واسطه دوری‌گزینی حاکمان از علم، کتاب، علما و اندیشمندان بوده است.پس گزاف نیست که بگوییم یکی از مهمترین علاج‌‌ها برای تسکین دردهای امروز جامعه، آشتی‌دادن مردم با مطالعه و کتاب است.
اگر بخواهیم تاریخ را به صورت دقیق مورد تفقد قرار دهیم به ویژگی مشترک میان جامعه ایرانی و جامعه اسلامی خواهیم رسید که یکی از ریشه‌های آن در توجه به کتابخوانی و علم‌آموزی است.
لوح‌های موجود از دوران‌های ایران باستان نشان دهنده جایگاه کتابت در فرهنگ ایرانی‌ها است و آغاز بعثت رسول گرامی اسلام با دستور الهی مبنی بر " اقْرَأْ - بخوان" نیز نشان دهنده این است که خداوند برای امت آخرین پیامبرش برنامه ویژهتری دارد و در سایه همین برنامه ویژه است که جامعه فرورفته در جهل و فساد به یکباره به جامعه‌ای تبدیل می‌شود که نور، مهر و رحمت تناول می‌کند و محبت بذل می‌کند.
قطعا در نظامی که پیامبر اسلام(ص) آن را پایه‌گذاری کرد آن‌ها که اهل خواندن و نوشتن هستند جایگاه ویژهتری دارند و از این روست که دشمنِ باسوادی که اسیر شده است در سیره رسول خدا(ص) مستحق آزادی است مشروط به اینکه خواندن و نوشتن را به دیگری بیاموزد.
جای سوال است که چرا مطالعه به این میزان برای رسول خدا(ص) اهمیت دارد؟ به این سوال اینگونه می‌توان پاسخ داد که تذکر، یادآوری، ذکر، عمق‌بخشی به باورها، تقویت اعتقادات، جلوگیری از سیطره جهل و تحریف، در سایه‌ی خواندن و تکرار معارف ناب است که یکی از منابع اصلی آن " کتاب الله قرآن کریم " است.
اینکه در تاریخ اسلام شاهدیم که در فاصله کمی از رحلت پیامبر(ص) کتابت حدیث ممنوع می‌شود دقیقا نشان دهنده همین جایگاه والای خواندن و نوشتن است و آن‌هایی که می‌خواستند جامعه‌ای به تفسیر خود بسازند لازم داشتند تا تفاسیر بنیانگذار راستین جامعه را رو به فراموشی ببرند و این اتفاق با وجود منابعی برای " خواندن " امکان پذیر نبود.
از سویی دیگر بر همگان روشن و واضح است که آدمی دارای دو بعد است، بعدی جسمانی که همین ظاهری است که می‌بینیم و بعدی روحانی که منبع تغذیه‌اش علم و عمل مبتنی بر علم است.
کتاب بهترین راه برای نزدیک‌کردن جسم به روح
البته که بهترین راه برای نزدیک کردن جسم به روح و به تعبیری روحانیت بخشیِ به جسم و رساندن به مقامی که بتواند به تصرف در عالم امکان بپردازد و خود را از بند زمان و مکان برهاند تمسک به علم است که در مطالعه و زانو بر خاک ساییدنِ اهالی مطالعه به دست می‌آید.
محققان بر اساس پژوهش‌هایی که با استفاده اسکن مغزیِ افراد انجام داده‌اند ثابت کردهاند که مطالعه شامل یک شبکه پیچیده از مدارها و سیگنال‌های مختلف در مغز است که هر چه قدر اهتمام بیشتری نسبت به آن خرج کنیم و در آن حرفه‌ای تر شویم این شبکه را در مغز پیچیده‌تر خواهیم کرد و نتیجتا شاهد ارتقای توانایی همدلی وهمذات پنداری، تقویت حافظه، گسترش دایره واژگان و تبحر در سخنوری، کاهش اضطراب و استرس و رسیدن به جایگاه اطمینان،
افزایش سطح مهارت‌های ارتباطی، تاخیر در تاثیرات کهولت سن، تقویت قدرت تحلیل و قدرت تمرکز و همچنین ارتقای سطح دانایی خواهیم بود.
حال سوال اینجاست آیا این میزان از تاثیرات مثبت با میزان مطالعاتی که ما در طول سال‌های تحصیل در مدرسه و دانشگاه آن را تجربه می‌کنیم حاصل می‌شود یا خیر؟
پاسخ واضح است اگر مطالعه کتب درسی به تنهایی قادر به بودند که تمام ابعاد موردنیاز آدمی را ایجاد کنند، الان با چنین وضعیتی در جامعه روبرو نبودیم و مطالب سطحی، بعضا غیرواقعی و پوپولیستی نمی‌توانستند افکار عمومی را به راحتی به این سو و آن سو ببرند و از کاه کوه بسازند.
اینکه این‌روزها بخش عمده‌ای از انرژی نخبگان جامعه صرف توجیه موضوعات و تبیین تحریفات می‌شود عاملش قهر بخش عمده‌ای از مردم با کتاب و مطالعه است که سر از کتاب درآورده و مغز خود را در اختیار محتواهای، ناقصِ منتشره در فضای مجازی گذاشته است.
از طرفی جامعه روز به روز در حال گسترش است و فاصله‌‌های فیزیکی روز به روز در حال بیشتر شدن است و قشر اهل‌کتاب و مطالعه هم روز به روز در حال دور شدن از همدیگر هستند.
امروزه در کنار بسترهای نوین کتابخوانی، نیاز به مرکزی جامع است که نقطه اشتراکی برای تجمیع اندیشه‌ها و باورها و مرکزی برای پاسخ به سوالات باشد، نقطه‌ای که روح کتابخوانی از آن‌جا بر پیکیره‌ی سایر نقاط شهر دمیده شود، نقطه‌ای که کتاب‌هایش هم‌پای حرکت صنعت نشر و نگارش بروزرسانی شود و اهالی فرهنگ، هنر و مطالعه را دور هم جمع کند.
توسعه کتابخانه‌ها راهکاری برای شیرین‌کردن تلخی‌های گرانی در بازار کتاب
توسعه کتابخانه‌ها به ویژه کتابخانه مرکزی می‌تواند سنگینی و تلخیِ گرانی‌ها در بازار کتاب را برای کتاب‌دوستان شیرین کند و گعده‌های کتابخوانی در شهر راه بیاندازد.
شهرهایی که موفق به احداث مجموعه کتابخانه مرکزی شده‌اند امروز حدود ۶۰ خدمت فرهنگی مرتبط با حوزه کتاب و نشر را به شهروندان و فرهنگ دوستان ارائه می‌کنند مسئله‌ای که متاسفانه شهر بندرعباس تاکنون از آن محروم بوده است.
گرد پیری روی پیشانی کتابخانه‌ی نیمه‌تمام و مرکزیِ بندرعباس
داستانِ کتابخانه مرکزی شهر بندرعباس که این روزها آخرین ایام ۱۵ سالگی‌اش را سپری می‌کند کمی عجیب و غریب است صفحات این داستان به حدی قطور شده است که باید برای روایت آن، مجلدی کتابت کرد چرا که با وجود اینکه خیلی‌ها برای افتتاح اين مجموعه فاخر که جای خالی آن در شهر احساس می‌شود وعده‌هایی داده‌اند اما هنوز خبری از وارد مدار شدن این قطب فرهنگی در شهر بندرعباس نیست.
اگر تکه‌های پازل احداث کتابخانه مرکزی بندرعباس را کنار هم بگذاریم خواهیم دید که دولت سیزدهم بیشترین توجهات را نسبت به این پروژه معطوف کرده است چرا که طبق اعلام مدیرکل سابق نهاد کتابخانه‌های عمومی هرمزگان، در دیداری که در ابتدای دولت با مهدی دوستی داشته پیشرفت فیزیکی کتابخانه مرکزی بندرعباس حدود ۵۴ درصد بوده یعنی دولت‌های پیشین در طول مدت ۱۳ سال حدود نیمی از این پروژه را تکمیل کردهاند در حالی که در مدت‌زمان نزدیک به دو سال با تسریع در انجام پروژه این طرح به مراحل پایانی رسیده است و یک همت دیگر می‌خواهد که ربان قرمز رنگ آن نیز قیچی شود.
گواه این مدعا، سخنان محمد مهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بازدید از پروژه کتابخانه مرکزی است
وی سوم شهریورِ ۱۴۰۲ در حاشیه بازدید از کتابخانه مرکزی بندرعباس در جمع خبرنگاران از استاندار هرمزگان بابت تلاش‌هایش برای تخصیص ۱۰۰ درصدی منابع مورد نیاز کتابخانه مرکزی تشکر کرده و گفته بود: " کتابخانه مرکزی بندرعباس نیازمندی‌هایی در بخش تجهیزات سرمایشی دارد که در هفته جاری تلاش خواهیم کرد در تهران آن‌ها را تامین کنیم و تمام تلاش ما این است که این مجموعه آبرومند و در شان مردم هرمزگان به بهره‌برداری برسد."
وزیر ارشاد با بیان اینکه این پروژه بیشترین اعتبارات را در استان دریافت کرده است، عنوان‌کرد: بحث‌های محوطه‌سازی نیز قرار است با دستور استاندار هرمزگان در اسرع وقت انجام شود.
اما حال هفته‌ها از آن هفته‌ای که جناب وزیر فرموده بود گذشته است و این مرکز فرهنگی که بیش از هفت هزار متر مربع مساحت دارد و یک تنه می‌تواند سرانه‌های فرهنگی استان را جا به جا کرده و به پاتوقی مفرح برای کتاب‌دوستان تبدیل شود آماده افتتاح نشده است.
البته کم‌کاری متوجه وزیر ارشاد نیست چرا که او نیز پیگیری‌های لازم را انجام داده است و طبق اعلام مسئولان اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان، وزیر بلافاصله بعد از ترک بندرعباس در کمتر ۴۸ ساعت موضوع کتابخانه مرکزی را در هیات دولت با وزیر نفت طرح کرده و توانسته است او را برای مشارکت جهت اجرای این پروژه مجاب کند.
جالب است بدانید که تا به اینجا رسیدنِ کتابخانه مرکزی بندرعباس حدود ۴۰ میلیارد تومان هزینه شده است و یقین بدانید اگر این پروژه دچار ترک‌فعل‌ها و تنگ‌نظری‌ها نمی‌شد با هزینه کمتری به بهره‌برداری می‌رسید و امروز نیاز نبود برای اتمام ۱۵ درصد باقی مانده اعتباری بیش از کل هزینه‌های ۱۵ سال گذشته این پروژه صرف شود.
اختلاف ۳۵۰ میلیاردی بندرعباس و شیراز بر سر یک موضوع
مبلغِ به ظاهر ناچیزی را که کتابخانه مرکزی بندرعباس نیاز دارد تا با آن شهری و بلکه استانی را از خدمات فرهنگی فاخر در حوزه کتاب برخوردار کند را مقایسه کنید با ۴۰۰ میلیارد تومانی که در سفر رئیس جمهور به استان فارس برای پروژه کتابخانه مرکزی شیراز مصوب شده است، اگر ما هم در استان برای اعتلای فرهنگ‌مان و دفاع از آن هم‌صدا بودیم شاید الان لَنگِ حدود ۵۰ میلیارد تومان نبودیم، این اختلاف ۳۵۰ میلیاردی در یک زمان واحد نشان دهنده این است که شاید اگر به خود نجنبیم در دهه‌های آینده نیز باید حسرت مراکز علمی و فرهنگی استان‌های هم‌جوارمان را بخوریم و خود را در استان هرمزگان مشغول خاک‌بازی‌های فرهنگیِ چندین دهه‌‌ای ببینیم، البته شواهد و قرائن نشان می‌دهد که مدیرکل جوان کتابخانه‌های عمومی استان موفق شده است که نوعی از وفاق و همدلی را برای پایان دادن به وضعیت فعلی کتابخانه مرکزی بندرعباس ایجاد کند و استاندار، نماینده ولی‌فقیه و رئیس‌کل دادگستری را پای کار بیاورد تا پیگیری‌های آن‌ها نیز کمک حال این حوزه شود که در اولین گام موجب صدور یک دستور قضایی ویژه شده است.
ماموریت ویژه به دادستان برای پیگیری موضوع کتابخانه مرکزی بندرعباس
مجتبی قهرمانی رئیس کل دادگستری هرمزگان در حاشیه بازدید از چند کتابخانه در شهر بندرعباس با اشاره به مشکلات مربوط به تأمین اعتبارِ تکمیل و بهره‌برداری از کتابخانه مرکزی بندرعباس و همچنین اختلاف در قرارداد فی مابین اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان و شهرداری بندرعباس به دادستان مرکز استان هرمزگان مأموریت داده است تا موضوع را به صورت ویژه پیگیری کند.
وی همچنین ابراز امیدواری کرده است که مشکل به وجود آمده بین شهرداری بندرعباس و اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان در خصوص جایگزینی کتابخانه شهدا با مکانی مناسب در پارک شهید دباغیان با تدبیر دستگاه قضایی هر چه زودتر حل و فصل خواهد شد.
برای اینکه بیشتر در جزئیات نقایص و نیازهای این طرح قرار بگیریم موضوع را از طریق فرشاد محمدی مدیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی هرمزگان نیز مورد پیگیری قرار دادیم.
بندرعباس کلانشهری با ۶ کتابخانه عمومی
محمدی در گفت‌و‌گو با خبرنگار برنا، با بیان اینکه در حال حاضر تعداد ۸۱ باب کتابخانه عمومی موبوط به نهاد در استان فعال است، گفت: بخش زیادی از مردم شریف استان هرمزگان به علت کمبود کتابخانه از دسترسی مستقیم به خدمات کتابخانه‌ای محروم هستند.
وی افزود: شهر بندرعباس به عنوان مركز استان هرمزگان با جمعيتی بالغ بر ۷۰۰ هزار نفر از نظر تعداد كتابخانه‌ها از جايگاه مناسبی برخوردار نیست و در حال حاضر فقط ۶ كتابخانه عمومی در سطح شهر بندرعباس فعال است.
کتابخانه‌ای با ۱۲ هزار متر مربع ابعاد در انتظار تخصیص اعتبارات
مدیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی هرمزگان، پروژه کتابخانه مرکزی بندرعباس را مهمترین پروژه این اداره کل در استان دانست و گفت: کار ساخت كتابخانه مركزی بندرعباس در ابعاد ۱۲ هزار متر مربع و با زیربنای ۷۰۰۰ مترمربع در پنج طبقه از سال ۱۳۸۹ آغاز شده و در حالی که مقرر بوده طی مدت ۳۶ ماه به بهره برداری برسد هنوز این مهم تحقق نیافته است.
بهره‌برداری از کتابخانه مرکزی سرانه کتابخانه‌ای هرمزگان را به ۲ متر خواهد رساند
محمدی با بیان اینکه بهره‌برداری از این کتابخانه می‌تواند سرانه کتابخانه‌ها در استان را به ۲ متر مربع افزایش دهد، تصریح‌کرد: در این مرکز بزرگ فرهنگی بالغ بر ۶۰ خدمت فرهنگی می‌توان ارائه کرد و از قابلیت‌های این کتابخانه برخورداری از فضای ویژه استارتاپ‌ها، کتابخانه‌های مخصوص ناشنوایان و نابینایان، رصدخانه، ساخت‌کده، پرینتر سه بعدی، وب کیوسک، بخش‌های کتاب‌های صوتی و دیجیتال، سینما کتاب، تالار رسانه و ... است.
وی افزود: در سال ۱۴۰۰ همزمان با سفر رياست جمهور به استان پروژه مذكور در ليست پروژه‌های مورد تاييد هیات دولت و مصوب سفر قرار گرفت و با تخصيص مبلغ ۲۵۰ ميليارد ريال، بخشی از عمليات عمرانی پروژه انجام شد اما با افزايش هزينه ها طی دو سال گذشته عملا با تخصيص اعتبارات استاني امكان تكميل پروژه وجود ندارد و نیازمند اعتبارات ملی می باشد.
محمدی تاکید‌کرد: در سفر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به استان هرمزگان، مقرر شد که مبلغ ۲۵۰ میلیارد ریال از ردیف مسئولیت اجتماعی وزارت نفت جهت تهیه سیستم سرمایشی کتابخانه تخصیص یابد که در حال حاضر موضوع تخصیص اعتبار مذکور در حوزه طرح های عمرانی وزارت نفت در حال پیگیری است ضمن اینکه از محل اعتبارات مختلف استانی نیز مبلغ ۲۱۰ میلیارد ریال جهت تکمیل پروژه به تصویب رسیده است که بالغ بر ۵.۵ میلیارد تومان از آن تاکنون به پروژه تزریق شده است.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی هرمزگان بیان‌کرد: ۲۰۰ میلیارد ریال اعتبار بنا بوده از محل آلایندگی صنایع به این طرح تخصیص پیدا کند که به دلیل وجود منع قانونی برای دریافت مستقیم اداره کل کتابخانه‌ها مصوب شده بود که از طریق شهرداری بندرعباس این انتقال وجه صورت پذیرد اما متاسفانه شهرداری تاکنون استنکاف کرده و همین امر نیز موجب ورود دستگاه قضایی و دستور ویژه به دادستان بندرعباس شده است.
فرشاد محمدی خاطرنشان‌کرد: با تخصيص اعتبارات تصویب شده برای این پروژه و عمل شهرداری بندرعباس به تعهدات با توجه به اینکه کتابخانه مرکزی بندرعباس ۸۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد می‌توانیم این فضا را در آینده‌ای نزدیک به بهره‌برداری برسانیم.
گزارش: علی ستاری
انتهای پیام/