رکود بازار مسکن مدتی است که سبب کاهش تعداد معاملات خرید و فروش ملک شده است. اخیرا شدت رکود به حدی رسیده است که تمامی گروه‌های مرتبط با حوزه مسکن اعم از خریدار و فروشنده و حتی مشاوران املاک، گله مند از این بازار هستند. خریداران شاکی از قیمت‌های بالای واحدهای مسکونی و فروشندگان بی‌میل به کاهش قیمت فروش ملک خود هستند. از طرفی دیگر مشاوران املاک به علت کسادی بازار و کاهش شدید تعداد معاملات مسکن، برای امرار معاش خود به شغل‌های نیمه وقت دیگری مشغول هستند.
از گذشته تصوری میان مردم وجود دارد مبنی بر اینکه بازار در روزهای پایانی سال روی دیگری از خود را نشان می‌دهد و قیمت‌ها تغییرات چشمگیری خواهد داشت. این موضوع در خصوص بازار مسکن هم صدق می‌کند. به همین جهت بیشتر افراد بر این باور هستند که شاید بازار مسکن حداقل در دو ماه پایانی سال شاهد تغییر و تحول قابل توجهی باشد و قفل رکودش شکسته شود، اما در این میان این سوال مطرح می‌شود که تغییرات بازار مسکن در دو ماه پایانی سال در جهت مثبت خواهد بود و منجر به افزایش تعداد معاملات مسکن می‌شود یا باز هم مردم شاهد صعود دوباره قیمت‌ها در این بازار هستند؟
برای بررسی امکان تحول بازار مسکن در ماه‌های پایانی سال، در ابتدا به سراغ کیانوش گودرزی، رئیس اتحادیه مشاوران املاک رفتیم.
گودرزی در خصوص میزان معاملات مسکن در آذر ماه ۱۴۰۲، توضیح داد: میزان معاملات مسکن اخیرا کاهشی بوده است. بازخوردی که ما از مشاوران املاک داشته ایم، بیانگر این است که معاملات نسبت به ماه‌های گذشته به شدت کاهش یافته است.
وی در رابطه با وضعیت بازار مسکن در دو ماه پایانی سال گفت: سال گذشته در بهمن ماه شاهد افزایش ناگهانی قیمت مسکن بودیم. معمولا به دلیل ماه رمضان و ماه‌های بهمن، اسفند و فروردین و به این علت که مردم در انتظار این هستند که وضعیت مسکن در سال جدید را بررسی کنند، با یک رکودی مواجه هستیم و این موضوع طبیعی است. هرچند برخی افراد بر این باورند که قیمت‌ها در روزهای پایانی سال می‌بایست افزایشی باشد، اما طبق روال گذشته در ماه‌های پایانی سال، رکود در بازار مسکن پابرجا است. در واقع یک جو روانی اشتباه و غلط در جامعه وجود دارد که همه در انتظار این هستند که در سال آینده احتمالا قیمت ها افزایشی است.
کیانوش گودرزی در مورد تاثیر نوسانات قیمت دلار بر بازار مسکن، بیان کرد: قیمت مسکن شامل تعداد بسیاری از مولفه‌ها از جمله نهاده‌های مسکن، قیمت زمین، قیمت جواز ساخت، هزینه‌های مراحل اداری و همینطور بازار‌های موازی مانند طلا و ارز است. همچنین شرایط اجتماعی مانند وقوع یک بحران در کشور نیز بر بازار مسکن و میزان معاملات تاثیرگذار خواهد بود. در واقع عوامل روانی جامعه بر بازار مسکن موثر است.
رئیس اتحادیه مشاوران املاک در پاسخ به سوال تیتر کوتاه مبنی بر زمان مناسب برای سرمایه‌گذاری در حوزه مسکن گفت: شرایط برای سرمایه‌گذاری در بخش مسکن همیشه و در همه مواقع حتی در دوران رکود بازار مسکن هم مطلوب است. متاسفانه شرایط اقتصادی کشور به گونه‌ای است که مردم در بازار مسکن هم به دنبال سرمایه‌گذاری هستند اما نگاه ما مشاوران املاک به مسکن به عنوان سرمایه نیست بلکه به مسکن به عنوان سرپناه نگاه می‌کنیم. در صورتی که کسانی که به منظور سرمایه‌گذاری و کسب سود ملکی را خریداری کرده و در زمان افزایش قیمت، اقدام به فروش آن می‌کند، در واقع خود آن اشخاص در حال ایجاد تورم هستند. به این معنا که ورود به بازار سوداگری را سرمایه‌گذاری تلقی می‌کنند که مسئله اشتباهی است.
در ادامه نظر یکی از کارشناسان بازار مسکن را نیز در خصوص آمار اخیر ساخت‌وساز مسکن جویا شدیم.
فرهاد بیضایی کارشناس مسکن در مصاحبه با تیتر کوتاه در خصوص آمار اخیر ساخت‌وساز مسکن توضیح داد: آمار فصل پاییز تاکنون منتشر نشده است، اما آمار فصل بهار و تابستان پروانه‌های ساختمانی توسط مرکز آمار نشان می‌دهد که ما هم از منظر متراژ و همینطور بر اساس تعداد واحدهایی که برای ساخت‌وساز مجوز دریافت کرده اند، شاهد یک روند کاهشی و نزولی هستیم. در خصوص بحث سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه مسکن هم همین مصداق جریان دارد و ما شاهد کاهش سطح سرمایه‌گذاری در زمینه ساخت مسکن هستیم.
وی در ادامه افزود: در پایان سال هم پیش‌بینی می‌شود که تعداد پروانه‌های ساختمانی و واحدهایی که شروع به ساخت‌وساز کرده‌اند روند کاهشی و نزولی پیدا می‌کند. نظر من بر این است که دولت به جای اینکه تمرکز خود را بر طرح‌های دولتی مانند نهضت ملی مسکن و دیگر طرح‌های دولتی بگذارد، بهتر است یک توجه و تمرکز ویژه‌ای برای رشد بازار مسکن داشته باشد و بازار مسکن را به یک رونق حداقلی برساند که این موضوع منجر به افزایش صدور پروانه‌های ساختمانی نیز می‌شود.
بیضایی در پاسخ به سوال تیتر کوتاه مبنی بر تاثیر نوسانات قیمت دلار بر بازار مسکن، گفت: نوسانات قیمت دلار می‌تواند بر بخش مسکن اثرگذار باشد، اما میزان تاثیرگذاری قیمت دلار نسبت به سال‌های گذشته بر بازار مسکن کمتر شده است و به این دلیل که دولت بحث سیاست‌های کنترل نقدینگی و کنترل تورم را دارد، وضعیت بازار مسکن نسبت به دوره‌های قبل از ثبات بیشتری برخوردار خواهد بود، اما اگر دولت قادر به کنترل قیمت دلار نباشد و شاهد افزایش قیمت دلار باشیم، تاثیرش بر بازار مسکن به وضوح مشخص خواهد شد.
رکود بازار مسکن معمولاً به کاهش فعالیت‌های خرید و فروش مسکن، کاهش قیمت‌ها و کاهش تقاضا در بازار مسکن اشاره دارد. البته منظور از کاهش قیمت مسکن در این بخش، ریزش نرخ مسکن به منظور افزایش قدرت خرید ملک نیست.این موضوع می‌تواند تاثیرات گسترده‌ای بر میزان ساخت‌وساز و معاملات مسکن داشته باشد. هر چند که در شرایط رکود، تعداد معاملات مسکن کاهش می‌یابد و تعداد ساخت‌وسازهای جدید نیز کاهش می‌یابد. این وضعیت می‌تواند باعث کاهش اشتغال و توقف چرخه تولید یا کاهش فعالیت شرکت‌های ساختمانی شود، که در نتیجه ممکن است تاثیر منفی بر اقتصاد کلان داشته باشد.