به گزارش برنا؛ کشور ترکمنستان با حدود هفت میلیون نفر جمعیت در شمال ایران، با استانهای خراسان رضوی، خراسان شمالی و گلستان هم‌مرز است که خراسان رضوی با داشتن بیشترین مرز خارجی با این کشور، سه گمرک فعال نیز در این مرز دارد.
روابط تجاری ترکمنستان با استان خراسان رضوی همواره مطلوب بوده است اما از زمان شیوع کرونا و محدودیت هایی که آن کشور برای ورود کامیون های ایرانی اعمال کرد، سطح این روابط با فراز و نشیب هایی همراه شد که پس از پایان این بیماری، این مراودات از سر گرفته شد.
به گفته مدیرکل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی، ایران از لحاظ صادرات کالا، بعد از امارات، ترکیه و چین چهارمین صادرکننده کالا به کشور ترکمنستان است و آخرین آمار صدور کالا به آن کشور مربوط به هشت ماهه امسال در مقایسه با مدت مشابه سال قبل با رشد قابل توجهی همراه بوده است، که خراسان رضوی نیز در همین بازه ۱۱۷ میلیون دلار کالا به ترکمنستان صادر کرده که در مقایسه با مدت مشابه پارسال از نظر ارزش ۲۶ درصد افزایش داشته است.
امیررضا رجبی گفت: پس از فروکش کردن کرونا و بازگشایی مرزها از سوی ترکمنستان، مراودات تجاری بین ایران و آن کشور افزایش قابل توجهی داشت، از سال گذشته تاکنون اعزام و پذیرش هیات های تجاری بین دوطرف روندی رو به فزونی را طی کرده است و برپایی نمایشگاه توانمندی های صادراتی ایران در اوایل امسال در ترکمنستان و سایر اقدامات برای آشنایی تجار با ظرفیتهای تجاری ۲ کشور از دیگر مواردی بوده که زمینه توسعه تجارت بین ۲ کشور را فراهم کرده است.
وی اظهار کرد: اکنون شرایط مراودات تجاری خراسان رضوی با کشور ترکمنستان مطلوب بوده و محدودیتهای مرزی برداشته شده است، به ویژه مرز "لطف آباد" به عنوان مرز اصلی زمینی خراسان رضوی با آن کشور و مرز سرخس به عنوان مرز ریلی از شرایط خوبی در تجارت برخوردارند.
به گفته وی در بازارچه "باجگیران" نیز شاهد مراجعه روزانه افراد ترکمن هستیم و در صورتی که ترکمنستان نسبت به توزیع کالای بیشتری اقدام کند، این موضوع می تواند به توسعه گردشگری منطقه نیز کمک کند.
رجبی، سهم خراسان رضوی از کل صادرات ایران به کشور ترکمنستان در هشت ماهه امسال را ۴۰ درصد از ۳۰۰ میلیون دلار کل این صادرات ذکر و بیان کرد: این سهم در هشت ماهه سال گذشته از کل صادرات کشور به ترکمنستان ۳۳ درصد بوده است.
وی اقلام عمده صادراتی خراسان رضوی به کشور ترکمنستان در هشت ماهه امسال را لوله و پروفیل، میله های آهنی، سیب زمینی تازه، قند و شکر، سیمان، کفپوش، سیب، تخته، اسکلت های فلزی، قیر، لوله و پروفیل های توخالی، رنگ و رزین، پلی اتیلن، کیسه، دیترژنها، کاشی، شیرینی و شکلات و ورقهای پلیمرهای اتیلن ذکر کرد.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی به میزان واردات کالا از ترکمنستان اشاره و بیان کرد: در هشت ماهه امسال پنج میلیون دلار کالا از آن کشور به استان ما وارد شده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۲۵ درصد افزایش داشته است، اقلام عمده وارداتی در این مدت روغن های پایه معدنی، پارچه، پنبه، نخ، کلرورپتاسیم و ماش بوده است.
لغو صدور روادید، خواسته اصلی تجار ایرانی
رجبی ادامه داد: یکی از اولویتهای خراسان رضوی، افزایش مراودات با کشورهای همسایه ایران به ویژه ترکمنستان به دلیل مرز وسیع خود و وجود سه گمرک به خصوص مسیر ریلی سرخس است که این استان را به آسیای میانه وصل می کند، استانهای خراسان رضوی و ماری ظرفیت های مشترکی برای توسعه مراودات تجاری دارند که می تواند برای ترکمنسنان و سایر کشورهای آسیای میانه اهمیت زیادی داشته باشد.
وی اضافه کرد: استان ماری تامین کننده برخی نیازهای کشور ترکمنستان در زمینه محصولات کشاورزی است، این استان در زمینه های صادرات خدمات فنی و مهندسی، کشاورزی و محصولات گلخانه ای نیز ظرفیتهای بالقوه ای دارد.
یکی از بزرگترین مشکلات تجار خراسان رضوی در مراوده با کشور ترکمنستان بحث روادید است که با دشواری فراوانی همراه است. مدیرکل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی گفت: ترکمنستان برای افزایش تولیدات داخلی برنامه ریزی کرده است، در این راستا زیرساختهای جاده ای، ریلی و روستایی در آن کشور وجود دارد که حتی می توان نفت و گاز را نیز از این طریق به آن کشور صادر کرد.
رجبی یکی از ظرفیتهای کار با کشور ترکمنستان را "گردشگری سلامت" ذکر و بیان کرد: تاکنون توافق نامه هایی را با کشورهای قزاقستان و تاجیکستان در زمینه صدور روادید داشته ایم تا بتوانیم خدماتی را در زمینه گردشگری سلامت به شهروندان آن کشورها ارایه دهیم.
وی اضافه کرد: یکی از بزرگترین مشکلات تجار خراسان رضوی در مراوده با کشور ترکمنستان بحث روادید است که با دشواری فراوانی همراه است، که بدون شک حذف صدور این روادید می تواند درآمدهای خوبی را برای استان و آن کشور به ارمغان آورد.
مدیرکل صمت خراسان رضوی در خصوص راه اندازی پرواز مستقیم مشهد – عشق آباد نیز گفت: با توجه به اینکه فاصله مشهد به عشق آباد (پایتخت ترکمنستان) به صورت زمینی حداکثر سه ساعت است، راه اندازی پرواز مستقیم در این مسیر توجیه چندانی ندارد.
مرو و خراسان رضوی، ۲ شریک جدید تجاری
با از سرگیری مراودات تجاری بین خراسان رضوی و کشور ترکمنستان، مسوولان این استان تلاش کردند ارتباط خود را با یکی از استانهای این کشور برقرار کرده و آن را محور توسعه فعالیتهای تجاری و اقتصادی خود قرار دهند.
استانداران خراسان رضوی و ماری ترکمنستان در سال جاری به ویژه دی ماه، پیگیر رفع موانع همکاری های تجاری شدند و سفر هفته گذشته استاندار خراسان رضوی به ماری با همین هدف انجام گرفت.
استان یک و نیم میلیون نفری "مرو" به مرکزیت شهر "مرویا ماری" در فاصله ۲۴۰ کیلومتری شهر مرزی سرخس ایران در شمال شرق خراسان رضوی قرار دارد. این استان علاوه بر این که منطقه‌ای صنعتی در کشور ترکمنستان محسوب می‌شود، مهمترین بخشهای تاریخی آن کشور شامل مناطق مرو قدیم و "مارگوش" را در خود جای داده است.
با هدف رفع موانع همکاری های تجاری و تقویت مراودات اقتصادی با کشور ترکمنستان، هیأتی ۳۷ نفره از فعالان اقتصادی و مدیران مرتبط دولتی استان خراسان رضوی به ریاست استاندار از سوم تا پنجم بهمن ماه به شهر ماری و استان مرو کشور ترکمنستان اعزام شد.
با هدف رفع موانع همکاری های تجاری و تقویت مراودات اقتصادی با کشور ترکمنستان، هیأتی ۳۷ نفره از فعالان اقتصادی و مدیران مرتبط دولتی خراسان رضوی سوم تا پنجم بهمن ماه جاری راهی شهر ماری و استان مرو ترکمنستان شد که در هماهنگی با سفارت ایران در عشق آباد ملاقات و جلسات متعددی از جمله با استاندار مرو؛ معاون وزیر خارجه ترکمنستان، معاون استاندار "آخال"، رییس موسسه انرژی ترکمن، رییس و مدیران شرکت "تازه آی"، از بزرگترین هلدینگ های صنعتی تولید مواد غذایی ترکمنستان، داشت.
همچنین در جریان این سفر دیدارهایی با امام جماعت مسلمانان منطقه ماری و بازدیدهای فرهنگی، تاریخی از مرو قدیم و اقامتگاه حضرت امام رضا (ع) در شهر مرو، موزه مطالعات محلی مرو و اماکن تاریخی شهر "آنو" ترکمنستان با همراهی سفیر ایران در عشق آباد و سرکنسول کشورمان در مرو انجام شد.
فعالان اقتصادی خراسان رضوی که در این سفر استاندار را همراهی می کردند، نشستی نیز با فعالان اقتصادی استان ماری داشتند که رییس اتاق بازرگانی خراسان رضوی به عنوان نماینده فعالان اقتصادی به بیان مشکلات و درخواستهای این هیات پرداخت.
محمدرضا توکلی زاده گفت: استانهای خراسان رضوی و ماری (ترکمنستان)، ظرفیتهای متعددی برای تقویت مراودات دوجانبه اقتصادی دارند که در چهارچوب تبادل هیاتهای تجاری و برگزاری رویدادهای نمایشگاهی، می‌توان این ظرفیت‌ها را معرفی، احصا و فعال نمود.
وی اظهار کرد: در بخش صنعت، خراسان رضوی ظرفیتهای خوب و رو به رشدی را فراهم نموده که می‌تواند در کشور ترکمنستان مورد استفاده قرار بگیرد، توان بالای شرکت‌های خدمات فنی و مهندسی این استان نیز می‌تواند در اجرای پروژه‌های زیرساختی و عمرانی ترکمنستان به کار گرفته شود، به موازات آن در کشور ترکمنستان نیز ظرفیت بسیار مطلوبی در بخش کشاورزی فراهم است که می تواند به توسعه صادرات محصولات این بخش به ایران منتج شود.
وی توانمندی‌های استان خراسان رضوی در موضوع تولید ماشین آلات کشاورزی و زیرساختهای گلخانه‌ای را تشریح و اعلام آمادگی کرد که در صورت علاقه‌مندی طرف ترکمنستانی، تجارب نوینی که در این حوزه در استانمان وجود دارد، به فعالان اقتصادی این کشور منتقل شود.
رییس پارلمان بخش خصوصی خراسان رضوی همچنین به مسیر ترانزیت کالا از ترکمنستان به هند و کشورهای حاشیه خلیج فارس اشاره کرد و گفت: ما می‌توانیم به توسعه ظرفیت این حوزه که مورد توجه کشور ترکمنستان و بخش خصوصی آن است، کمک کنیم، این مهم می‌تواند در چهارچوب یک تعامل متقابل شکل بگیرد و مسیر ترانزیت کالا از ایران به سمت روسیه نیز از طریق ترکمنستان تسهیل شود.
هفت توافق نامه بین ماری و خراسان رضوی
سفر هفته گذشته هیات اقتصادی خراسان رضوی به استان ماری هفت توافق نامه اولیه برای رفع پاره ای مشکلات حوزه تجارت ۲ کشور در پی داشت که معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار که در این سفر حضور داشته در گفتگو با خبرنگار ایرنا به تشریح مفاد این تفاهم نامه ها پرداخته است.
ابوالفضل چمندی اظهار کرد: توافق برای تقویت همکاری های مشترک دوجانبه در حوزه حمل و نقل و ترانزیت و لجستیک مابین مبادی مرزی مشترک در سرخس لطف آباد و باجگیران با کشور ترکمنستان، توافق برای حمایت از مبادلات تجاری صادر کنندگان مابین ۲ استان و برگزاری نمایشگاههای استانی در مرو و مشهد در سال میلادی جاری به صورت متقابل، سفر هیات استان مرو به استان خراسان رضوی؛ از جمله این توافقات است.
وی تشکیل کمیته مشترک پیگیری توافقات سفر و همکاری های ۲ استان از طریق ارتباط مستمر فی مابین نمایندگان این استانها (معاونان اقتصادی استانداری های دوطرف)، دعوت از رییس موسسه انرژی ترکمن، رییس و مدیران شرکت "تازه آی" و رییس شورای بازرگانان مرو برای سفر به خراسان رضوی، تقویت دالان ریلی شمال - جنوب با تمرکز بر مرز سرخس و رفع موانع ریلی و موضوع تامین واگن از طرف کشور ترکمنستان را از دیگر توافقات مزبور برشمرد.
معاون اقتصادی استاندار خراسان رضوی گفت: در این سفر بر تقویت مبادلات تجاری بین استانهای خراسان رضوی و مرو، با تمرکز بر حوزه های انرژی و همچنین تأمین نهاده های دامی و گوشت قرمز و حمایت از همکاری ها و سرمایه گذاری ها در بخش خدمات فنی و مهندسی و صنایع دانش بنیان نیز تاکید شد که مورد توافق دوطرف قرار گرفت.
امید است با اجرایی شدن این توافقات و تداوم سفرهای هیاتهای تجاری دوطرف، بتوان مسیر جدیدی را برای خراسان رضوی به منظور توسعه روابط تجاری با کشورهای آسیای میانه و توسعه ترانزیت و فعال شدن بیش از پیش در گذرراه شمال - جنوب در کشور ترسیم و فعال کرد.
شهر مرو در فاصله ۲۴۰ کیلومتری مرز سرخس واقع شده و دومین شهر پرجمعیت ترکمنستان پس از پایتخت است و عمده فعالیتهای اقتصادی این کشور در منطقه مرو انجام می‌شود.
جمهوری ترکمنستان به پایتختی عشق آباد، با حدود هفت میلیون نفر جمعیت در آسیای مرکزی با کشورهای ایران، ازبکستان، افغانستان و قزاقستان مرز زمینی دارد.
خراسان رضوی از شمال و شمال شرق دارای مرز مشترک با جمهوری ترکمنستان به طول تقریبی ۵۳۱ کیلومتر است که در محدوده شهرستانهای قوچان، درگز، کلات، سرخس و صالح‌آباد قرار دارد.
دو کشور همسایه ایران و ترکمنستان با دارا بودن هزار و ۲۰۰ کیلومتر مرز مشترک و چهار مبدا تردد گمرکی و مرزی اکنون از روابط و سطح مناسبات خوبی برخوردار هستند.