به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا؛ از گونه‌ای از موسیقی حرف می‌زنیم که از آذربایجان گرفته تا فضاپیمای کاوشکر ویجر(1) شنونده دارد. همایون، سه مقام جنبی سارنج، شهناز و... یادآور موسیقی مقامی آذربایجانی است. موسیقی که یونسکو در سال 2008 آن را در میراث معنوی فرهنگی بشر ثبت کرد و فضاپیمای کاوشگر ویجر(1) قطعه‌ای از این موسیقی را برای پخش در فضا انتخاب کرد.
این موسیقی به سه دسته کلی (موسیقی مقامی، عاشیق و موسیقی میخانه‌ای) تقسیم می‌شود و ساز بنیادی که موسیقی آذری با آن حرف می‌زند تار آذربایجانی، بالابان، ناغارا و... است.
موسیقی که کوباهنگش با سنجه‌های ریتمیک دیگر موسیقی کلاسیک ایرانی و محلی متفاوت است و به عقیده «ژان دورینگ»(موسیقی‌دان و خاورشناس) نزدیک‌ترین سنت به موسیقی دستگاهی ایرانی محسوب می‌شود.
یکی از نوازندگان مشهور موسیقی آذربایجانی که شاگرد «الماس قلی اف» بوده است و برخی او را «پدر نقاره ایران» لقب داده‌اند «وحید اسداللهی» است. این نوازنده چیره‌دست آذری در دومین شب از سی و نهمین جشنواره موسیقی فجر به همراه گروهش روی صحنه رفت. «اسداللهی» که در کنسرت‌هایش همیشه همراه دو پسرش (مراد) و (رضا) و دیگر اعضا روی سن می‌رود شب گذشته در فرهنگسرای ارسباران سنگ تمام گذاشت.
اجرای گروه آن‌ها دو خواننده (حسین ملکی‌زاده) و (حسین جعفری) داشت که هر کدام تک به تک روی صحنه آمدند و با کف زدن، سوت و استقبال حاضران مواجه شدند.
«اسداللهی» که اعتبار موسیقی آذری محسوب می‌شود در اجرایی که برای موسیقی فجر داشت مانند بقیه اجراهایش مدام لبخند بر لب داشت و با نگاه با تک تک حاضران ارتباط چشمی برقرار می‌کرد.
ماندانا عقاری: نوازنده پیانو، مراد اسداللهی: نوازنده گاردون، رضا اسداللهی و تارا موسویان: نوازنده کوبه‌ای، فرزاد معمر: نوازنده کیبورد، فرامرز جوادی: گیتار بیس، افشار نامور: تار نوازندگان این گروه بودند.
اجرای عجیب سُرنا در جشنواره موسیقی فجر
سُرنا و دهل، اسم‌هایی که هم در خوانش و هم از لحاظ ترکیب آوایی مکمل هم‌اند یادآور جشن‌های شادمانی عمومی به ویژه در روستاها هستند. سُرنا به نوعی همراه و یاور ساز دهل است و در لغت به معنی بوق خوانده می‌شود.
«داریوش صفوت»(موسیقی‌دان) واژه سُرنا را کوتاه شده (سور نای) به معنی جشن و نای همان نی می‌داند. این سازها در لرستان، سیستان، بلوچستان، خراسان و هرمزگان از دیرباز رواج داشته‌‍‌اند و شامیرزا مرادی، رضا مریدی، علی اکبر مدی‌پور دهکری و... از نوازندگان به نام این سازها محسوب می‌شوند.
«رمضانعلی سعیدی‌نیا» و «جواد کریمی» از نوازندگان معتبر سُرنا و دهل هم در دومین اجرای شب دوم در فرهنگسرای ارسباران به روی صحنه رفتند.
این نوازندگان با لباس‌هایی سرتاپا سفید به روی سن آمدند و بعد از اجرای یک قطعه نوازنده‌ی سرنا روی زمین دراز کشید و نوازنده دهل بالا سرش ایستاد. این گونه سرنانوازی برای حاضران عجیب بود.
پس از آن مجددا هر دو سرپا ایستادند و به نواختن ادامه دادند و بعد هردو چهارزانو روی زمین نشستند. در حالی که نوازنده سرنا عرق از پیشانی‌اش می‌چکید دوباره بلند شدند و نوازنده‌ها به دور خودشان و یکدیگر چندین بار چرخ زدند. سرآخر هم با تشویق حاضران صحنه را ترک کردند و سن را به «جمشید ولی‌نژاد» نوازنده چیره‌دست خراسان شمالی سپردند.
دوتار خراسان و ذکر صلوات در ارسباران
دوتار خراسان، سازی برای بیان حماسه‌ها، حسرت‌ها و زیبایی‌هاست. سازی که پیشینه‌ای چند هزار ساله دارد. محوریت دوتار جنوب و شرق خراسان در شهر خواف و تربت جام و تا حدودی تایباد بوده و مرکزیت دوتار شمال خراسان شهر قوچان است.
هنر ساختن و نواختن دو تار در چهاردهمین اجلاس کمیته میراث بشری ناملموس یونسکو در کلمبیا در فهرست میراث جهانی قرار گرفت و عثمان محمدپرست، قربان سلیمانی، محمد یگانه و... از نوازندگان سرشناس این ساز هستند.
«جمشید ولی‌نژاد» که یکی از نوازندگان مستعد این ساز است سومین اجرای شب دوم جشنواره فجر را برعهده داشت. این نوازنده دوتار پیش از شروع اجرا ابتدا کفش‌هایش رو روی سن درآورد و ساز به دست روی فرش نشست. او پس از اجرای چند قطعه بی‌کلام شروع به خواندن کرد و در انتها با لحنی شعرگونه از حاضران خواست تا صلواتی بفرستند.
سی‌ونهمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر به همت دفتر موسیقی معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، توسط انجمن موسیقی ایران با همکاری بنیاد رودکی به دبیری رضا مهدوی از ۲۳ تا ۲۸ بهمن در بخش‌های رقابتی (جایزه باربد) و غیررقابتی، همزمان در تهران و ۱۴ استان دیگر در حال برگزاری است.
خبرنگار: تبسم کشاورز
انتهای پیام/