مجامع علمی جهانی و ارتباط متخصصان و دانشجویان با این مجامع، نقش مهمی در به‌روزنگه‌داشتن جامعه‌ی علمی کشور دارد، بلکه صنعت نیز متاثر از این ارتباط است. اما متاسفانه در سال‌های اخیر شاهدیم عضویت و ارتباط با این مجامع صرفا هدفی برای ایجاد ردپایی برای مهاجرت پیدا کرده و دانشجویان و متخصصان ایرانی، صرفا نگاه ابزاری به این مجامع دارند.
در زمینه‌ی کارکرد این مجامع، با دکتر علی فتوت احمدی، استاد الکترونیک دانشگاه شریف و یکی از کارآفرینان صنعت الکترونیک به گفتگو نشسته‌ایم و در این نشست به طورخاص، به نقش مهم انجمن بین‌المللی مهندسین برق و الکترونیک یا به اختصار IEEE پرداخته‌ایم.
—---------------------------
جناب دکتر فتوت احمدی، جایگاه انجمن‌هایی مانند IEEE در جهان چگونه است و چه اهمیتی در جهان علم ایفا می‌کند؟
انجمن IEEE، که مخفف Institute of Electrical and Electronics Engineers است، یکی از بزرگ‌ترین سازمان‌های حرفه‌ای در جهان برای پیشبرد فناوری به نفع بشریت است. این انجمن نقش مهمی در جهان علم و صنعت دارد که در ادامه به چند جنبه کلیدی از اهمیت و نقش آن می‌پردازیم:
۱. پیشرو در استانداردسازی: IEEE نقش مهمی در تدوین استانداردهای فنی دارد که بر بسیاری از جنبه‌های فناوری اطلاعات، مخابرات، الکترونیک، و دیگر حوزه‌های مرتبط تأثیر می‌گذارد. استانداردهای IEEE در توسعه و همگرایی فناوری‌های مختلف حائز اهمیت هستند.
۲. ترویج دانش و تحقیق: IEEE از طریق انتشار مجلات علمی، کنفرانس‌ها و سمینارها، فرصت‌های گسترده‌ای برای تبادل دانش و آخرین دستاوردهای تحقیقاتی فراهم می‌کند. این امر به اشتراک‌گذاری و پیشبرد دانش در سراسر جهان کمک می‌کند.
۳. توسعه حرفه‌ای اعضا: IEEE به اعضای خود امکانات و منابع متعددی برای توسعه حرفه‌ای، شبکه‌سازی و به‌روزرسانی دانش فنی ارائه می‌دهد. این امر برای مهندسان، دانشمندان، و متخصصان فناوری بسیار ارزشمند است.
۴. پیشبرد نوآوری و فناوری: IEEE به عنوان یک عامل محرک در زمینه نوآوری و توسعه فناوری‌های جدید عمل می‌کند. این انجمن با حمایت از تحقیقات پیشرو و همکاری‌های بین‌المللی، به پیشرفت فناوری‌های مهم کمک می‌کند.
۵. تأثیر بر سیاست‌گذاری‌ها: IEEE نقش مهمی در تأثیرگذاری بر سیاست‌گذاری‌های مربوط به فناوری و استانداردهای فنی در سطح جهانی دارد. این سازمان از طریق تعامل با سیاست‌گذاران و سازمان‌های بین‌المللی، در تدوین مقررات و سیاست‌های مرتبط با فناوری نقش دارد.
با توجه به این نقش‌ها، IEEE به عنوان یکی از تأثیرگذارترین و مهم‌ترین انجمن‌های بین‌المللی در حوزه‌های فناوری، مخابرات و الکترونیک شناخته می‌شود و عضویت و فعالیت در آن می‌تواند فرصت‌های بسیاری برای پیشرفت حرفه‌ای و تحقیقاتی ایجاد کند.
جناب دکتر نقش ارتباط مهندسان برق و الکترونیک ایرانی با انجمن‌های جهانی به خصوص IEEE را چقدر مهم ارزیابی می‌کنید؟
توسعه ارتباطات بین‌المللی مهندسان برق ایران با انجمن‌های معتبر جهانی مانند IEEE، نه تنها برای ارتقای دانش و مهارت‌های فردی ضروری است، بلکه برای پیشرفت و رشد صنایع الکترونیک و مخابرات در سطح ملی نیز حیاتی است.
انجمن‌های جهانی معتبر مانند IEEE، با داشتن شبکه‌ای گسترده از دانشمندان، مهندسان و متخصصان صنعت، فرصت‌های فراوانی برای تبادل دانش، همکاری‌های تحقیقاتی و دسترسی به آخرین دستاوردهای علمی و فناوری ارائه می‌دهند. برای مهندسان برق ایران، حضور در این انجمن‌ها فرصتی ارزشمند برای به‌روز رسانی دانش، کسب تجربیات جدید و همکاری در پروژه‌های بین‌المللی است. صنعت الکترونیک و مخابرات ایران به شدت نیازمند دسترسی به دانش فنی روز و نوآوری‌های بین‌المللی است. ارتباط با انجمن‌های جهانی می‌تواند به ارتقای سطح فنی و تخصصی این صنعت کمک کند و زمینه‌ساز ورود فناوری‌های نوین و افزایش رقابت‌پذیری در بازارهای جهانی شود. همچنین به عنوان یک کارآفرین در صنعت الکترونیک، تأکید می‌کنم که دسترسی به شبکه‌های بین‌المللی و همکاری‌های چندجانبه، می‌تواند به افزایش قابلیت‌های نوآوری و توسعه محصولات جدید کمک کند. این امر به نوبه خود می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر رشد اقتصادی و توسعه صنعتی کشور داشته باشد.
توسعه ارتباطات بین‌المللی مهندسان برق ایران با انجمن‌های معتبر جهانی مانند IEEE، نه تنها برای ارتقای دانش و مهارت‌های فردی ضروری است، بلکه برای پیشرفت و رشد صنایع الکترونیک و مخابرات در سطح ملی نیز حیاتی است.
آیا به عنوان یک متخصص ایرانی که با انجمن‌ها و نهادهای علمی بین‌المللی دائما در ارتباط هستید، از سطح ارتباط دانشجویان و متخصصان ایرانی با اینگونه مجامع رضایت دارید؟
بخواهم صادقانه بگویم، خیر. زیرا در سال‌های اخیر در بسیاری از بخش‌های جامعه‌ی علمی، از دانشجویان تا متخصصان گرفته، شاهد نوعی ابزارگرایی نسبت به عضویت و همکاری در مجامع علمی هستیم. به این معنی که بسیاری از افراد فراتر از تعامل با اینگونه نهادها و اهمیتی که می‌تواند در راستای رشد علم چه در دنیا و چه در ایران ایفا کند، صرفا به کارکرد آن در راستای رشد شغلی خود توجه می‌کنند. ما این روند را در جریان انتشار مقالات علمی در ژورنالهای مختلف دنیا نیز شاهد هستیم. اگرچه در این زمینه ایران نرخ بالایی از حضور در ژورنالهای علمی جهانی دارد، اما با نگاه عمیق به این حضور در این ژورنال‌ها شاهد هستیم که اکثر این مقالات و پژوهش‌ها، کارکرد زیادی در مسائل و چالش‌های امروز کشور و حتی در جهان ندارند و صرفا برای کسب امتیازات علمی هدف‌گذاری شده‌اند.
با این دغدغه، باید نگاهی جدید به عضویت و مشارکت در مجامع علمی جهانی نیز بیندازیم تا ببینیم این حضور چقدر توانسته است با نیازهای امروز کشور ما هم‌خوان باشد و ارزش‌آفرینی کند. به عنوان یک فردی که همواره مدافع این حضور در جامعه‌ی علمی جهانی بوده‌ام، امروز به جد می‌توانم در مورد دو مورد ارتباط ضعیف و دوم نگاه ابزاری به این عضویت ابراز نگرانی کنم.
چالش‌های ارتباط جامعه علمی و متخصصان الکترونیک و مخابرات ایران با این جامعه علمی جهانی در حال حاضر چیستند؟
ارتباط جامعه علمی و متخصصان الکترونیک و مخابرات ایران با انجمن‌های علمی جهانی مانند IEEE با چالش‌های متعددی روبرو است. این چالش‌ها عمدتاً ناشی از محدودیت‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی هستند. چالش اول، تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی است. تحریم‌های اقتصادی و سیاسی علیه ایران باعث شده است دسترسی محققان و متخصصان ایرانی به منابع علمی و همکاری‌های بین‌المللی با محدودیت‌هایی همراه باشد. این محدودیت‌ها شامل دسترسی به نشریات، شرکت در کنفرانس‌ها و تبادل دانش با محققان سایر کشورها است.
چالش دوم محدودیت‌های مالی و ارزی است که به دلیل تحریم‌ها و محدودیت‌های ارزی، تأمین مالی پروژه‌های تحقیقاتی و پرداخت هزینه‌های عضویت و شرکت در فعالیت‌های بین‌المللی برای محققان ایرانی دشوار است. افزایش قیمت دلار نسبت به ریال نیز در سال‌های اخیر، باعث شده به‌خصوص دانشجویان و متخصصان تازه‌کار با تردید بیشتری در مورد عضویت در این مجامع تصمیم بگیرند.
چالش‌های زبانی و فرهنگی: تسلط کافی به زبان انگلیسی و فرهنگ علمی بین‌المللی برای برخی محققان ایرانی نیز مانند همیشه یک چالش ایران است. زیرا ارتباط و همکاری مؤثر با جامعه بین‌المللی نیازمند تسلط به زبان و فهم عمیق فرهنگ علمی جهانی است. به‌خصوص در ایران که زبان کلاس‌های آموزشی در دوره‌های تخصصی فارسی است و همین باعث می‌شود در رقابت در حضور در این مجامع جهانی نسبت به کشورهای دیگر که به آموزش تخصصی دروس مهندسی به زبان انگلیسی اهمیت می‌دهند عقب‌افتادگی زیادی داشته باشیم.
برای غلبه بر این چالش‌ها چه پیشنهاداتی دارید تا تعامل جامعه مهندسی ایرانی با جامعه جهانی افزایش یابد؟
برای غلبه بر این چالش‌ها، نیاز به تلاش‌های مشترک دولت، دانشگاه‌ها و بخش خصوصی وجود دارد تا امکانات لازم برای همکاری‌های بین‌المللی و دسترسی به منابع علمی فراهم شود. همچنین، ایجاد راه‌حل‌های خلاقانه برای مقابله با محدودیت‌های موجود، مانند استفاده از فناوری‌های نوین ارتباطی و توسعه شبکه‌های علمی منطقه‌ای، می‌تواند در این زمینه کمک‌کننده باشد.
اختصاص کمک‌هزینه برای دانشجویان و متخصصان مستعد و باانگیزه که بتوانند در این مجامع علمی، به شایستگی حضور و مشارکت داشته باشند یکی دیگر از راهکارهای افزایش این حضور و تعامل است.
به یاد داشته باشیم، که ثمرات این حضور برای جامعه‌ی علمی و مهندسی ایران، فراتر از حضور در ژورنالهای علمی است و اینگونه مجامع نقش اجرایی و مهمی در صنعت و رشد استانداردهای صنعتی کشور نیز ایفا می‌کنند. بنابراین فکر خوبی است که به هر ترتیبی شده و با توجه به افزایش هزینه‌ی ریالی عضویت در این مجامع، راهکاری از سمت دانشگاه‌ها و وزارت علوم اندیشیده شود.
جناب دکتر فتوت احمدی از وقتی که بابت این مصاحبه به ما اختصاص دادید کمال تشکر را داریم.