بیشتر افراد، مراجعه به دندانپزشکی را تجربه‌ای ناخوشایند می‌دانند اما مراجعه به کلینیک دندانپزشکی در دوره بارداری می‌تواند چالشی منحصربه‌فرد به حساب آید. مسئله، فقط کشیدن دندان نیست. اشعه ایکس، بیهوشی و بی‌حسی، مسکن‌ها و داروهای ضددرد؛ سوالات و نگرانی‌های زیادی برای مادران باردار ایجاد می‌کنند.
حقیقت چیست؟ آیا در دوره بارداری می‌توان دندانی را کشید؟ پاسخ مثبت است اما باید به چند نکته مهم توجه داشت. در این مقاله مهم‌ترین نکات کشیدن دندان در دوره بارداری را مرور خواهیم کرد. دندانپزشکان مجرب و متخصص «دندونت»؛ با ارایه مشاوره تخصصی به شما در اخذ بهترین تصمیم ممکن کمک خواهند نمود.
اهمیت حیاتی مراقبت از دندان برای مادران باردار
سلامت دهان و دندان برای همه مهم است اما حساسیت و اهمیت آن برای مادران باردار؛ دوچندان است. در این دوره احتمال بروز آسیب‌هایی مثل پوسیدگی دندان و التهاب لثه‌ها بسیار بیشتر است. تغییرات هورمونی بدن مادر، او را مستعد تورم و التهاب در لثه‌ها می‌کند و تهوع شدید صبحگاهی ممکن است باکتری‌های بیماری‌زای خاصی را وارد دهان کند. مسواک زدن یا حتی نخ کشیدن، شروع صبح را برای خانم‌های باردار ناخوشایند می‌کند زیرا رفلکس و حالت تهوع را به شدت تشدید می‌کند.
این‌ها مسائل چندان بزرگی نیستند اما در صورت عدم درمان به مشکلات بزرگی تبدیل می‌شوند. دوره بارداری، طولانی است و مادر بعد از زایمان تا مدت‌ها به طور کامل درگیر نوزاد است و نمی‌تواند بلافاصله به دندانپزشک مراجعه کند. به این ترتیب درمان یک مشکل دندانی جزئی ممکن است یک تا دو سال به تاخیر بیفتد.
این احتمال وجود دارد که باکتری‌های درون دهان مادر مبتلا به مشکل دندانی؛ وارد بدن کودک شود. بنابراین بعضی مادران، به صورت ناخواسته و از سر بی‌اطلاعی، سلامت نوزاد را در معرض خطراتی جدی قرار می‌دهند.
دلیل اصلی تعویق درمان
در پاسخی صادقانه باید گفت که بسیاری از ارائه‌دهندگان خدمات زنان و زایمان به شدت نگران شروع روندهای درمانی فرعی هستند. آنها نمی‌خواهند سلامت مادر و فرزند را در معرض هیچ خطری قرار دهند. این نگرش حاد ممکن است نتیجه عکس بدهد. طبق یک عرف و نگرش نادرست اما رایج در میان متخصصان زنان و زایمان، درمان مشکلات دندانی را باید به مدتی بعد از زایمان موکول کرد (صرفاً جهت اطمینان بیشتر!).
واقعیت آن است که در بعضی موارد، مزایای درمان دندانی در دوره بارداری بسیار بیشتر و مهم‌تر از خطرات جزئی و احتمالی است. مشکلات دندانی در دهان و دندان باقی نمی‌مانند و ممکن است سلامت سایر بخش‌های بدن را جدا به مخاطره بیفکنند. برای مثال عفونت درمان‌نشده، به سرعت سایر اندام‌ها را درگیر می‌کند. به‌عنوان یک قاعده کلی: اگر چاره‌ای جز کشیدن دندان نیست نباید آن را به تاخیر انداخت (حتی در دوره بارداری). کشیدن دندان به ویژه در موارد زیر توصیه می‌شود:
-به درد شدیدی مبتلا شده‌اید که زندگی روزمره شما را مختل کرده است.
-زمانی که خطر عفونت وجود دارد.
-خطر آسیب‌دیدگی دندان و لثه وجود دارد.
-اگر وضعیت دندان عقل (یا هر دندان دیگری) با موارد گفته‌شده انطباق دارد باید دست به کار شوید.
بهترین دوره برای کشیدن دندان
سه ماه اول بارداری، وضعیت کمی حساس و پیچیده است چون سرعت رشد جنین در این مقطع بالاست. در سه ماه دوم، وضعیت رشد جنین، به ثبات بیشتری می‌رسد. بیشتر پزشکان، سه ماه دوم را زمانی مناسب برای کشیدن دندان می‌دانند. به‌تدریج دراز کشیدن برای زمان طولانی، دردناک و آزاردهنده می‌شود. با این حال در صورت مراجعه به کلینیک‌های مجهز و مجرب، چندان مهم نیست که در کدام سه ماهه بارداری قرار دارید.
درباره اشعه ایکس چطور؟
معمولاً قبل از کشیدن دندان به عکس‌برداری نیاز است. این در حالی است که عکس‌برداری با اشعه ایکس معمولاً به بعد از زایمان موکول می‌شود (بازهم به دلیل احتیاط زیاده از حد) اما این به آن معنا نیست که فرایندی ضرورت خطرناک است.
معمولاً هنگام معاینه و بعضی روندهای درمانی به اشعه ایکس نیاز نیست و دندانپزشکان از آن اجتناب می‌کنند اما اگر واقع به تهیه یک عکس نیاز باشد خطر معناداری سلامت مادر و جنین را تهدید نمی‌کند.
بیهوشی خطرناک است؟
قبل از هر چیز باید گفت که همه انواع بیهوشی، امن و بی‌خطر نیستند. بی‌حسی موضعی از طریق جریان خون عمل نمی‌کند و استفاده از آن در طول دوره بارداری کاملاً بی‌خطر است. برخی انواع دیگر بیهوشی هم بلامانع هستند اما بسیاری از متخصصان درباره بیهوشی کامل در دوره بارداری، اکیداً هشدار می‌دهند.
برای رفع نگرانی در این باره از پزشک متخصص زنان و دندانپزشک خود مشاوره بخواهید. باید اطمینان حاصل کنید که انجام چه اموری در دوره بارداری، درست نیست.
استفاده از مسکن
در بسیاری از موارد، استامینوفن، امن‌ترین گزینه می‌باشد و آن را بدون نسخه هم می‌توان تهیه کرد و برای سلامت جنین خطری ندارد. استفاده از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن به‌عنوان مسکن، بی‌خطر است (اما فقط در 30 هفته اول بارداری). در رابطه با این مورد هم توصیه می‌شود با دندانپزشک یا متخصص زنان صحبت کنید و متناسب با وضعیت خود، بهترین روش تسکین درد را به کار بندید.
نکته پایانی
بهترین راه برای جلوگیری از کشیدن دندان، رعایت کامل اصول بهداشت دهان و دندان است. این نکته در دوره بارداری اهمیت حیاتی دارد. حداقل روزی دوبار مسواک برنید، حداقل یک بار از نخ دندان استفاده کنید و با دندان‌های کثیف به خواب نروید؛ به خصوص که به خاطر هوس بارداری، ساعت 11 شب سری به آشپزخانه می‌زنید! در مجموع برای فردی که فرهنگ بهداشت دهان و دندان، نهادینه شده است فرق چندانی بین دوره بارداری و قبل و بعد از آن وجود ندارد.
تشخیص به موقع مشکل به آن معناست که ممکن است بتوانید از طریق مداخلات موثر، درمان را تا بعد از تولد نوزاد به تعویق بیندازید یا برای رسیدن به بهترین راهکار ممکن، برنامه‌ریزی کنید.