به گزارش برنا؛ پوتین در اولین سفر خارجی خود پس از ریاست جمهوری در دوران جدید، به چین سفر کرد؛ سفری استراتژیک و مهم که همراه با استقبال گرم و نادرِ رئیس‌جمهوری چین از همتای روس خود بود که به اذعان رسانه‌های غرب، حاوی پیام‌های مهمی بوده است. تقویت روابط نظامی امنیتی، اقتصادی و حتی فرهنگی دو کشور، مسئله‌ای است که غرب را به‌شدت نگران می‌کند. به‌طوری که نیویورک تایمز در گزارشی در وصف سفرِ پوتین به چین نوشت: «رئیس‌جمهوری شی جین پینگ، از پوتین با آغوشی بسیار گرم، نادر و به ظاهر تعمدی در مقابل دوربین‌ها استقبال کرد تا پیام‌های واضح و روشن به غرب بدهد.» پس از آغاز جنگ اوکراین که چین سعی کرد در ظاهر بی‌طرفی خود را نشان دهد و گمانه‌ها از تیره شدن روابط چین با روس‌ها حکایت داشت، اکنون پوتین در اولین سفر خود پس از دوران جدید ریاست‌جمهوری به چین، درصدد است این گمانه‌ها را ابطال کند. در گفتگو با روح‌الله مدبر، کارشناس مسائل روسیه، ابعاد مختلف روابط راهبردی چین و روسیه را مورد بررسی قرار داده‌ایم:
آغوشی که واشنگتن را تحقیر کرد
نیویورک تایمز از قول ریچارد مک گرگور، کارشناس ارشد آسیای شرقی در مؤسسه لووی در سیدنی، درباره سفر پوتین آورده است: «آغوش بسیار گرم شی و پوتین برای دوربین‌ها فقط برای تأکید بر نزدیکی روابط سیاسی بین دو کشور و رهبران آنها نبود؛ در این زبان بدن دو رهبر، نوعی تحقیر نسبت به واشنگتن وجود داشت که به وضوح می‌گفت، آمریکا، پکن را تحت فشار قرار داده تا از حمایت مسکو دست بردارد. نمایش رفاقت دو رهبر آسیایی در بیانیه مشترکی به اوج رسید که ایالات متحده را هدف قرار داد؛ جایی که پوتین و شی، آن را متهم به سرکوب کشورهایشان کردند. این بیانیه متعهد شد که روسیه و چین در بخش‌های حیاتی مانند انرژی، هوا- فضا و نظامی همکاری نزدیک‌تری داشته باشند.»
روابط امنیتی فزاینده، نقطه کانونی دیدار پوتین از هاربین
نیویورک تایمز افزوده است: «رهبر روسیه از مؤسسه‌ای در هاربین که به‌دلیل تحقیقات دفاعی معروف است، بازدید کرد. روابط امنیتی فزاینده بین دو قدرت دارنده تسلیحات هسته‌ای نقطه کانونی دیدار پوتین از هاربین بود. در حالی‌که چین و روسیه متحدان رسمی متعهد به دفاع از یکدیگر با همکاری‌های نظامی نیستند، نیرو‌های مسلح آنها در سال‌های اخیر بیشتر با یکدیگر همکاری کرده‌اند که مهم‌ترین آن رزمایش‌های مشترک هوایی و دریایی در نزدیکی آلاسکا و تایوان بوده است.»
چرا تلاش ٣ ساله غرب برای مختل کردن روابط مسکو - چین نتیجه نداد؟
برخی از تحلیلگران، سفر اخیر رئیس‌جمهوری چین به اروپا را با هدف فاصله‌گذاری با روسیه ارزیابی کردند، درحالی‌که اکنون شاهد سفر رئیس‌جمهوری روسیه به چین و دیدار بسیار صمیمی روسای جمهوری دو کشور بوده‌ایم که مشخصا برای غرب حاوی پیام‌های بسیاری بود. روح‌الله مدبر، کارشناس مسائل روسیه، درباره این سفر به «شهروند» می‌گوید: «طی ٣سال گذشته و در طول بحران اوکراین، غرب و به‌ویژه آمریکا بسیار تلاش کردند تا در کنار اِعمال تحریم علیه روسیه، در ایجاد اختلال در روابط روسیه و چین نیز پیش بروند، که موفق نشدند. ماه مارس سال گذشته میلادی رئیس‌جمهوری چین به مسکو سفر کرد و در دیدار رهبران دو کشور تأکید شد که در روابط مسکو- پکن اخلالی ایجاد نمی‌شود. در سفر دو روز گذشته پوتین به چین هم که به مناسبت هفتادوپنجمین سالگرد تشکیل روابط رسمی دو کشور صورت گرفت، مشخص شد روابط مسکو- پکن، راهبردی است.»
٩٠درصد مبادلات ٢٤٠میلیارد دلاری چین-روسیه با پول ملی دو کشور بوده است
مدبر به روابط اقتصادی دو کشور به‌عنوان نمونه اشاره کرده و می‌افزاید: «هم‌اکنون می‌بینیم که گردش تجاری دو کشور بیش از ٢٤٠میلیارد دلار است که بیش از ٩٠درصد این مبادلات بر مبنای ارز رایج دو کشور صورت می‌گیرد. حقیقتی که اخبار گذشته مبنی بر اینکه بانک‌های چینی مبادلات خود با روس‌ها را متوقف کردند، نقض می‌کند و نشان می‌دهد در پشت پرده، مبادلات تجاری بر مبنای ارز ملی دو کشور صورت گرفته است.»
از حضور استراتژیک در هاربین تا تعیین سال فرهنگ روسی- چینی
حضور در منطقه مرزی هاربین، نکته‌ای است که این کارشناس مسائل روسیه هم به‌عنوان نقطه‌عطف این سفر از آن یاد می‌کند: «پوتین شامگاه پنجشنبه از پکن به هاربین رفت؛ مرکز چینی- روسی، منطقه‌ای هم‌مرز با ٥استان روسیه. حضور پوتین در هاربین که خط اصلی راه‌آهن شرقی روسیه از آنجا عبور می‌کند، در راستای گسترش برنامه اقتصادی شرقی روسیه و نشان‌دهنده پیشرفت راهبردی روابط است. به‌طوری که ٨٠پروژه مجموعا به ارزش ٢٠٠میلیارد دلار بین دو کشور در این سفر به امضا رسید. به علاوه امسال روس‌ها و چینی‌ها با هم به توافق رسیدند که سال فرهنگ روسی- چینی را داشته باشند.»
بازی واقع‌گرایانه چین در قبال کشور‌های جهان
مدبر افزود: «در بحث تقابل ژئوپلتیک و تهدید‌های آمریکا علیه منافع چین به‌خصوص در موضوع تایوان، با توجه به اینکه در سند استراتژی امنیت ملی آمریکا که سال ٢٠٢٢آمریکایی‌ها آن را تصویب کردند و چین به‌عنوان تهدید نخست در این سند مطرح است- این سفر نشان‌دهنده این است که روس‌ها و چینی‌ها تعمیق روابط و مناسبات دو کشور را بر مبنای بازی برد-برد، طراحی کرده‌اند.» مدبر با این توضیحات ادامه می‌دهد: «اغلب تحلیلگران چینی معتقدند که فشار بر روسیه و پررنگ کردن تحرکات غرب برای پیروزی علیه روسیه بعدا آنها را به سمت حرکت علیه چین می‌کشاند. برای همین هم ما می‌بینیم که چین، بازی واقع‌گرایانه‌ای در پیش گرفته است. آمریکا که تهدید اول را چین و تهدید بعدی را روسیه می‌بیند، این راهبرد تعمیق همکاری‌ها در ابعاد سیاسی، بین‌المللی، نظامی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی را قطعا برای منافع خود جدی می‌بیند.»
ائتلاف چین و روسیه به نفع جبهه رقیب کار نمی‌کند
مدبر با تأکید بر اینکه رویکرد آمریکا در اِعمال فشار در بُعد امنیتی و اقتصادی علیه روسیه و چین نتیجه نداده است، می‌گوید: «بُعد بعدی همکاری‌ها در سازمان‌های بین‌المللی است. همانطور که می‌دانید ریاست سازمان شانگهای در ماه‌های آتی به چین برمی‌گردد و همزمان ریاست بریکس با روسیه است که همه این موضوعات تعمیق روابط دو کشور در حوزه سازمان‌های بین‌الملل را یادآور می‌شود. نکته مهم و قابل توجه اینکه ظاهر مناسبات رسمی است ولی اصل موضوعات در دیدار‌های غیررسمی اتفاق می‌افتد. بررسی روابط غیررسمی دو کشور نیز نشان می‌دهد ائتلاف چین و روسیه به این نتیجه رسیده که اختلاف و فاصله بین‌شان به نفع جبهه رقیب خواهد بود.»
ائتلاف نوین چین برای برتری در چالش دریای چین
این کارشناس مسائل روسیه با اشاره به چالش‌هایی که در دریای چین وجود دارد، درباره اینکه آیا چین به‌دنبال دخالت دادن روس‌ها برای تغییر موازنه قدرت با آمریکاست، به «شهروند» می‌گوید: «اینجا یک بحث مشترک برای دو کشور وجود دارد. هم در دریای چین چالش وجود دارد و هم در خلیج ژاپن، منطقه‌ای که حوزه روسیه است؛ در آنجا هم تهدید آمریکا برای روس‌ها وجود دارد؛ روس‌ها و چینی‌ها در این موضوعات مانور‌های نظامی مشترک برگزار می‌کنند و با کمک هم، ناوگان‌های نظامی آمریکا را که از خطوط مشخص عبور کرده‌اند، خارج می‌کنند. این فعالیت‌ها هم به پیمان امنیتی بین استرالیا، آمریکا و بریتانیا برمی‌گردد. در این میان تلاش آمریکا این است که این پیمان را به سمت حمایت از تایوان بکشاند و چین در مقابل، به سمت ائتلاف نوین حرکت می‌کند و حالا شاهد هستیم که فعالیت‌های چین از همکاری نظامی به ائتلاف چندجانبه نظامی حرکت کرده است که از بُعد امنیتی بسیار قابل توجه است.»
منبع شهروند
انتهای پیام/