به گزارش برنا؛ مسعود پزشکیان رئیس جمهوری ظهر یکشنبه - ۷ مرداد ۱۴۰۳ - در نخستین ساعات بعد از تنفیذ حکم ریاست جمهوری، محمدرضا عارف را به عنوان معاون اول رئیس جمهوری منصوب کرد.
به همین مناسبت مروری بر سوابق و فعالیت‌های وی خواهیم داشت.
محمدرضا عارف متولد ۲۷ آذر ۱۳۳۰ در یزد است. عارف پس از تحصیل مهندسی برق در دانشگاه تهران و دانشگاه استنفورد، کار خود را با معاونت طرح و توسعه و سپس سرپرستی شرکت مخابرات ایران آغاز کرد.
او از سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۷۴ استاد دانشگاه صنعتی اصفهان و از آن زمان استاد دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف بوده است. در سال‌های دهه ۱۳۶۰ در سمت‌های معاونت‌های دانشجویی، آموزشی و هماهنگی و قائم مقامی وزارت فرهنگ و آموزش عالی مشغول به کار بود. او در سال ۱۳۷۳ تا ۱۳۷۶ به‌عنوان رئیس دانشگاه تهران فعالیت می‌کرد.
عارف تألیف یا ارائه بیش از ۳۸۰ مقالهٔ علمی را در کارنامهٔ خود دارد. کتاب سیستم‌های مخابراتی دیجیتال و آنالوگ او در سال ۱۳۶۹ به عنوان کتاب سال انتخاب شد. کتاب‌های سیگنال‌ها و سیستم‌ها و سیگنال‌های تصادفی از دیگر کارهای ترجمهٔ او هستند.
محمدرضا عارف دولت مردی را در دولت سید محمد خاتمی تجربه کرد. خاتمی او را برای یکی از وزارتخانه‌های فرهنگ و آموزش عالیِ یا پست، تلگراف و تلفن در نظر داشت که در نهایت قرار بر این شد، او عهده‌دار وزارت «پست، تلگراف و تلفن» باشد که موفق شد از ۲۹۰ رای، ۲۴۶ رای از نمایندگان مجلس پنجم بگیرد و وارد کابینه شود.
با این توضیح که عمر این مسئولیت به پایان دولت هفتم نرسید و او با تصمیمی دیگر از خاتمی در سال ۱۳۷۹ و پس از تصمیم دولت برای ادغام سازمان برنامه و بودجه با سازمان اداری و استخدامی کشور به عنوان رئیس سازمان جدیدالتاًسیس «مدیریت و برنامه‌ریزی» انتخاب شد و در یکسال پایانی دولت وقت در این مسئولیت فعالیت کرد.
بعد از پیروزی مجدد خاتمی در انتخابات و در روزهای تشکیل دولت هشتم، مرحوم حسن حبیبی از ماندن در جایگاه معاونت اولی انصراف دارد و خاتمی، عارف را به عنوان معاون اول برگزید و او در تمامی مدت حضور دولت هشتم در پاستور، این مقام را در اختیار داشت. با این توضیح که در این دوره «معاون اول» نقش و تاثیرگذاری جدی‌تری در امور دولتی پیدا کرد.
محمدرضا عارف سابقه نمایندگی تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس و رئیس فراکسیون امید در دوره دهم مجلس شورای اسلامی و عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی را در کارنامه خود دارد.
وی در مجلس دهم ریاست فراکسیون امید را که متشکل از نمایندگانی بود که با حمایت لیست امید وارد مجلس شدند بر عهده گرفت. با وجود اینکه از عارف که با ۱۶۰۸۹۲۶ رای منتخب اول بود، در طول ۴ سال نتوانست روی کرسی اول بهارستان بنشیند تا علی لاریجانی که اتفاقاً در لیست امید معرفی شده بود و فقط با با ۱۹۱ هزار و ۳۲۹ رأی منتخب دوم شهر قم بود، هشت سال و برای دوره سوم به عنوان رئیس مجلس انتخاب شود.
عارف پیش‌تر اعلام کرده بود در صورت کاندید شدن خاتمی یا هاشمی، کاندید نخواهد شد. ولی سرانجام با اعلام قبلی، در روز چهارم ثبت نام کاندیدهای ریاست جمهوری با حضور در ستاد انتخابات وزارت کشور با شعار «معیشت، منزلت و عقلانیت» ثبت نام خود را قطعی کرد.
شعار انتخاباتی دیگر او «زندگی آبرومندانه و شرافتمندانه در سایه کشورداری خردمندانه» بود. وی جزء ۸ نفری بود که برای یازدهمین دوره ریاست جمهوری، از سوی شورای نگهبان تأیید صلاحیت شد. در روزهای منتهی به انتخابات زمزمه‌های جدی مبنی بر تمایل هاشمی و خاتمی به حسن روحانی شنیده شد و در نهایت در ۴ روز مانده به روز رای‌گیری به نامه سید محمد خاتمی پاسخ مثبت داد و در حالیکه اعلام دقیقی مبنی بر اینکه به نفع حسن روحانی کنار رفته است، از حضور در انتخابات کناره‌گیری کرد.
عارف البته بعد از انتخابات گلایه‌هایی هم از حسن روحانی داشت. او با اشاره به جلسله‌ای که چند روز پس از روز رای گیری با روحانی گفته است «در جلسه‌ای در خدمت آقای روحانی بودیم و دو سه پست مطرح کرد.
وزارت ارتباطات، وزارت علوم و معاونت علمی. من برای هر سه پست نفرات مناسب‌تر از خودم را معرفی کردم. این را برای اولین بار می‌گویم تلقی من از این پیشنهادها این بود که آقای روحانی تمایلی به حضور فیزیکی من در دولت ندارد.»
همسر او حمیده مروج متولد سال ۱۳۳۵ در شهرستان یزد می‌باشد. محمدرضا عارف هم از آن نامزدهایی بود که به همراه همسرش برای ثبت نام در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۹۲) در ستاد انتخاباتی وزارت کشور حضور پیدا کرد. حمیده مروج پزشک متخصص پوست و مو است. وی قبل از انقلاب عضو انجمن اسلامی دانشجویان در شیراز بود. او اکنون به عنوان عضو هیئت علمی، دانشیار و عضو هیئت مرکز تحقیقات لیزر دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی فعالیت می‌کند. حاصل ازدواج محمدرضا عارف و حمیده مروج سه فرزند پسر است.
در تیر ماه سال ۱۳۹۶ صحبت‌های یکی از فرزندان او به نام حمیدرضا در مورد در مورد تحصیلات دانشگاهی و تأثیر ژنتیک بر روند تحصیلی در شبکه‌های اجتماعی بازخورد وسیعی داشت. او در قسمتی از این مصاحبه اظهار کرده بود که: «... هر کسی که توانایی داشته و به نقطه ای رسیده، حتماً استعدادهایی در وجودش بوده؛ بالاخره تأثیر وراثت وجود دارد، ژن خوب دارد. پدر و مادر من هر دو جزو شاگرد اول‌های کنکور در کشور بودند، مادر من رتبه ۱۵ کنکور داشته؛ این ژن منتقل می‌شود...»