به گزارش برنا؛ زخم اثنی‌عشر نوعی زخم گوارشی است که در اثنی‌عشر ایجاد می‌شود. اثنی‌عشر قسمت بالایی روده باریک است که مستقیماً به معده وصل می‌شود، یعنی همان جایی که محتویات معده وارد روده می‌شوند. زخم‌های گوارشی زخم‌هایی هستند که وقتی غشا محافظ معده یا روده ضعیف می‌شود به وجود می‌آیند.
زخم اثنی‌عشر یا دوازدهه معمولاً ناشی از باکتری هلیکوباکترپیلوری و در اثر استفاده زیاد از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی می‌باشد.
درد در ناحیه شکم معمول‌ترین علامت زخم اثنی‌عشر است. درد زخم اثنی‌عشر میتواند در طیف یک درد خفیف تا احساس سوزش در معده قرار بگیرد. این درد معمولاً شب‌ها یا بعد از مدتی چیزی نخوردن قابل‌توجه‌تر است. دیگر علائم زخم اثنی‌عشر:
. احساس سنگینی یا نفخ بعد از غذا
. سوزش معده مداوم
. احساس تهوع بی‌دلیل
استفاده زیاد از ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی مانند آسپرین یا ایبوپروفن اغلب باعث التهاب در معده و مخاط روده می‌شود. به‌مرورزمان این التهاب به غشای مخاطی آسیب زده و ایجاد زخم می‌کند
با پیشرفت زخم اثنی‌عشر ممکن است متوجه علائم شدیدتری شوید:
. عق زدن بعد از خوردن
. استفراغ خون به رنگ قرمز یا سیاه
. مدفوع سیاه یا خونی
. مشکل در تنفس
. احساس سبکی در سر یا سرگیجه
. کاهش وزن بی‌دلیل
. بی‌اشتهایی
زخم اثنی‌عشر نوعی زخم گوارش است و همان‌طور که گفتیم زمانی اتفاق می‌افتد که لایه مخاطی اثنی‌عشر آسیب می‌بیند و مواد عفونت‌زا یا دیگر مواد به داخل نفوذ می‌کنند و به این لایه محافظ آسیب می‌زنند.
دو دلیل شایع آسیب لایه مخاطی اثنی‌عشر:
. رشد زیاد باکتری هلیکوباکترپیلوری
شما معمولاً مقدار مشخصی هلیکوباکتر در معده و اثنی‌عشر خود دارید. اما اگر این باکتری‌ها رشد غیرقابل‌کنترلی پیدا کنند می‌توانند عفونت ایجاد کرده و به مخاط اثنی‌عشر آسیب بزنند. هلیکوباکتر از طریق تماس با بزاق فرد مبتلا یا با نوشیدن آبی که حاوی این باکتری است نیز منتقل می‌شود.
. استفاده زیاد از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی
استفاده زیاد از ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی مانند آسپرین یا ایبوپروفن اغلب باعث التهاب در معده و مخاط روده می‌شود. به‌مرورزمان این التهاب به غشای مخاطی آسیب زده و ایجاد زخم می‌کند.
. دیگر عفونت‌های ویروسی و باکتریایی که بر سیستم گوارش اثر می‌گذارند
. استفاده طولانی‌مدت از کورتیکواستروئیدها و ضدافسردگی‌ها
. عوارض ناشی از جراحی روی معده یا روده باریک
. سندرم زولینگر الیسون که یک عارضه گوارشی است و باعث تولید زیاد اسید معده می‌شود
. نارسایی رگی که زمانی اتفاق می‌افتد که خون به‌درستی به قلب بازنمی‌گردد
. شیمی‌درمانی
. استفاده از محصولات تنباکو مثل سیگار
. مصرف الکل
. استرس مزمن
. زیاد غذاهای تند خوردن
زخم اثنی‌عشر در صورت عدم درمان میتواند پیامدهایی داشته باشد که خیلی به‌سختی درمان خواهند شد:
. خونریزی داخل روده
. سوراخ‌شدن دیواره روده که باعث نشت عفونت باکتریایی به بدن می‌شود
. انسداد روده که باعث می‌شود بدن به‌سختی غذا را هضم کند
یک سری از روش‌هایی که پزشک میتواند برای تشخیص زخم اثنی‌عشر از آنها کمک بگیرد:
. گرفتن سابقه و علائم بیمار مانند درد و واکنش به غذا
. معاینه فیزیکی برای بررسی دیگر علائم و منبع درد روده یا انسداد
. آندوسکوپی برای بررسی زخم
. سی‌تی‌اسکن برای گرفتن تصاویری با جزئیات و دقت بیشتر از اثنی‌عشر و بافت‌های اطراف
. تست باریوم
. نمونه‌برداری از بافت اثنی‌عشر برای بررسی از جهت هلیکوباکتر
. دیگر تست‌های تشخیصی مانند تست تنفس، تست آنتی‌ژن مدفوع یا تست سرولوژی برای زخم‌های ناشی از عفونت
درمان زخم اثنی‌عشر بستگی به علت آن دارد. برخی از این درمان‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
. آنتی‌بیوتیک‌ها: آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند آموکسی‌سیلین می‌توانند رشد هلیکوباکتر را متوقف کنند.
. مهارکننده‌های پروتون پمپ مانند امپرازول می‌توانند تولید اسید معده را کنترل کرده و جلوی تشدید زخم را بگیرند.
. مهارکننده‌های اسید (هیستامین H-2): فاموتیدین میتواند جلوی اسید زیاد که باعث زخم می‌شود را بگیرد.
آنتی‌اسیدها: آنتی‌اسیدها می‌توانند اسیدیته معده را کاهش داده و به پیشگیری از زخم گوارش کمک کنند.
. سوکرالیفت: این دارو میتواند از مخاط معده و اثنی‌عشر محافظت نماید.
شما می‌توانید با کاهش ریسک فاکتورهای زخم اثنی‌عشر جلوی آن را بگیرید. چند توصیه:
. دست‌ها را مرتباً بشویید تا از ابتلا به عفونت‌ها در امان باشید.
. از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی فقط طبق دستور پزشک استفاده کنید.
. سیگار را ترک کنید.
. الکل مصرف نکنید.
. رژیم غذایی سالم و سرشار از میوه و سبزی داشته باشید.
استفاده زیاد از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی شایع‌ترین دلیل زخم اثنی‌عشر می‌باشند. توسعه بهداشت و درمان باعث شده شیوع هلیکوباکترپیلوری کمتر شود؛ اما این باکتری همچنان از علت‌های شایع زخم‌های گوارشی است.
زخم اثنی‌عشر شبیه احساس سوزش یا جویده شدن در شکم بین سینه و ناف است. شاید به نظر برسد این درد هرگز خوب نمی‌شود یا شب‌ها بعد از چند ساعت چیزی نخوردن بدتر می‌شود.
زخم اثنی‌عشر اگر درمان نشود در صورت کاهش مصرف داروهای ضدالتهاب یا رفع عفونت هلیکوباکتر ممکن است خودش خوب شود. اما در خیلی از موارد این عارضه در صورت عدم درمان میتواند مخاط اثنی‌عشر را از بین برده و ریسک نشت مواد عفونی به داخل شکم را افزایش دهد.
زخم اثنی‌عشر اگر درمان شود خطرناک نیست. اما در صورت عدم درمان میتواند موجب ازبین‌رفتن مخاط گوارش و سوراخ‌شدن اثنی‌عشر شود و ریسک شوک عفونی را بالا ببرد. شوک عفونی یک اتفاق خطرناک است که بر چندین عضو در بدن اثر می‌گذارد.
زخم اثنی‌عشر اغلب به دلیل عفونت‌های باکتریایی و استفاده بیش از حد از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی رخ می‌دهد. این عارضه میتواند احساس درد و سوزش در شکم ایجاد کرده و زندگی روزمره را مختل نماید. اگر مدت‌هاست علائم این بیماری را دارید حتماً به پزشک مراجعه کنید.