به گزارش برنا؛ این روزها افراد زیادی هستند که در تب و تاب مهیا شدن برای قدم نهادن در مسیر عاشقی و دلدادگی زیارت اربعین هستند، دغدغه‌ها کم و بیش باهم فرق دارد، یکی به شدت گرماییست و مهمترین دغدغه‌اش برای این سفر آماده کردن لباس‌های خنک و راحت است، یکی بچه‌دار است و دغدغه‌اش می‌شود مهیا کردن اسبابی برای اذیت نشدن بچه‌ها، دیگری هر لحظه بالا و پایین شدن قیمت‌ها برای جابجایی‌های سفر را چک می‌کند، آن یکی مرخصی محدود و زمان لازمش برای پیاده‌روی می‌شود دغدغه‌اش، اما برخی دغدغه‌ها هم مشترک هستند بین دلدادگان این رزمایش بزرگ. مثلاً اینکه چکار کنیم که پیاده‌روی اربعین را در این غوغای گرما، به سلامت و با مشکلات کمتری طی کنیم؟ اگر شما هم از مشتاقان و راهیان این رزمایش بزرگ شیعی هستید، مطالعه گفتگوی زیر را از دست ندهید. حامد راستین صدر، محقق و مدرّس طب اسلامی ایرانی به نکاتی کاربردی و قابل اجرا در این زمینه می پردازد.
چند راهکار قابل اجرا برای کاهش حرارت بدن
برای کاهش حرارت و گرمای بدن راه های متعددی هست، اما مهم این است که در شرایط خاص سفر اربعین راهکار ها قابل اجرا و عملی باشد. حامد راستین صدر، با در نظر گرفتن همین نکته چند راهکار عملی و کاربردی برای کاهش حرارت بدن و جلوگیری از گرمازدگی را دقیق و مرتب مطرح می کند:« سعی کنید مواد غذایی که دافع صفرا و در نتیجه کاهش گرما وحرارت بدن هستند بیشتر استفاده کنید.نمونه هایی هست که انجام هر کدام برایتان میسر باشد در این مورد موثر است.
تمبر هندی ترجیحا شیرین
مصرف تمبر هندی یکی از راهکارهاست. البته برای بچه ها بهتر است تمبر هندی شیرین باشد. اما اگر تمبر هندی ترش داشتید قبل از سفر چند ساعت در آب خیس کنید و بعد با معادل وزن خودش شکر مقداری بجوشانید تا تبدیل شود به شربت تمبر هندی با رُب تمبر هندی. البته خوردن روزانه شش هفت نخود آز آن کافیست و زیاده روی در مصرف تمبر هندی، اسهال ایجاد می کند.
تخم خرفه
تخم خرفه یکی دیگر از خنک کننده هاست که حملش هم راحت است. در طول سفر، موقع خوردن آب یا شربت دو تا سه نخود ازآن را داخل آب یا شربت بریزید و میل کنید. خصوصا اگر قبل از سفر بتوانید تخم خرفه را در دوغ بخیسانید و بگذارید خشک شود و این کار را مجددا سه تا پنج مرتبه انجام دهید، و نهایتا تخم خرفه خشک شده را آسیاب کنید یا حتی همین طور درسته در آب یا شربت مصرف کنید اثر بخشی اش بیشتر هم می شود و به شدت مُسکّن عطش و گرماست. حتی مصرف برگ خرفه خشک شده هم موثر است.
سکنجبین گلاب
شربت سکنجبین گلاب هم تاثیر زیادی دارد. برای تهیه شربت سکنجبین گلاب، یک واحد گلاب، یک و نیم واحد سرکه انگور، سه تا چهار واحد شکر و یک واحد آب را بگذارید بجوشد تا حالت شربت غلیظ شود و بعد در طی سفر هر وقت خواستید آب بخورید یک قاشق از این را داخل آب بریزید و میل کنید.
بارهنگ و آلو بخارا
بارهنگ هم می توانید استفاده کنید ولی بارهنگ حتما باید در آب جوش ریخته شود.آلو بخارا هم که می توانید در طول روز چند تا به صورت خشک یا لواشک آن را بخورید.این چند مورد که گفتیم هر کدام به تنهایی هم موثر است، هر کدامش برایتان میسّر بود انجام دهید.»
همراه غذا چی مصرف کنیم؟
حامد راستین صدر با تاکید بر پرهیز از غذاهای خیلی تند و خیلی چرب به دلیل بالارفتن حرارت بدن، مواردی را هم برای مصرف همراه غذا توصیه می کند:«اگر مجبور شدید که غذاهای چرب و تند استفاده کنید حتما یک چاشنی ترش مثل آب لیمو، آبغوره، زرشک یا سماق را روی غذا بپاشید و غذا را همراه با این ها بخورید که غذا در واقع تبدیل به صفرا نشود و گرمتان نکند. عناب هم خنک کننده خیلی خوبی است.از طرفی ارزش غذایی بالایی دارد و املاح معدنی متنوعی در آن هست.می توانید همین طور ببرید و بخورید، یا به صورت رب دربیاورید و همراهتان ببرید و در طول روز دو سه قاشق ار آن میل کنید.دمنوش عناب هم موثر است. زرشک هم همین طور. می توانید به صورت خشک شده در دهانتان بگذارید، همین طور کم کم بجوید، یا روی غذاها بپاشید، مُسکّن تشنگی و صفرا است. سماق نیز همین طور است. به صورت خشک یا به صورت شربت یا به صورت دم کرده می توانید استفاده کنید یا روی غذاها بپاشید ،سماق هم مسکّن تشنگی و عطش است. چند تا دانه سماق در دهان بگذارید و همین طور بمکید و هسته هایش را در بیاورید. یا اگر پودر شده بود همین طور در دهان بگذارید و بمکید یا در کمی آب جوش بریزید چند دقیقه ای بماند تا کمی دم بکشد و بعد میل کنید. یا روی غذاهایتان سماق بپاشید."
توصیه ای که همه می توانند به راحتی انجام دهند
آخرین توصیه حامد راستین صدر برای کوچک و بزرگ و پیر و جوان به راحتی قابل اجراست:«مورد بسیار خوب و موثر دیگر شستن مداوم دست تا آرنج و پا و صورت است .این کار گرمای داخل بدن را فراری می دهد و خارج می کند.»
احساس گرما با خوردن مایعات کم نمی شود
نوشیدن مایعات در هوای گرم هم باید و نباید هایی دارد که حامد راستین صدر برایمان این گونه توضیح می دهد:«احساس گرمای هوا با نوشیدن مایعاتِ بیشتر، کم نمی شود و چه بسا با آبی که یخ باشد گرمایی که داخل بدن ایجاد می شود بیشتر هم بشود. چون آب یخ می توانیم بگوییم یک جور ترشحات صفرا و چربی را در مجرای کبدی بیشتر می بندد و سفت می کند و این سوخت و ساز بدن را بالا می برد و در نتیجه حرارت بدن را افزایش می‌دهد.لذا آب همیشه باید همراه با یک ماده ای که دافع صفرا هست یا خنک کننده هست همراه باشد مثل همین موارد بالا که اشاره کردم. پس در زمانی که حرارت بدن خیلی زیاد هست مصرف آب یخ به شدت مضر و باعث ضعف سیستم ایمنی و ضعف سیستم های هضمی بدن می‌شود. بر همین اساس بهتر است اگر در هوای خیلی گرم دچار عطش زیاد شدید از مصرف یک باره آب یخ پرهیز کنید،ابتدا به دست و صورتتان آب بزنید تا دمای بدن پایین بیاید و بعد آب معمولی استفاده کنید که کمی از شربت هایی که بالا اشاره کردم یا چند قطره آبلیمو یا آبغوره در آن هست را استفاده کنید که هم دمای داخلی بدن هم صفرای داخلی بدن بشکند. چفیه نمناک انداختن روی سر هم خوب است. کلا استفاده از این خنک کننده های این طوری یا به طور کلی خنک کردن بدن از بیرون بسیار خوب است که دمای بدن از داخل یکباره پایین نیاید. باید حتما از بیرون مثل همین چفیه روی سر یا روی دست ها انداختن،یا شستن دست و صورت دمای بدن را از بیرون کم کنید و بعد از آن به صورت خوراکی اگر خواستید چیز خنکی استفاده کنید.»
با انجام دو کار ساده مانع ابتلا به سرماخوردگی و بیماری عفونی شوید
حامد راستین صدر ضمن تاکید بر یکی از معجزات بهداشتی دین، راهکارهایی ساده اما مهم برای جلوگیری از ابتلا به سرماخوردگی و بیماری عفونی در این سفر بیان می کند: «درباره بیماری سرماخوردگی یا هرگونه بیماری عفونی نکته ای که بسیار مهم این است که بیماری های این چنینی دو تا مجرا برای ورود به بدن دارند یک بینی و دو دهان . اگر ما این دو مجرا را مراقبت کنیم می توانیم ان شاء الله بدون هیچ گونه بیماری از سفر اربعین برگردیم. در مجرای بینی بهترین کار استنشاق آب است که از مستحبات وضو محسوب می شود . روزی دو سه بار هر موقع خواستید وضو بگیرید یک مقداری آب استنشاق کنید، آب کف دست بریزید و از بینی بالا بکشید. این مجاری سینوسی را تمیز بشویید یا زمان هایی که در ازدحام جمعیت قرار می گیرید که ممکن است تنفس هوای آلوده داشته باشید در آن وقت ها یک دستمال مرطوب یا چیزی جلوی بینی بگیرید یا ماسک بزنید که هوای خیلی آلوده از طریق بینی تنفس نکنید. استنشاق یکی از معجزات بهداشتی دین است که اثرات بسیار فراوانی در سلامت و در پیشگیری دارد. مورد دوم مجرای دهان هم مثل حوزه تنفس است،پس مراقب باشید در جاهای خیلی شلوغ تا جایی که می شود از دهان نفس نکشید. چون بینی فیلترهای خیلی زیادی دارد ولی دهان این فیلترها را ندارد. برای همین در ازدحام جمعیت، جلوی دهان را بگیرید و تا جایی که می شود از بینی تنفس کنید.و نکته ساده دیگر هم اینکه تاجایی که می شود دست ها را قبل از اینکه به غذا بزنید بشویید و تا جایی که می شود و اقتضای آن سفر است مسائل بهداشت را رعایت کنید.مثلا غذایی که برای مدت زیادی روی آن باز بوده و در معرض هوا بوده گرد و خاک و آلودگی رویش نشسته، ترجیحا استفاده نکنید.
حالا هر زمان که استنشاق را انجام می دهید قرقره آب در دهان هم انجام بدهید. همین قرقره آب ساده یا با مقدار خیلی خیلی کمی نمک. چون هوا آن جا خیلی خشک است مقدار زیاد نمک اگر در این آب استفاده بشود ممکن است مجاری بینی و حلق را دچار خشکی و اذیت کند. یا آب خالی یا با مقدار بسیار کم نمک سه چهار بار در طول روز قرقره کننید.مثلا هر بار که وضو می گیرید یا هر باری که در معرض هوای آلوده قرار می گیرید استنشاق و قرقره انجام بدهید. این یکی از کارآمدترین پیشگیری هاست و به جرئت می توان گفت از خیلی از بیماری ها جلوگیری می کند.»
بهترین ضدعفونی کننده در صورت ابتلا به بیماری
تجربه نشان داده است که اگر به هر دلیلی در این سفر دچار همان حالت معمول سرماخوردگی شدید درمان را از همان جا شروع کنید که بیماریتان سخت و طولانی نشود. برای شروع درمان. راستین صدر می گوید:« اما در عین حال اگر عفونت از این دو مجرا رد شد و استنشاق و قرقره نتوانست جلوی این را بگیرد یکی از بهترین داروها برای این مسئله آویشن هست. آویشن ضدعفونی کننده خیلی خوبی هست. بهترین حالت این است که یک قاشق کوچک آویشن را به همراه پنج عدد عناب که با چاقو تکه تکه کرده ایم داخل یک استکان آب جوش می ریزیم، می گذاریم ده دقیقه بماند و بعد دمنوش را میل می کنیم. البته بهتر است عناب ها هم خورده شود. توصیه می شود قبل از سفر، آویشن را به صورت پودر در بیاورید و در سفر بعد از هر غذا مقدار کم به اندازه یک نخود یا به اندازه نصف قاشق مرباخوری پودر آویشن را قورت بدهید.یعنی در دهان بگذارید و با کمی آب فرو بدهید. مشابه آویشن در این موضوع عفونت ها زنیان هست. این را هم به همین شکل می توانید پودر کنید با خودتان ببرید و استفاده کنید. مقدارش نباید زیاد باشد،چون بالاخره ایجاد حرارت می کند. این نصف قاشق مرباخوری بعد هر غذا مطمئنا از بسیاری از عفونت ها جلوگیری می کند. من گمانم این هست که اگر کسی استنشاق و قرقره و مصرف کمی آویشن را مداومت داشته باشد و بهداشت فردی را تا حد امکان رعایت کند در این سفر مریض نمی شود و خیلی خیلی بعید است که بیماری عفونی بگیرد.»