به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا؛ به بهانه برگزاری سی‌ویکمین جشنواره هنرهای تجسمی جوانان ایران خبرگزاری برنا در گفت‌وگویی جامع با محمد خراسانی‌زاده مدیرکل هنرهای تجسمی به تحلیل تغییرات و ویژگی‌های سی و یکمین جشنواره هنرهای تجسمی جوانان پرداخته است. در این گفت‌وگو به افزایش قابل توجه تعداد شرکت‌کنندگان، حفظ کیفیت آثار، تاثیرات مثبت بر نخبگان هنری، و نقش فعال استان‌ها در میزبانی جشنواره پرداخته شده که در ادامه می‌خوانید.
برنا: در این دوره از جشنواره هنرهای تجسمی جوانان چه تغییراتی در تعداد شرکت‌کنندگان مشاهده می‌شود؟
خراسانی‌زاده: در این دوره از جشنواره هنرهای تجسمی جوانان، یک و نیم برابر ادوار گذشته هنرمندان جوان حضور دارند؛ یعنی اگر در دوره‌های گذشته حدود ۱۲۰ نفر شرکت می‌کردند، در این دوره نزدیک به ۱۷۵ نفر حضور دارند که تقریباً یک و نیم برابر بیشتر از دوره‌های قبل است.
حفظ کیفیت در کنار افزایش تعداد شرکت‌کنندگان
برنا: آیا افزایش تعداد شرکت‌کنندگان به معنای کاهش کیفیت آثار است؟
خراسانی‌زاده: این به این معنا نیست که ما خواسته باشیم کمیت را افزایش دهیم. تمام سخت‌گیری‌های ادوار گذشته پابرجا بوده و استادان با دقت شرکت‌کنندگان را گزینش کرده‌اند. اما کیفیت بالای کار‌ها ما را به این نتیجه رساند که نمی‌توانیم هنرجویی را حذف کنیم، بنابراین این مسئله بسیار امیدوارکننده و مهم است. اگر در رویداد‌ها حضور داشته باشید، متوجه می‌شوید که کیفیت کار‌ها بسیار خوب است و انتخاب‌ها با دقت و به درستی انجام شده‌اند.
بنیاد ملی نخبگان برگزیدگان جشنواره تجسمی جوانان را نخبه ملی محسوب می‌کند
برنا: چه تأثیری بر روی نخبگان هنری داشته‌اید؟
خراسانی‌زاده: نکته دوم به ثمر نشستن ماجرای نخبه بودن هنرمندان جوان است. یعنی هنرمندانی که شاید در کنکور رتبه اول را نیاورده‌اند یا کارنامه‌هایشان نمرات درخشانی نداشته باشد، اما در فرآیند خلق اثر توانمندی‌ای داشتند که آنها را به یک نخبه هنری تبدیل کرده است. شورای هنری در بنیاد ملی نخبگان بعد از سال‌ها شعار "نخبه فقط نخبه علمی نیست" را عملی کرد. رویداد هنرهای تجسمی جوانان ایران اولین رویدادی بود که به عنوان رویداد سطح یک مطرح شد و با اتفاق آرا تصویب شد. با تمام برگزیدگان اصلی دوره سی‌ام تماس گرفته شد و آنها اکنون وارد فرآیند نخبگی شده‌اند. برگزیدگان سی و یکمین دوره جشنواره نیز می‌توانند از مزایا و تأثیرات بین‌المللی نخبگان بهره‌مند شوند.
جوانان، محور تصمیم‌گیری در شورای سیاست‌گذاری جشنواره
برنا: چه تغییراتی در فرآیند تصمیم‌گیری شورا ایجاد شده است؟
خراسانی‌زاده: در این دوره، هنرمندان جوان ما خودشان تصمیم گرفتند. در حقیقت، یکی از صندلی‌های شورای سیاست‌گذاری که شامل ۶_۷ عضو بود، متعلق به فردی بود که خود در همین بازه سنی در این رویداد شرکت کرده و برگزیده دوره‌های پیشین بوده است. او تعاملاتش با سایر هنرمندان جوان را برقرار کرده و نکات آنها را بسیار شفاف در جلسات مطرح می‌کرد. این موضوع سبب شد که جهت‌گیری شورای سیاست‌گذاری مبتنی بر خواسته واقعی مخاطب اصلی ما، یعنی جوانان، باشد که در اجرا به ما کمک بسیاری کرد.
برنا: یکی از ارکان اصلی جشنواره هنرهای تجسمی جوانان چیست و چرا تمرکز بر استان‌ها اهمیت دارد؟
خراسانی‌زاده: یکی از ارکان اصلی این جشنواره، برگزاری آن در استان‌های مختلف است. این تصمیم به‌دلیل ایجاد فرصت برابر برای هنرمندان جوان از سراسر کشور گرفته شده است. در واقع، هدف ما این است که تمامی استان‌ها درگیر این رویداد ملی شوند و فضای فرهنگی و هنری متنوعی را ایجاد کنیم. اما با توجه به افزایش هزینه‌های اسکان و تردد، این کار چالش‌های زیادی دارد. برای مثال، اگر هنرمندی از استان بوشهر بخواهد به رویداد بیاید، باید ۲۰ ساعت در راه باشد که این موضوع بسیار دشوار است. در گذشته، پاندمی کرونا نیز این مشکل را تشدید کرده بود و باعث شد ما به فکر متمرکز کردن رویداد در تهران بیفتیم. اما تاکید ما همیشه این بوده که جشنواره باید در استان‌ها برگزار شود.
برنا: در مورد میزبانی استان‌ها توضیح دهید. چه شرایطی برای میزبانی جشنواره در نظر گرفته‌اید؟
خراسانی زاده: در دوره سی و یکم جشنواره به ادارات کل ارشاد استان‌ها اعلام کردم که مایل هستیم میزبانی را به استان‌ها بسپاریم. اما شرط اصلی ما این بود که درگیر هزینه‌های میزبانی نشویم. هزینه‌های میزبانی از جمله اسکان و رفت و آمد شرکت‌کنندگان بسیار سنگین است. هزینه‌های کیفی جشنواره مانند فراخوان، ابزار، داوری‌ها و جوایز به تنهایی بار مالی سنگینی دارد. بنابراین، استان‌ها باید شرایط لازم برای میزبانی را فراهم کنند تا ما بتوانیم تمرکز خود را روی کیفیت جشنواره بگذاریم.
سه استان آماده برگزاری سی‌ویکمین جشنواره تجسمی جوانان بودند
برنا: چه استان‌هایی برای میزبانی جشنواره اعلام آمادگی کرده‌اند؟
خراسانی زاده: سه استان خراسان شمالی، کرمانشاه و کهگیلویه و بویراحمد برای میزبانی اعلام آمادگی کردند. از هر سه استان، مدیرکل‌های ادارات کل حضوری به ما مراجعه کردند و درباره مزیت‌های استان‌های خود توضیح دادند. اما خراسان شمالی بیش از همه پیگیری کرد و در نهایت ما گروهی را از دبیرخانه به این استان اعزام کردیم تا ارزیابی‌های لازم را انجام دهند.
برنا: چه معیار‌هایی برای انتخاب استان میزبان مدنظر دارید؟
خراسانی‌زاده: معیار‌های ما شامل امکانات هنری و زیرساخت‌های استان است. برای مثال، اگر بخواهیم کارگاه سفال برگزار کنیم، باید استان میزبان کوره مناسب داشته باشد. یا برای کارگاه سرامیک، باید فضای مناسب برای ساخت و نمایش آثار وجود داشته باشد. همچنین، محل اقامت هنرمندان جوان نیز بسیار اهمیت دارد. جوانان هنرمند سرمایه‌های ملی هستند و نمی‌توانیم آنها را در هر مکانی اسکان دهیم.
برنا: ارزیابی شما از استان خراسان شمالی چگونه بود؟
خراسانی‌زاده: پس از ارزیابی‌ها به این نتیجه رسیدیم که استان بجنورد، به‌عنوان مرکز خراسان شمالی، شرایط مناسبی برای میزبانی دارد. این استان فضای هنری مساعد و زیرساخت‌های کافی برای برگزاری جشنواره را داراست. بررسی‌های دقیق در مورد محل اقامت، کارگاه‌ها و سایر امکانات انجام شد و در نهایت به این جمع‌بندی رسیدیم که بجنورد می‌تواند میزبان مناسبی برای این رویداد باشد.
برنا: چه تجربیاتی از دوره‌های گذشته به برگزاری این دوره جشنواره کمک کرده است؟
خراسانی زاده: دبیرخانه ما در مؤسسه هنرهای تجسمی معاصر، تجربیات رویداد‌های گذشته را در خود انباشته است. این تجربیات به ما کمک می‌کند تا بتوانیم بهترین تصمیمات را برای هر دوره از جشنواره بگیریم. مثلاً در مورد فراهم کردن محل اقامت، تجربه‌های متفاوتی از استان‌های مختلف داریم و تلاش می‌کنیم این تجربیات را برای برگزاری بهتر جشنواره به‌کار بگیریم.
برنا: با توجه به اینکه تابستان به پایان دانشگاه‌ها نزدیک می‌شود و اطلاع‌رسانی معمولاً دشوار است، چگونه موفق شدید این جشنواره را در سطح گسترده‌ای برگزار کنید؟
خراسانی‌زاده: همان‌طور که اشاره کردید، تابستان و پایان ترم‌های دانشگاهی باعث شد تا اطلاع‌رسانی برای برگزاری این جشنواره کمی دشوار شود. اما ما با استفاده از روش‌های مختلف اطلاع‌رسانی، از جمله برگزاری رویداد‌هایی در برخی دانشگاه‌ها و همچنین استفاده از گروه‌های دانشجویی و شبکه‌های ارتباطی، توانستیم تبلیغات را به‌صورت گسترده دست به دست کنیم. این رویداد با یک عزم درونی و انگیزه‌ای خاص در میان هنرمندان جوان شکل گرفت؛ به طوری که گویی آنها به گنجی دست یافته‌اند و مشتاق به مشارکت در این جشنواره بودند. همین همکاری‌ها منجر به اتفاقی با نشاط وو پرشور شد که اکنون در جشنواره شاهد آن هستیم.
متقاضیان حضور در جشنواره رکورد جدیدی را ثبت کردند
برنا: درباره شکستن رکورد شرکت‌کنندگان در این دوره از جشنواره بگویید.
خراسانی‌زاده: یکی از مهم‌ترین اتفاقات این دوره، شکستن رکورد تعداد شرکت‌کنندگان بود. این موفقیت به خودی خود گویای نقش‌آفرینی برجسته هنرمندان جوان است. در این دوره از جشنواره، ۱۲۳۳ نفر در فراخوان شرکت کردند و هزاران اثر هنری را برای ارزیابی و داوری ارسال نمودند. این مسئله در شرایطی رخ داد که دولت با تغییراتی روبه‌رو شده و ما نیز با چالش‌های متعددی مواجه بودیم. اما استقبال چشم‌گیر هنرمندان جوان از جشنواره و شکستن این حد نصاب، نشان‌دهنده مقبولیت و جذابیت این رویداد در میان آنهاست. به نظر می‌رسد جشنواره توانسته به خوبی به گوش هنرمندان جوان برسد و مورد توجه آنها قرار گیرد.
برنا: میزبانی خراسانی شمالی به مرکزیت بجنورد در برگزاری این دوره از جشنواره را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
خراسانی‌زاده: نقش بجنورد در برگزاری سی و یکمین جشنواره هنرهای تجسمی بسیار قابل توجه بود. اگر شما در سطح شهر بجنورد حرکت کنید، به ندرت چهارراه یا مکانی را پیدا می‌کنید که تبلیغی از این رویداد مهم نداشته باشد. رسانه‌های محلی، صدا و سیما، مطبوعات و حتی رسانه‌های غیررسمی نیز به شکلی گسترده به این جشنواره پرداخته‌اند. در این روزها، جشنواره هنرهای تجسمی جوانان ایران به بحث اصلی در میان مردم بجنورد و استان خراسان شمالی تبدیل شده است. حتی ممکن است مردم در کلان‌شهر‌های ایران به‌طور کامل با این جشنواره و مفهوم هنرهای تجسمی آشنا نباشند، اما در بجنورد و مناطق اطراف، افراد حتی در روستا‌های کوچک هم درباره این رویداد صحبت می‌کنند و می‌توانند نام برخی از هنرمندان شرکت‌کننده را بیان کنند.
برنا: حضور هنرمندان خراسان شمالی در این جشنواره چگونه بود؟
خراسانی‌زاده: یکی از ویژگی‌های برجسته این دوره از جشنواره، نقش فعال هنرمندان استان خراسان شمالی در آن بود. چهار نفر از استادان کارگاه‌ها و داوران جشنواره از هنرمندان این استان هستند که نشان از کیفیت بالای هنری منطقه دارد. همچنین، از میان شرکت‌کنندگان، پنج نفر از استان بجنورد در جریان ارزیابی‌ها برگزیده شدند. این نشان‌دهنده قابلیت‌های بالای هنرمندان این استان است که توانسته‌اند در رقابت‌های ملی موفق ظاهر شوند.
برنا: آیا جشنواره تنها برای هنرمندان رقابتی بود؟
خراسانی‌زاده: علاوه بر شرکت‌کنندگان رقابتی، ما در برخی از کارگاه‌ها هنرمندان جوانی از استان خراسان شمالی داریم که به‌صورت غیررقابتی در این رویداد شرکت کردند. این حضور به آنها فرصت می‌دهد تا از ظرفیت رویداد در استان خودشان بهره‌مند شوند، آثار هنری دیگران را مشاهده کنند و از این تجربه برای خلق آثار بهتر در آینده بهره ببرند. این اتفاق به آنها کمک می‌کند که در دوره‌های آینده با توانایی‌های بیشتری شرکت کنند و آثار هنری برجسته‌تری خلق کنند.
هنوز هیچ استانی برای دوره بعدی اعلام آمادگی نکرده است
برنا: وجود دبیرخانه‌ای منسجم و ثابت چه اندازه به سازماندهی بهتر جشنواره‌ها کمک می‌کند؟
خراسانی‌زاده: وقتی دبیرخانه منسجم و ثابتی داریم، همه چیز به طور منظم‌تری پیش می‌رود. ما حد مطلوب بالایی برای کارمان داشتیم و به همین دلیل استان بجنورد را وارد مسئولیت بزرگی کردیم. باوجود این، آنها پذیرفتند و همکاری بسیار خوبی داشتند. البته نمی‌دانم تا دوره بعدی در این جایگاه خواهم بود یا خیر، اما اگر باشم، حتماً پیشنهاد خواهم داد که همین سازوکار ادامه پیدا کند. هنوز هیچ استانی برای دوره بعدی اقدامی نکرده است، زیرا مسئولان استان‌ها نمی‌دانند که تا دوره بعدی در این جایگاه خواهم بود یا خیر، اما اگر باشم، حتماً پیشنهاد خواهم داد که همین سازوکار ادامه پیدا کند. هنوز هیچ استانی برای دوره بعدی اقدامی نکرده است، زیرا مسئولان استان‌ها نمی‌دانند که تا دوره بعدی در سمت‌های خود خواهند بود یا خیر. به نظرم این موضوع پس از ثبات دولت جدید قابل طرح خواهد بود.
برنا: چه برنامه‌ای برای جوانان برگزیده این جشنواره که به عنوان نخبه‌های هنری شناخته می‌شوند دارید؟ آیا برای ادامه مسیر آنها برنامه‌ای در نظر گرفته‌اید تا رها نشوند؟
خراسانی‌زاده: خوشبختانه جشنواره هنرهای تجسمی جوانان اکنون دارای اعتبار قابل‌توجهی است. تصور کنید که چنین پرسشی را از دست‌اندرکاران جشنواره فیلم کن بپرسید: پس از برگزیده شدن، آیا برنامه‌ای برای هنرمندان دارید؟ احتمالاً پاسخ آنها این است که ما به آن هنرمند یک برچسب داده‌ایم که او شرکت‌کننده جشنواره فیلم کن بوده و حالا می‌تواند با همین عنوان در دنیا نقش‌آفرینی کند. این اتفاق واقعاً برای جشنواره تجسمی جوانان هم رخ می‌دهد. اگر از هنرمندان نسل میانی فعلی بپرسید، ممکن است بگویند: "من دو یا سه بار در این جشنواره شرکت کردم" یا "چند دوره داور و دبیر بوده‌ام". اکنون با هنرمندان جوانی روبرو هستیم که در سطح تراز اول کار می‌کنند. این موضوع نشان می‌دهد که جشنواره به جایگاه درستی رسیده است.
برنا: دیگر چه امتیازاتی برای شرکت‌کنندگان جشنواره هنرهای تجسمی جوانان وجود دارد؟
خراسانی‌زاده: یکی دیگر از امتیازات این جشنواره این است که به جوانان فرصت دیده شدن می‌دهد. آنها می‌توانند خود را به مدیران و مسئولان هنری اثبات کنند. این موضوع برای رده سنی ۱۸ تا ۲۵ سال بسیار مهم است. در بازدیدی که امروز داشتم، هنرمندان جوان می‌گفتند: "کاری که در دوره قبلی انجام دادیم را تکمیل کرده‌ایم و برای جشنواره فجر فرستاده‌ایم. این امر نشان از ادامه مسیر رشد در جشنواره تجسمی فجر دارد. جشنواره‌ها اساسا برای رویداد‌های خودشان تمرکز دارند، اما اگر بتوانیم مسیر‌های دیگری را پیشنهاد کنیم، حتماا اجرایی خواهیم کرد.
برنا: آیا به موضوع ایجاد تفاهنامه‌ای با وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم با اداره کل هنرهای تجسمی در جهت افزایش سطح آموزش در مقاطع مختلف فکر کرده‌اید؟
خراسانی‌زاده: تقسیم وظایفی در معاونت هنری انجام شده است. اداره‌ای به نام دفتر آموزش وجود دارد که آقای اسماعیلی مدیرکل آن هستند و بخش تعامل با هنرستان‌ها و آموزشگاه‌های آزاد هنری نیز بر عهده این اداره است. چند وقت پیش جلسه‌ای با مدیرکل آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش داشتم. در آن جلسه، به ایشان گفتم که نماینده‌ای از طرف وزارت آموزش و پرورش بفرستند تا بررسی کنیم که آیا می‌توانیم سازوکاری پیدا کنیم تا خوشنویسی را وارد دوره‌های تحصیلی متوسطه کل کشور کنیم. منظور من این است که اداره کل هنرهای تجسمی تنها در جایگاه سیاست‌گذاری می‌تواند فعالیت کند و باید به ضوابط اداری پایبند باشد. به عنوان مثال، در سیاست‌ها و ضوابط حاکم بر بازار هنر یا در بخش اقتصاد هنر، قصد داریم تغییراتی ایجاد کنیم، اما از آنجایی که متخصصی در زمینه بازار هنر نداریم، مجبور شدیم بندی اضافه کنیم و بر اساس آن، تغییراتی در رشته‌های جدید و سرفصل‌های دروس موجود پیشنهاد دهیم. این اقدامات بخشی از وظایف سیاست‌گذاری ماست، اما نمی‌توانیم به طور مستقیم در بخش‌های اجرایی وارد شویم.
برنا: چرا اداره کل فرهنگ و ارشاد برخی از استان‌ها جشنواره هنرهای تجسمی جوانان را حمایت نکردند و در آن حضور نداشتند؟
خراسانی‌زاده: دلایل مختلفی می‌تواند موجب عدم حضور برخی استان‌ها در جشنواره‌ها شود. تفاوت در سلایق و جسارت مدیرکل‌ها، بودجه‌های محدود، یا اولویت‌های متفاوت هر استان ممکن است نقش داشته باشد. هر استان ممکن است به دلیل مشکلات مالی، عدم درک کافی از اهمیت رویداد، یا چالش‌های دیگر، نتواند در جشنواره‌ها شرکت کند. ما امیدواریم که با افزایش آگاهی و حمایت‌های لازم، بتوانیم مشارکت بیشتری از استان‌ها را جلب کنیم.
برنا: در خصوص بودجه سی و یکمین جشنواره تجسمی جوانان بگویید. چه میزان هزینه‌ها برعهده استان‌های میزبان است؟
خراسانی‌زاده: بخش قابل‌توجهی از هزینه‌های جشنواره برعهده استان میزبان است. در ابتدا، ما برآورد کرده بودیم که ۱۲۰ نفر حضور خواهند داشت، اما در نهایت با حدود ۱۷۵ نفر مواجه شدیم. در حال حاضر نمی‌دانیم استان بجنورد چه مقدار هزینه کرده و چه اندازه را از طریق تعامل با سایر استان‌ها حل کرده است اما جشنواره خودش حدود یک و نیم تا دو میلیارد تومان هزینه دارد. در کل از همکاری با استان بجنورد سپاسگزاریم که با بر عهده گرفتن این هزینه‌ها، به ما این امکان را دادند تا در بخش تخصصی، چابک عمل کنیم.
انتهای پیام/