به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و هنر؛ در دنیای موسیقی، رهبران ارکستر به عنوان هسته‌های اصلی خلق و هدایت آثار هنری شناخته می‌شوند. مازیار یونسی، رهبر مهمان ارکستر سمفونیک، با تجربه‌ای غنی از همکاری با نوازندگان بین‌المللی و درک عمیق از فرهنگ‌های موسیقی مختلف، در کنسرت مارش ایرانی به تلطیف فضاهای موسیقی و تنوع در رپرتوار سمفونیک می‌پردازد. یونسی در همین خصوص با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا؛ در مورد دیدگاه‌ها و تجربیاتش در زمینه رهبری ارکستر و تأثیر آن بر موسیقی کلاسیک گفت‌وگویی داشته‌است که در ادامه می‌خوانید.
مارش فرمی از موسیقی برای ایجاد حس حرکت، راهپیمایی یا نظم است
برنا: درباره کنسرت پیش رو که با نام «مارش ایرانی» اجرا می‌شود، توضیح دهید. اصطلاح «مارش» به چه معناست و آیا واژه «رزم‌آهنگ» تعبیر درستی برای آن است؟
یونسی: بله، «رزم‌آهنگ» می‌تواند تعبیر درستی برای مارش باشد. در حقیقت مارش یک نوع فرم موسیقی است که معمولاً با ریتمی منظم و پرقدرت برای ایجاد حس حرکت، راهپیمایی یا نظم طراحی شده است. مارش به دلیل ریتم ثابت، حس حرکت و انرژی خاصی را به شنونده منتقل می‌کند و امروزه در کارناوال‌ها و جشن‌ها هم اجرا می‌شود، اما همچنان نوعی حس رسمی و در عین حال غیرجدی دارد. این فرم بیشتر برای مناسبت‌ها استفاده می‌شود و الزامی به رعایت دقیق اصول زیبایی‌شناسی موسیقی در آن نیست.
«مارش ایرانی» اثر اشتراوس در اصل برای استقبال از هیات ایرانی نوشته شده است
برنا: می‌توانید درباره قطعات این کنسرت توضیح بیشتری بدهید؟ چه کارهایی انتخاب کرده‌اید و چرا؟
یونسی: یکی از قطعات، مارش ایرانی اثر یوهان اشتراوس پسر است که در اصل برای استقبال از هیات ایرانی نوشته شده است. اشتراوس در این قطعه از المان‌هایی استفاده کرده که شرقی به نظر می‌رسند و هوشمندانه حال و هوای ایرانی را به تصویر می‌کشند. انتخاب بعدی، سمفونی چهارم مندلسون یا همان سمفونی ایتالیایی است. این سمفونی به‌نوعی نشان‌دهنده تبادل فرهنگی است؛ مندلسون در سفری به ایتالیا، از فرهنگ و زبان آنجا تأثیر پذیرفته و اثری با شور و نشاط نوشته که بیانگر تأثیر فرهنگ‌ها بر یکدیگر است. به نظر من در این زمانه، ما به چنین تبادلات فرهنگی نیاز داریم.
قطعه «پاداش سکوت» به یاد سربازان شهید وطن به کنسرت اضافه کردیم
برنا: از قطعه دیگری نیز صحبت کردید که به تازگی به برنامه اضافه شده است. کمی درباره آن توضیح بدهید.
یونسی: به دلیل شهادت سربازان وطن در روزهای اخیر، تصمیم گرفتیم قطعه‌ای به نام «پاداش سکوت» از پیمان یزدانیان را به برنامه اضافه کنیم. این قطعه از موسیقی فیلمی است که موضوع آن درباره سربازی و فداکاری‌های اوست. این انتخاب به نوعی ادای احترام به همه کسانی است که جان خود را برای حفظ فرهنگ و هویت این سرزمین از دست داده‌اند.
برنا: قطعات دیگری نیز در این کنسرت اجرا خواهد شد؟
یونسی: بله، سه بخش از باله «دریاچه قو» اثر چایکوفسکی را نیز اجرا خواهیم کرد. این قطعات با موضوع رقص انتخاب شده‌اند و به نوعی نشان‌دهنده تأثیر فرهنگ‌ها بر موسیقی و حرکات بدنی هستند. از آنجا که این قطعات از جمله آثار رمانتیک و شناخته‌شده‌ای هستند، فکر کردم برای شنونده‌ها جذاب‌تر خواهند بود.
هضم ملودی‌های چایکوفسکی نیاز به زمان دارد
برنا: در مورد قطعه‌های انتهایی کنسرت که اشاره کردید، کمی بیشتر توضیح دهید و از این قطعات و انتقال میان آن‌ها بگویید.
یونسی: یکی از بخش‌های پایانی کنسرت، قطعه‌ای کوچک به نام بارکارول از آفنباخ است. این قطعه با ملودی‌های شاعرانه‌اش به نوعی به ما کمک می‌کند تا انتقالی نرم به بخش بعدی داشته باشیم و از فضای چایکوفسکی کمی فاصله بگیریم. چرا که ملودی‌های چایکوفسکی آن‌قدر عمیق و تأثیرگذار هستند که به زمان نیاز داریم تا بتوانیم آن‌ها را هضم کنیم. قطعه آفنباخ در واقع برای همین انتخاب شده که فضایی تلطیف‌شده را به وجود بیاورد.
در بخش پایانی، قطعه‌ای با نام «پایکوبی» اجرا می‌شود. این اثر در اصل توسط استاد علیزاده برای سه‌تار و تنبک نوشته شده و در آلبومی دو‌نوازی با همکاری استاد زرگری به‌عنوان نوازنده تنبک منتشر شده است. این قطعه بر اساس تمی به نام «مبارک‌باد» ساخته شده که من از کودکی علاقه داشتم آن را برای ارکستر تنظیم کنم. حدود ۱۰ سال پیش، تنظیمی از این قطعه برای ارکستر زهی انجام دادیم و اجرا شد، اما این بار تصمیم گرفتم آن را برای ارکستر بزرگ آماده کنم.
برنا: به نظر می‌رسد این قطعه با سایر بخش‌های رمانتیک کنسرت تفاوت‌هایی دارد. آیا فکر می‌کنید این تفاوت برای مخاطبان ملموس خواهد بود؟
یونسی: بله، شاید مخاطبان حس کنند که فاصله زیادی بین این قطعه و قطعات رمانتیک قبلی وجود دارد، اما همین تنوع هدف من از انتخاب این قطعه بود. این تنوع نشان‌دهنده گستردگی رپرتوار و غنای آثار سمفونیک است. باید دیدگاه خود را تغییر دهیم و بپذیریم که حتی اگر ملودی‌ها متفاوت باشند، جایگاه خود را در یک کنسرت دارند.
رهبر ارکستر باید حالت‌ها و احساسات موسیقی را به نوازنده‌ها منتقل کند
برنا: کمی درباره نقش رهبر ارکستر و اهمیت کار او در هدایت نوازنده‌ها صحبت کنید.
یونسی: نقش رهبر ارکستر بسیار حیاتی است؛ به ویژه در زمان اجرای قطعات که باید به ارکستر اطلاعات دقیقی از جمله ضرب‌ها و جمله‌بندی‌ها بدهد. این کار به نوازنده‌ها کمک می‌کند هماهنگی لازم را حفظ کنند. اما فراتر از این، رهبر ارکستر وظیفه دارد تا حالت‌ها و احساسات موسیقی را نیز به آن‌ها منتقل کند. این بخش تا حد زیادی به ویژگی‌های شخصی و درونی هر رهبر بستگی دارد و من هم تلاش می‌کنم تا با درک بازخورد ارکستر، صدای مورد انتظارم را برجسته کنم. شاید به همین دلیل است که اجراهای مختلف از یک قطعه ممکن است با حرکات متفاوتی از سوی رهبران ارکستر همراه باشند؛ چراکه این حرکات شخصی و از دید هنر متمایز است.
برنا: تجربه‌های شما با بخش فرهنگی سفارت اتریش چگونه روی دیدگاه شما تأثیر گذاشته و چه چیزی از آن‌ها یاد گرفته‌اید؟
یونسی: حدود ۱۵-۱۶ سال پیش با آزمونی وارد بخش فرهنگی سفارت اتریش و برای کلاس‌های دوره‌ای آواز انتخاب شدم. این تجربه ارزشمندی بود؛ چراکه از یکسو تکنیک‌های آوازی و از سوی دیگر زبان‌های مختلف موسیقی را آموختم. همچنین، جمله‌بندی و فهم موسیقی در فرهنگ‌های مختلف را به خوبی درک کردم. بعدتر، توانستم وارد دوره رهبری ارکستر شوم و این تجربه به من اعتماد به نفس داد تا بدانم مشکلاتی که فکر می‌کنیم تنها در اینجا وجود دارد، در همه‌جا قابل مشاهده هستند. این نوع تجربه کمک کرد تا متوجه شوم حتی ارکسترهای بین‌المللی نیز با چالش‌های مشابهی روبه‌رو هستند و مهم‌ترین نکته این است که موسیقی خود به‌تنهایی اهمیت دارد.
تا دو هفته دیگر ۲کنسرت در تالار وحدت خواهیم داشت
برنا: در مورد اجراهای آتی بگویید؛ آیا برنامه‌های ویژه‌ای دارید؟
یونسی: دو هفته دیگر اگر مجوز‌ها داده شود، اجرای جدیدی خواهیم داشت. اخیرا با ارکستر آیسو و کوارتت اجرایی داشتیم که بخشی از آن قطعه‌ای بود که من تنظیم کرده بودم. در اجرای پیش‌رو، آلبوم جدید کوارتت را اجرا خواهیم کرد و پس از آن، با ارکستر آیسو و در بخش زهی، قطعه «شب دگرگونه» از شوئنبرگ را اجرا می‌کنیم که یکی از پیچیده‌ترین آثار برای اجراست.
خبرنگار: تبسم کشاورز
انتهای پیام/