این موارد را بخوانید:
پرده اول: پوکی محصول
باورش سخت است، اما حجم محصول پوک امسال پسته از همۀ سال‌ها بیشتر است. آمار دقیق وجود ندارد، اما شواهد نشان می‌دهد ۳۰ درصد محصول امسال پوک است؛۲۰ درصد محصول هم درجه ۲ به شمار می‌رود و بقیۀ محصول امسال درجه یک است. به همین دلیل برآورد‌ها نشان می‌دهد که محصول برداشت شده امسال، از نظر وزنی بین ۲۰ تا ۳۰ درصد کمتر از پیش‌بینی‌هاست.
پرده دوم: افزایش قیمت
بیش از ۸۰ درصد محصول پسته صادر می‌شود. به این ترتیب قیمت داخلی پسته از قیمت صادراتی این محصول مشخص می‌شود. قیمت صادراتی نیز حاصل ضرب قیمت جهانی پسته در قیمت ارز است. امسال از نظر وزنی، هم محصول آمریکا کاهش داشته و هم محصول ایران. آمریکایی‌ها که حاکم اصلی بازار شده‌اند، قیمت را ۱۰ درصد افزایش داده‌اند.
پرده سوم: افزایش قیمت ارز
طی دو ماه اخیر که فصل برداشت پسته بوده، قیمت ارز به‌طور متوسط بیش از ۱۵ درصد افزایش پیدا کرده است.
پرده چهارم: تهدید بزرگ
طی چند ماه گذشته کمیسیون مواد غذایی اتحادیه اروپا با هشدار‌های متعدد از بالا بودن آمار محموله‌های برگشتی پسته ایران شکایت داشته و طی چند روز اخیر تهدید کرده که در جلسه آتی این کمیسیون، ورود پسته ایران را ممنوع خواهد کرد.
پرده پنجم: مشکل مزمن:
هنوز مشکل پیمان‌سپاری و میزان بالای ارزش گمرکی این محصول که مدت‌هاست صادرکنندگان واقعی را زمین‌گیر کرده به قوت خود باقی‌ست.
پرده ششم: از دست رفتن بازارها:
همان‌طور که اشاره شد، برداشت محصول ایران و آمریکا کمتر از میزان پیش‌بینی‌ها بوده و در نتیجه قیمت جهانی پسته افزایش یافته است. احتمالا این افزایش قیمت، باعث کاهش تقاضا شده و از طرفی مشکلات صادرکنندگان ایرانی باعث شده خریداران برای خرید پسته ایرانی اشتیاقی نشان نداده‌اند. معمولا بخش عمده‌ای از محصول پسته پیش از کریسمس و سال جدید چینی‌ها فروش می‌رود، اما امسال به دلایلی که اشاره شد، در بازارها خبری نیست و تجار پسته نگران از دست دادن بازارها هستند.
پرده هفتم: دولت‌های بی‌خیال
بازارها در حال از دست رفتن است، اما این موضوع ظاهرا برای دولت‌ها اهمیتی ندارد. پسته همیشه در ردیف مهم‌ترین کالا‌های صادراتی بوده، اما این روز‌ها حتی وزارتخانههای متصدی هم به مشکلات بی‌شماری که سد راه تولید و تجارت این محصول شده اهمیت نمی‌دهند و هر کدام این مشکلات را از زاویۀ دید خود و به‌صورت کاملا سلیقه‌ای تفسیر و راه‌حل‌های تخیلی و غیرقابل اجرا ارائه می‌دهند.
پرده هشتم: اقدام عاجل
اتحادیه اروپا شوخی ندارد. بحث تحریم پسته ایران قرار است در نشست ۱۸ و ۱۹ ماه نوامبر به رأی گذاشته شود. بر اساس تجربیات قبلی، بهترین راهکار برای جلوگیری از تحریم پسته ایران این است که وزارتخانههای ذیربط، بلافاصله با ارسال نامه به اتحادیه اروپا اطمینان دهند که پی‌گیر موارد مطرح شده هستند و از این اتحادیه بخواهند که تصمیم‌گیری دربارۀ پسته ایران به تعویق افتد.
همچنین پیشنهاد می‌شود هیأتی مرکب از نمایندگان وزارتخانههای مربوطه و نمایندگان بخش‌خصوصی برای مذاکره با نمایندگان اتحادیه اروپا تعیین و اعزام شود.
نویسنده: محسن جلال‌پور