به گزارش خبرنگار علمی و فناوری خبرگزاری برنا، رادیوداروی تکنسیم-۹۹ یک نانوداروی پیشرفته است که به منظور تشخیص دقیق سرطان در سیستم لنفاوی بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این دارو که از مواد زیست‌تخریب‌پذیر و اندازه‌ای کمتر از ۱۰ نانومتر تشکیل شده، می‌تواند در سیستم لنفاوی حرکت کرده و نواحی درگیر با سلول‌های سرطانی را آشکار سازد. با تزریق این دارو به بیمار، امکان تشخیص دقیق سلول‌های سرطانی و گره‌های لنفاوی آلوده فراهم می‌شود. تاکنون تولید و استفاده از این رادیودارو تنها در اختیار چند شرکت آمریکایی بوده و از سال ۲۰۱۳ با تاییدیه سازمان FDA وارد بازارهای جهانی شده است، اما به دلیل تحریم‌ها، امکان واردات آن به ایران فراهم نبود. اکنون محققان ایرانی موفق شده‌اند که این فناوری را بومی‌سازی کنند.
دستاورد جدید ایران در بومی‌سازی تکنسیم-۹۹
محققان ایرانی با همکاری سازمان انرژی اتمی و ستاد توسعه فناوری‌های نانو و میکرو، موفق به تولید بومی این داروی نانویی تشخیصی با نام Tilmanocept یا تکنسیم-۹۹ شده‌اند.
این دارو که در پانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی نانو به نمایش درآمد، به پزشکان امکان می‌دهد تا به جای برداشتن غیرضروری غدد لنفاوی، گره‌های آلوده به سرطان را به صورت هدفمند شناسایی و جراحی کنند.
سید احمد شاهچراغ، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان آپرین سمافارمد، در گفت‌وگو صمیمانه با خبرنگار برنا در این زمینه گفت: این محصول با فرمولاسیون کاملاً بومی تولید شده و پس از نشان‌دار شدن با رادیوایزوتوپ تکنسیم-۹۹، قادر به تصویربرداری از سیستم لنفاوی و شناسایی دقیق سلول‌های سرطانی است.
ویژگی‌ها و عملکرد تکنسیم-۹۹
این رادیودارو با اندازه ذرات کمتر از ۱۰ نانومتر قابلیت حرکت در سیستم لنفاوی بدن را دارد. به گفته شاهچراغ، «این ماده ابتدا به کیت‌های تکنسیمی تبدیل می‌شود و سپس در مراکز پزشکی هسته‌ای، چند دقیقه قبل از تزریق به بیمار، با رادیوایزوتوپ تکنسیم-۹۹ نشان‌دار می‌شود.»
این ماده می‌تواند از دو روش مستقیم (داخل تومور) یا زیرجلدی (در ناحیه لنفاوی) به بیمار تزریق شود. پس از تزریق، دارو در سیستم لنفاوی حرکت می‌کند و سلول‌های سرطانی را در تصاویر اسکن آشکار می‌سازد، به طوری که جراحان می‌توانند با دقت بیشتری گره‌های لنفاوی درگیر را شناسایی و به‌صورت گزینشی از بدن بیمار خارج کنند.
مزایای اقتصادی و کاهش هزینه‌ها در درمان
با توجه به سیاست‌های سازمان انرژی اتمی، هزینه تولید و عرضه این محصول در ایران بسیار کمتر از سایر کشورها است.
شاهچراغ گفت : در حالی که هزینه هر تزریق این دارو در کشورهای خارجی حدود ۲ تا ۲.۵ هزار دلار است، در ایران به دلیل تولید داخلی و کاهش هزینه‌ها، این خدمات با قیمت به مراتب کمتر در دسترس بیماران قرار خواهد گرفت.
وی همچنین اشاره کرد که تزریق دارو در دوزهای نانویی انجام می‌شود، به طوری که ۵۰ میلی‌گرم از آن برای نیاز سالانه همه بیماران کفایت می‌کند.
چالش‌های بومی‌سازی و نیاز به حمایت دولتی
شاهچراغ با اشاره به چالش‌های موجود در فرآیند تولید این دارو عنوان کرد: یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها تامین سرمایه برای توسعه تولید است. در حال حاضر این دارو در فضای آزمایشگاهی کوچک تولید می‌شود و شرکت در نظر دارد تا با احداث کارخانه‌ای در شهرک صنعتی پاکدشت، ظرفیت تولید را افزایش دهد. برای تحقق این امر، نیاز به حمایت‌های مالی و تسهیلات دولتی داریم تا بتوانیم با سرعت بیشتری به تحقیق و توسعه بپردازیم.
تشخیص دقیق و کاهش عوارض با Tilmanocept
مصطفی طیبی، از محققان این شرکت در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، درباره کاربردهای این رادیودارو گفت: این محصول امکان تشخیص دقیق درگیری سیستم لنفاوی با سرطان را فراهم می‌کند. با استفاده از این رادیودارو، جراحان می‌توانند فقط گره‌های آلوده را شناسایی و خارج کنند، در حالی که در روش‌های فعلی، برای جلوگیری از گسترش سرطان، تمام سیستم لنفاوی همراه با توده اصلی خارج می‌شود که عوارض جبران‌ناپذیری برای بیمار به همراه دارد.
به گفته طیبی، غدد لنفاوی نقشی حیاتی در بدن ایفا می‌کنند و با حذف کامل آن‌ها، کیفیت زندگی بیمار تحت تاثیر قرار می‌گیرد. از این رو، استفاده از رادیوداروی تکنسیم-۹۹ می‌تواند از برداشت غیرضروری غدد لنفاوی جلوگیری کند و عوارض جانبی را کاهش دهد.
مقابله با تحریم‌ها و شکست انحصار
شاهچراغ در خصوص تحریم‌ها و محدودیت‌های دسترسی به این فناوری توضیح داد: به دلیل تحریم‌های شدید علیه ایران، حتی دسترسی به نمونه استاندارد این محصول ممکن نبود. به همین دلیل تیمی از متخصصان داخلی تمامی مراحل تولید را از صفر تا صد بهینه‌سازی کرده‌اند و اکنون با بومی‌سازی کامل، این رادیودارو تا یک سال و نیم آینده وارد بازار خواهد شد و به یکی از محصولات کلیدی در حوزه پزشکی هسته‌ای تبدیل می‌شود.
اثرات اقتصادی و درمانی تولید داخلی تکنسیم-۹۹
این دارو نه تنها هزینه‌های درمانی را برای بیماران ایرانی کاهش می‌دهد، بلکه نیاز به خروج ارز از کشور را نیز کاهش می‌دهد و به این ترتیب، ایران می‌تواند در زمینه ارائه خدمات پیشرفته پزشکی به بیماران سرطانی به خودکفایی برسد.
شاهچراغ در پایان گفت: با این دستاورد، ایران می‌تواند به عنوان یکی از تولیدکنندگان رادیوداروهای تشخیصی سرطان در سطح منطقه مطرح شود و درمان‌های پیشرفته با هزینه‌های پایین‌تر در دسترس بیماران ایرانی قرار گیرد.
گزارش از: زهرا وجدانی
انتهای پیام/