به گزارش خبرنگار علمی و فناوری خبرگزاری برنا، موتورهای کولرهای آبی سنتی سال‌هاست که به‌عنوان یک فناوری رایج در سیستم‌های سرمایشی مورد استفاده قرار میگیرند. این موتورها، اگرچه عملکرد قابل قبولی در تولید هوای خنک دارند، اما به دلیل مصرف بالای برق و تولید صدای زیاد، از نظر اقتصادی و زیست‌محیطی چندان بهینه نیستند. همچنین، این موتورها فاقد تکنولوژی پیشرفته برای تنظیم خودکار سرعت و کاهش هزینه‌های انرژی هستند، که باعث میشود خانوار‌ها به‌ویژه در فصل تابستان با هزینه‌های سنگین قبض برق مواجه شوند.
همانطور که می‌دانیم یک موتور الکتریکی انرژی ورودی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل میکند. انواع مختلف موتورها برای محقق کردن این هدف طراحی و ساخته میشوند. در این بین موتورهای جریان مستقیم و مغناطیس دائم بدون جاروبک که به الکتروموتور BLDC معروف هستند. همچنین به آنها موتورهای DC براش لس نیز گفته میشود.
الکتروموتور‌های BLDC؛ نسل جدیدی از فناوری در کولرهای آبی
الکتروموتور‌های BLDC (موتورهای جریان مستقیم بدون جاروبک) با ورود به بازار، تحولی اساسی در کارکرد کولرهای آبی ایجاد کرده‌اند. این موتورها با استفاده از فناوری روز دنیا، بهینه‌سازی قابل‌توجهی در مصرف انرژی دارند. مصرف برق پایین، صدای کم، و قابلیت تنظیم سرعت از ویژگی‌های برجسته این موتورهاست. علاوه بر این، طراحی آنها به‌گونه‌ای است که نیازی به تغییر سیستم سیم‌کشی یا ساختار کولرهای قدیمی نیست و میتوانند به‌راحتی جایگزین موتورهای سنتی شوند.
مراحل نصب الکتروموتور کولری BLDC
همانطور که اشاره شد یکی از مزیت‌های استفاده از این نوع الکتروموتور برای کولرهای آبی این است که سیستم فولی و تسمه از کولر حذف میشود و الکتروموتور BLDC با حجمی کمتر در قسمت یاتاقان در یک سمت کولر نصب میشود.
باید به جهت چرخش موتور هنگام نصب دقت کنید و در صورت نیاز به تغییر جهت چرخش کافی است جای دو تا از سه سیم موتور را روی درایو عوض کنید.
در ابتدا موتور در یک سمت کولر و ترجیحا محل ورود برق به جای یاتاقان بسته میشود و شفت وارد محور موتور شده و توسط سه پیچ ثابت میشود.
بالانس قرار گیری شفت برقرار باشد. اگر شفت بالانس نباشد الکتروموتور در هنگام کار کردن در برخی سرعت‌ها صدا خواهد داد و در نهایت موجب کاهش طول عمر موتور میشود. برای کنترل بالانس شفت باید فاصله مرکز شفت تا کف کولر در دو سمت بررسی شود.
مرحله بعد نصب درایو بر روی بدنه ونتیلاتور کولر است. باید دقت شود که موتور و درایو در یک سمت کولر بسته شوند. نصب را طوری انجام دهید که درایو نزدیک موتور و سیم کابل ورودی باشد باشد.
سپس برق ورودی به داخل درایو وارد میشود و دو رشته سیم‌های ورودی A و B از ترموستات به محل A و B درایو وصل میشوند. در نهایت سه سیم الکتروموتور BLDC نیز به سه سوکت در پاین درایو وصل میشود. برای تغییر جهت چرخش کافی است جای دو سیم را عوض کنید.
پمپ کولر نیز طبق نقشه برقی که در دفترچه راهنمای محصول اس و همچنین بر روی درایو درج شده به سادگی وصل خواهد شد.
مزایای الکتروموتور‌های BLDC
یک مزیت بزرگ موتور BLDC کارامدی و راندمان است. این الکتروموتور‌ها میتوانند به طور مداوم در حداکثر گشتاور خروجی عمل کنند. برعکس موتورهای قدیمی و دارای جاروبک، تنها در نقاط خاصی از چرخش میتوانیم به حداکثر گشتاور برسیم.
برای اینکه یک موتور با سیستم جاروبک و کموتاتور بخواهد همان مقدار گشتاور موتور BLDC را ارایه دهد نیاز به میدان مغناطیسی بزرگتر (آهنربای بزرگتر دارد).
به زبان دیگر الکتروموتور BLDC با جثه کوچکتر میتواند قدرت قابل توجهی به ما تحویل دهد. حجم کمتر یکی از ویژگی‌های این الکتروموتور‌ها است.
مزیت بزرگ بعدی به مزیت اولی هم ربط دارد؛ و آن قابلیت کنترل و دور متغییر است. الکتروموتور BLDC را میتوان با استفاده از مکانیزم‌هایی کنترل کرد تا گشتاور و سرعت چرخش مورد نظر را به طور دقیق دریافت کرد. کنترل دقیق به نوبه خود مصرف انرژی و تولید گرما را کاهش میدهد و در صورتی که موتور با باتری کار کند طول عمر باتری را نیز افزایش میدهد.
الکتروموتور‌های BLDC به دلیل نداشتن جاروبک دوام بالا و تولید صدای کمی دارند. در موتورهای قدیمی جاروبک دار به دلیل تماس مداوم به مرور زمان دچار اصطکاک میشوند و همچنین تولید جرقه میکنند. یکی از دلایل تولید صدای الکتریکی همین تماس و جرقه‌ها است. به همین دلیل الکتروموتور‌های BLDC در خیلی از کاربری‌ها که نیاز به تولید صدا و جرقه کم است ترجیح داده میشوند.
کاهش مصرف برق و بهره‌وری بیشتر با موتورهای دانش‌بنیان BLDC
امیر نقی‌ها، عضو هیئت‌مدیره شرکت مهر صنعت دیار نون، در گفتگو با خبرنگار علمی خبرگزاری برنا درباره سابقه فعالیت این شرکت گفت: شرکت ما از سال ۱۳۸۹ در نجف‌آباد اصفهان فعالیت خود را آغاز کرده و از همان ابتدا به تولید الکتروموتور‌های BLDC پرداخته است.
کاربری‌های ایده‌آل برای موتورهای BLDC
این موتورها کارایی و راندمان بالا، قابلیت کنترل فوق العاده و طول عمر بیشتری دارند. به همین دلیل به طور گسترده در کاربری‌های دائم مورد استفاده قرار میگیرند.
در ماشین هایل لباس شویی و شست و شو، دستگاه‌های تهویه هوا و سایر لوازم الکترونیکی، فن‌ها، فن‌های آکسیال برای گاوداری‌ها و مرغ داری‌ها، کولر‌ها (جایگزینی موتور کولرهای آبی با موتور BLDC سبب کاهش هزینه‌های برف و تعمیرات خواهد شد) و هرجایی که مصرف انرژی حائز اهمیت است مورد استفاده قرار میگیرند.
تولید نویز و صدا در بسیاری از کاربری‌ها مورد توجه است، به طور مثال فن‌های گاوداری‌ها یک مشکل این است که صدا و شوک ایجاد شده در هنگام استارت فن باعث ترس گاو‌ها میشود و تولید شیر کاهش می‌یابد. استفاده از موتورهای BLDC به دلیل استارت نرم در اینچنین موارد میتواند در تولید و فروش تاثیر بسزایی داشته باشد.
آنها همچنین برای استفاده در جاروبرقی‌ها و دستگاه‌های وکیوم مورد استفاده قرار میگیرند، جایی که با یک اشاره کوچک میتوان سرعت چرخش را به دور مورد نیاز تغییر داد. (قابلیت کنترل عالی این موتورها اجازه تغییر سرعت را به آنها میدهد)
موتورهای BLDC یا بدون براش (برس یا جاروبک) همچنین برای به چرخش دراوردن هارد دیسک‌ها مورد استفاده قرار میگیرند. جایی که طول عمر بالای آنها میتواند طول عمر دستگاه را به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش دهند.
ورود به دانش‌بنیانی با موتور کولر آبی
نقی‌ها درخصوص ورود شرکت به عرصه دانش‌بنیانی افزود: از سال ۱۳۹۹ با تولید موتور پمپ آب کولرهای آبی به‌عنوان محصولی دانش‌بنیان شناخته شدیم. این موتور از نوع دور متغیر است که برای نخستین‌بار در ایران در کولرهای آبی استفاده شده است. این فناوری به مصرف‌کننده امکان میدهد با تنظیم سرعت موتور، دمای مطلوب را به صورت خودکار یا دستی فراهم کند. مهم‌تر اینکه نصب این موتور نیازی به تغییر سیم‌کشی ساختمان ندارد و به‌راحتی جایگزین موتورهای قدیمی میشود.
مزایای محصول: کاهش مصرف انرژی و صدای کمتر
این محصول با ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود توانسته توجه مصرف‌کنندگان را جلب کند. نقی‌ها در توضیح مزایای موتورهای BLDC گفت: این موتورها حدود ۶۰ درصد برق کمتری نسبت به موتورهای قدیمی مصرف میکنند. مصرف برق موتورهای قدیمی حدود ۴.۴ آمپر است، در حالی که موتور ما در اوج بار تنها ۱.۲ آمپر مصرف دارد. علاوه بر این، موتورهای تولیدی ما ضدآب (واترپروف)، کم‌صدا و دارای سیستم ایمنی هستند که در صورت گیر کردن یاتاقان، برق موتور را قطع کرده و از آسیب به آن جلوگیری میکند.
تاثیر بر کاهش هزینه برق خانوار‌ها
به گفته عضو هیئت‌مدیره شرکت مهر صنعت دیار نور، این موتورها تأثیر چشمگیری بر کاهش هزینه‌های برق خانوار دارند. وی توضیح داد: برخی مشتریان ما گزارش داده‌اند که با استفاده از این موتور، قبوض برق تابستانی آنها به‌طور کامل حذف شده است. این کاهش مصرف، خصوصاً در مناطق گرمسیری، میتواند به بهینه‌سازی مصرف انرژی در سطح ملی کمک کند.
چالش‌ها و نیاز به آگاه‌سازی عمومی
نقی‌ها با اشاره به مشکلات موجود گفت: چالش اصلی ما کمبود آگاهی عمومی درباره این فناوری است. متأسفانه تبلیغات مناسبی برای معرفی این محصول صورت نگرفته است. همانطور که در گذشته با کمپین‌های فرهنگی مانند معرفی لامپ‌های کم‌مصرف، تغییرات گسترده‌ای ایجاد شد، انتظار داریم دولت و نهاد‌های مسئول نیز به آگاه‌سازی عمومی درباره این محصول کمک کنند.
فروش و استقبال بازار
نقی‌ها درخصوص میزان فروش این محصول گفت: در سال ۱۴۰۳ حدود ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ دستگاه موتور فروخته‌ایم. بیشترین استقبال از استان‌های گرمسیر مانند یزد، کرمان و اصفهان بوده است. با این حال، کولرسازان بزرگ به دلیل افزایش هزینه تولید، استقبال چندانی نشان نداده‌اند، اما مردم عادی که به کاهش مصرف برق نیاز دارند، مشتریان اصلی ما هستند.
اشتغال‌زایی و تاثیرات اقتصادی
وی در ادامه افزود: تولید این محصول باعث اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم برای حدود ۳۰۰ نفر شده است که از این تعداد ۴۰ تا ۵۰ نفر به‌صورت مستقیم در شرکت ما فعالیت دارند.
قیمت محصول و چشم‌انداز آینده
نقی‌ها در پایان گفت: در صورت افزایش تولید و استقبال بیشتر، امکان کاهش قیمت تمام‌شده محصول وجود دارد. همچنین، حمایت دولت از مصرف‌کنندگان برای جایگزینی این موتورها میتواند تأثیر قابل‌توجهی در مدیریت مصرف برق کشور داشته باشد.
گزارش از: زهرا وجدانی
انتهای پیام/