دانستن و رعایت قوانین حقوق همسایه در ساخت و ساز از چند جهت اهمیت دارد. افرادی که درگیر فعالیت‌های ساختمانی هستند، به عنوان سازنده یا مالک، با رعایت قوانین هم به حقوق همسایگان احترام می‌گذارند و هم باعث جلوگیری از وقفه در روند ساخت و ساز می‌شوند.
در صورتی که حقوق همسایگی در ساخت و ساز رعایت نشود، علاوه بر اینکه خسارات مالی سنگینی برای شما به همراه دارد، افراد می‌توانند از طریق قانونی با شکایت کردن از حقوق خود دفاع کنند.
با وجود اینکه در زمان صدور پروانه ساخت به سازندگان گفته می‌شود تا در روند ساخت و ساز هیچ گونه آسیبی به ساختمان‌های همسایه وارد نکنند، اما برای حفظ امنیت و آرامش قوانینی تحت عنوان حقوق همسایه در ساخت و ساز ایجاد شده است. این قوانین به افراد اجازه می‌دهد تا در زمان فعالیت‌های ساختمانی برای حفظ ایمنی و رفاه خود و همچنین جلوگیری از ایجاد هرگونه مزاحمت و خسارت حق اعتراض داشته باشند.
حقوق همسایه در ساخت و ساز، شامل قوانین و مقرراتی بوده که با توجه به شرایط خاص هر سازه و محیط، متفاوت است. این قوانین و حقوق همسایه شامل موارد زیر می‌شود:
براساس حقوق همسایه در ساخت و ساز، تایم کاری کارگران تا ساعت 9 شب باید به پایان برسد. همچنین با توجه به قانون جدید، تردد ماشین‌های سنگین در روزهای عادی از ساعت 6 صبح تا 12 ظهر و در روزهای تعطیل از ساعت 10 شب تا ۶ صبح امکان‌پذیر است.
نصب علائم و تابلوهای هشداردهنده ساختمانی یکی از وظایف سازندگان است که به منظور حفظ ایمنی همسایگان و عابران پیاده در طول زمان ساخت و ساز انجام می‌شود. عدم رعایت این مورد می‌تواند به بروز حوادث ناگوار و خسارات جانی و مالی منجر شود.
در زمان حفاری یا تخلیه مصالح و تجهیزات ساختمانی نباید حتی به صورت موقت، فضاهای عمومی و معابر مسدود شوند. اگر لازم به مسدود کردن معابر و مسیرهای عمومی باشد، سازندگان باید قبل از آن به همسایه‌ها اطلاع بدهند. به علاوه، آن‌ها موظف هستند که با گرفتن مجوزهای لازم مسیر موقت و مناسبی را برای عبور و مرور عابرین و مخصوصا خودروها در نظر بگیرند. بر اساس قوانین و مقررات ساختمانی، فرآیند ساخت و ساز هرگز نباید مانع تردد خودروها و عابرین شود.
سازه‌هایی که با ارتفاع زیادی ساخته می‌شوند، در واقع حقوق همسایه در ساخت و ساز را نقض می‌کنند. ارتفاع ساختمان‌ها نباید باعث سایه‌اندازی یا کاهش نور ساختمان‌های اطراف شود.
همان‌طور که گفتیم، حقوق همسایگی در ساخت و ساز برای حفظ امنیت و آرامش همسایه‌ها ایجاد شده و فعالیت‌های ساختمانی نباید منجر به ایجاد آلودگی صوتی، خسارت یا مزاحمتی برای همسایگان شود. هرگونه خسارت وارد شده به همسایگان مشمول پرداخت جریمه است.
سروصدای زیاد، گرد و غبار و محدودیت در استفاده از مکان‌های عمومی (معابر) از جمله مشکلات به وجود آمده در فرآیند ساخت و ساز است که مزاحمت زیادی ایجاد می‌کند. اگر این مزاحمت باعث سلب آرامش و آسایش همسایگان شود، می‌توان به منظور دفاع از حقوق همسایگی در ساخت و ساز شکایت کرد.
از دلایل رایج شکایت از ساخت و ساز همسایه عبارتند از:
· انجام فعالیت‌های ساختمانی درخارج از تایم تردد
· حمل مصالح ساختمانی بدون استفاده از تجهیزات استاندارد
· بی‌توجهی به هر گونه خطرات احتمالی برای ساختمان‌های مجاور
· بی‌توجهی به تذکرات همسایگان در طول ساخت و ساز
· به وجود آمدن مشکل در رفت‌وآمد همسایگان (مسدودسازی معابر)
احتمالا برایتان این سوال پیش بیاید که در صورت عدم رعایت حقوق همسایه در ساخت و ساز چه کاری باید انجام داد؟ افراد می‌توانند در برابر سازندگانی که این حقوق را رعایت نمی‌کنند، طبق قانون شکایت خود را در شهرداری، نظام مهندسی یا دادگاه تنظیم کنند. معمولا بعد از ثبت شکایت، عملیات ساخت و ساز متوقف خواهد شد. بیشترین دلایل شکایت‌ها در ساخت و سازها مربوط به ریزش مصالح یا آوار، ایجاد خسارت، مسدود کردن معابر، ساخت و ساز بدون مجوز و ایجاد آلودگی صوتی است.
در متن شکایت باید به طور دقیقی توضیح دهید که دقیقا چه تخلفاتی صورت گرفته و ترجیحا عکس یا فیلم‌هایی که نشان‌دهنده تخلف است را ضمیمه شکایت کنید. در آخر متن شکایت هم درخواست خود را واضح بیان کنید.
برای پیگیری سریع، می‌توانید با شماره‌‍‌های 139 و 1888 تماس بگیرید.
جالب است بدانید که مشارکت در ساخت راهکار مناسبی برای جلوگیری از بروز اختلافات بین طرفین در قراردادها و معاملات است که در نوسازی ساختمان‌های فرسوده بسیار کاربرد دارد. دانستن حقوق همسایه در ساخت و ساز هم در درجه اول، احترام و درک شما را نسبت به همسایه‌ها نشان می‌دهد و باعث حفظ آرامش، آسایش همسایگان و جلوگیری از بروز اختلافات می‌شود. حقوق همسایه در ساخت و ساز طبق قانون مقررات ملی ساختمان‌ها ممکن است در شهرها و مناطق مختلف با هم فرق داشته باشند.
اگر ساخت و ساز به ملک شما خسارت وارد کند یا تخلفات ساختمانی ادامه‌دار باشد، می‌توانید با مراجعه به دادگاه شکایت خود را مطرح کنید.
شهرداری، دادگاه و نظام مهندسی از مراجع قانونی برای رسیدگی به شکایت از حقوق همسایه در ساخت و ساز هستند.