گروه علمی و فناوری - زهرا وجدانی؛ در دنیای دیجیتالی که بهسرعت در حال تحول است، هوش مصنوعی (AI) بهعنوان یک نیروی محرکه کلیدی در حل چالشهای پیچیده و ایجاد فرصتهای نوین شناخته میشود.
ایلهام سنتوسا استاد دانشگاه کوالالامپور و مشاور برجسته در حوزه هوش مصنوعی، یکی از چهرههای تأثیرگذار در این عرصه است که تجربه گستردهای در اجرای پروژههای هوش مصنوعی در کشورهای آسیایی، بهویژه در اندونزی، دارد. در گفتوگویی اختصاصی با خبرنگار علمی و فناوری برنا، او از نقش هوش مصنوعی در تحول صنایع، توسعه پایدار، حمایت از استارتاپها و همکاری بین دولت، دانشگاهها، بخش خصوصی و جامعه سخن گفت.
این گفتوگو دیدگاه های او را درباره چالشهای موجود، اهمیت تغییر نگرش نسبت به مشکلات، نقش دولت در حمایت از نوآوری، کاربردهای عملی هوش مصنوعی در حوزههایی مانند کشاورزی و گردشگری و همچنین اهمیت آموزش و آگاهیبخشی درباره این فناوری میپردازد.
هوش مصنوعی ابزاری کارآمد برای بهینهسازی فرآیندها
سنتوسا، که علاوه بر فعالیتهای دانشگاهی خود، بهطور عملی در پیادهسازی هوش مصنوعی در کسبوکارهای مختلف نیز نقش دارد، معتقد است کشورهایی مانند اندونزی به دلیل جمعیت گسترده و مشکلات پیچیده، بیش از هر زمان به راهکارهای نوآورانه نیاز دارند. اندونزی با بیش از ۲۰۰ میلیون نفر جمعیت، با چالشهایی همچون توسعه پایدار، اشتغالزایی، بهبود زیرساختها و استفاده بهینه از منابع طبیعی روبهروست. در چنین بستری، هوش مصنوعی میتواند بهعنوان ابزاری کارآمد برای بهینهسازی فرآیندها، تسهیل تصمیمگیری و افزایش کارایی صنایع مختلف به کار گرفته شود.
تبدیل مشکلات به چالشها؛ لزوم تغییری در نگرش ها
استاد دانشگاه کوالالامپور تأکید دارد که یکی از رویکردهای اساسی برای پیشرفت، تبدیل مشکلات به چالشها است. او بر این باور است که نگاه به مسائل از دریچه "مشکل" میتواند منجر به بنبست و ناتوانی در یافتن راهحل شود، اما اگر همان مسائل را بهعنوان "چالش" در نظر بگیریم، ذهن انسان بهصورت خودکار به دنبال یافتن راهکارهایی برای غلبه بر آنها خواهد بود.
این تغییر نگرش، بهویژه در زمینههایی مانند گردشگری، میتواند تحولآفرین باشد. اندونزی دارای ۴۰۰۰ روستای گردشگری است که بسیاری از آنها در مناطق دورافتاده قرار دارند و به زیرساختهای مناسبی برای جذب گردشگر دسترسی ندارند. اما هوش مصنوعی میتواند با تحلیل دادهها، بهبود سیستمهای بازاریابی دیجیتال و ارائه پیشنهادات هوشمند، امکان دسترسی گردشگران به این مناطق را فراهم کند.
نقش استارتاپها و همکاریهای چندجانبه
یکی از نکات کلیدی در توسعه فناوریهای مبتنی بر هوش مصنوعی، مشارکت و همکاری استارتاپها است. مشاور هوش مصنوعی دولت اندونزی بر این باور است که جوانان خلاق، با تشکیل استارتاپهای نوآورانه، میتوانند نقش مهمی در حل چالشهای محلی ایفا کنند. در این راستا، پنج گروه اصلی در اکوسیستم نوآوری باید با یکدیگر همکاری کنند:
۱. دولت: فراهم کردن زیرساختهای قانونی، مالی و آموزشی
۲. دانشگاهها: ارائه دانش فنی و تربیت نیروی متخصص
۳. سازمانهای غیردولتی (NGO ها): حمایت اجتماعی و نظارت بر روند اجرای پروژهها
۴. بخش خصوصی: سرمایهگذاری در فناوریهای نوین و مشارکت در تجاریسازی آنها
۵. مردم: پذیرش و استفاده از فناوریهای جدید در زندگی روزمره
در بسیاری از موارد، فناوری بدون عنصر انسانی کارایی لازم را نخواهد داشت. به گفته او موفقیت یک فناوری زمانی تضمین میشود که بتواند با زندگی مردم هماهنگ شود و ارزش واقعی ایجاد کند.
حمایت دولت و اجرای پروژههای هوش مصنوعی
یکی از پرسشهای مهم این گفتوگو، نقش دولت در حمایت از پروژههای هوش مصنوعی است.
این استاد دانشگاه توضیح میدهد که در اندونزی، دولت در سه سطح اصلی از توسعه این فناوری حمایت میکند:
• دولت ملی: ایجاد سیاستهای کلان، تدوین قوانین و تأمین منابع مالی
• استانها و شهرها: اجرای برنامههای آموزشی، حمایت از استارتاپها و نظارت بر پروژهها
• شوراهای محلی: تسهیل ارتباط میان شرکتهای نوپا و جوامع محلی برای تضمین اثربخشی فناوریها
بدین ترتیب میتوان نتیجه گرفت که این سهلایه، یک ساختار منسجم و پایدار را برای توسعه هوش مصنوعی در سطح ملی ایجاد میکند.
آگاهیبخشی و آموزش هوش مصنوعی
سنتوسا به سطح آگاهی مردم نسبت به هوش مصنوعی در اندونزی نیز اشاره می کند. او بیان کرد که آگاهی درباره این فناوری در سطوح مختلفی قرار دارد؛ از افرادی که هیچ دانشی درباره هوش مصنوعی ندارند، تا جوانان و متخصصانی که از این فناوری برای حل مشکلات واقعی استفاده میکنند.
استراتژی دولت اندونزی در این زمینه، تشویق جوانان به ارائه ایدههای نو و در این حال کمک به آنان برای پیادهسازی این ایدههایشان است. هدف اصلی این برنامهها، اطمینان از این است که هوش مصنوعی تنها در دست نخبگان و شرکتهای بزرگ باقی نماند؛ بلکه به امکانی قابلدسترس برای همه مردم تبدیل شود.
کاربردهای عملی هوش مصنوعی در اندونزی
یکی از مهمترین بخشهای این گفتوگو، بررسی کاربردهای عملی هوش مصنوعی در صنایع مختلف اندونزی است. وی به نمونههایی از کاربرد هوش مصنوعی در کشاورزی، شیلات و گردشگری اشاره میکند.
• در کشاورزی، هوش مصنوعی به کشاورزان کمک میکند تا پیشبینی دقیقتری از شرایط آبوهوا، میزان بارندگی و نیازهای آبی گیاهان داشته باشند. این امر باعث افزایش بهرهوری محصولات کشاورزی و کاهش اتلاف منابع میشود.
• در شیلات، استفاده از حسگرهای هوشمند و الگوریتمهای یادگیری ماشین، به ماهیگیران کمک میکند تا بهترین مناطق صید را شناسایی کرده و میزان صید خود را بهینه کنند.
• در گردشگری، هوش مصنوعی از طریق پلتفرمهای دیجیتال و موتورهای جستجوی هوشمند، تجربه بهتری برای گردشگران ایجاد کرده و به کسبوکارهای محلی کمک میکند تا مشتریان بیشتری جذب کنند.
در این حال این استاد دانشگاه تاکید میکند که لزومی ندارد هوش مصنوعی همیشه مفهومی پیچیده باشد؛ بلکه گاهی یک راهحل ساده مبتنی بر دادههای واقعی میتواند تأثیر لازم را داشته باشد.
مصاحبه با ایلهام سنتوسا نشان داد که هوش مصنوعی میتواند به امکانی قدرتمند برای حل چالشهای اجتماعی و اقتصادی تبدیل شود. اندونزی نمونهای از کشورهاست که با ایجاد اکوسیستم همکاری میان دولت، دانشگاهها، بخش خصوصی و شهروندان، توانسته هوش مصنوعی را به ابزاری در دسترس و مفید تبدیل کند.
این تجربه میتواند برای کشورهای در حال توسعه نیز الهامبخش باشد. کلید موفقیت در این مسیر، استفاده هوشمندانه از فناوری، تمرکز بر آموزش و همکاری بین بخشهای مختلف جامعه است.
انتهای پیام/