مستند «یا ضامن آهو» (۱۳۴۸) ساختهی پرویز کیمیاوی، اثری ۲۰ دقیقهای دربارهی حرم امام رضا(ع) است که بدون شعار، تنها با نمایش واقعیت، تصویری رئالیستی و تأثیرگذار از حال و هوای زائران و آیینهای مذهبی ارائه میدهد.
فیلم با مدیحهسرایی خادمان آغاز و با نقارهزنی پایان مییابد و در این میان، چهرهها و نجواهای متنوع مردمان از طبقات و قومیتهای مختلف، بهویژه فرودستان، در مرکز توجه قرار میگیرند. کیمیاوی با حذف موسیقی و روایتگر، صرفاً صداهای طبیعی حرم را حفظ کرده و با مونتاژی دقیق و بدون پلان اضافی، اثری ساده اما عمیق خلق کرده است.
این مستند علاوه بر نمایش آیینهایی چون نماز جماعت، روضهخوانی، مدیحهسرایی و نقارهزنی، بیش از آنکه اثری صرفاً مذهبی باشد، بازتابی از فرهنگ عامه و تجربه زیسته مردم ایران است. به همین دلیل، «یا ضامن آهو» بهعنوان یکی از نابترین و جهانیترین مستندهای مذهبی ایران شناخته میشود.
تدوین: عاطفه رضایی