به گزارش برنا؛ در پی بارش کم نزولات آسمانی در کل کشور و به تبع آن آذربایجانغربی، بسیاری از زیرساختها و ظرفیتهای آبی این استان دچار مشکل شده بود که از جمله آنها می توان به سدها، تالاب ها و البته دریاچه ارومیه اشاره کرد.
دریاچه ارومیه به دنبال کاهش بی سابقه بارش ها در حوضه آبریزش، کمترین میزان آب موجود را در نیمه نخست پاییز امسال تجربه کرد که برای همگان ناخوشایند بود.
اما با بارشهای قابل توجهی که در آذرماه به وقوع پیوست و فعالیت پیش بینی نشده سامانه بارشی قدرتمندی که به منطقه وارد شد، وضعیت آبی آذربایجان غربی و حوضه آبریز دریاچه ارومیه دستخوش تغییر گشت و آمارها به یکباره تغییر اساسی پیدا کرد.
در حالی که تا پیش از این بارشها، کاهش بیش از ۴۰ درصدی بارش در استان نسبت به درازمدت را شاهد بودیم، بعد از بارندگی های آذرماه این رقم تغییر کرد و با متوسط درازمدت تقریبا سر به سر شد که تحولی قابل توجه است.
اما سوال اینجاست که از این بارش های خوب، دریاچه ارومیه توانست بهره کافی را ببرد؟ بررسیها نشان میدهد که میزان تراز اضافه شده به دریاچه، همگام با بارشها رشد نداشته است!
جواب این سوال در طرح این مساله نهفته است که آبهای انهار و رودخانه های اقماری تا چه اندازه به پیکره دریاچه ارومیه وارد شده است؟
با توجه به برخی اخبار و گزارش های رسمی ارائه شده، به نظر می رسد که این انهار و رودخانههای حوضه آبریز دریاچه ارومیه که در استانهای آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و حتی کردستان نیز کم نیستند، نتوانستهاند سهم خود را در بهبود وضعیت دریاچه ادا کنند.
برخی رودخانهها به سدهای اقماری منتهی میشوند که با توجه به کمبود آب در آنها باید آب ناشی از باران های اخیر را در پشت این سدها جمع و به بهبود تراز این سدها در راستای تامین آب شرب و آب مورد نیاز کشاورزی در فصل زراعی جاری کمک کرد؛ اما آب برخی از رودها نیز مستقیما به دریاچه ارومیه سرازیر میشود که همین رودها شریانهای اصلی دریاچه ارومیه محسوب میشوند.
طبق بررسیهای میدانی متاسفانه بخش قابل توجهی از آب رودخانههای منتهی به دریاچه ارومیه، از مسیر اصلی منحرف و در فصل غیر زراعی به دشتها هدایت میشود!
اتفاقی که استاندار آذربایجانغربی شخصا به آن ورود کرد تا دلایل بررسی و عاملان آن معرفی شوند!
در همین راستا شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی، اعلام کرده که برای مدیریت بهینه منابع آب و هدایت جریان رودخانههای اصلی به سمت دریاچه، طی روزهای اخیر عملیات مسدودسازی سردهنههای انهار سنتی در خارج از فصل زراعی انجام شده است!؛ این سردهنهها با هدف جلوگیری از انحراف غیرمجاز آب و کمک به رسیدن جریان طبیعی رودخانهها به دریاچه، در فصل غیرزراعی مسدود میشوند؛ اقدامی که نقش مؤثری در احیای دریاچه و صیانت از منابع آبی دارد؛ اما واقعیت چیست؟
با وجود تمامی این اقدامات، مشاهدات عینی حاکی از آن است که تعدادی از این سردهنههای انهار بزرگ سنتی یا شریانهای اصلی دریاچه ارومیه، تخریب و شکسته شده است و آب به جای ورود به پیکره دریاچه ارومیه در این فصل غیر زراعی به سمت دشتها راهی میشود!
هرچند شرکت آب منطقهای آذربایجانغربی ضمن محکوم کردن این اقدام، اعلام داشته است که پیگیریهای قضایی لازم برای شناسایی مسببان و عوامل دخیل در تخریب سردهنهها را آغاز کرده و از طریق مراجع قضایی و قانونی با متخلفان برخورد خواهد شد؛ اما این اتفاق تلخ نشان میدهد که حفاظت از آب در برابر سودجویان عزم جدی تر و کار و ساز جدیدی میطلبد. بارش نزولات آسمانی فرصتهای طلایی برای احیای دریاچه ارومیه محسوب میشوند که با نظارت دقیق و مستمر باید مانع فرصت سوزی شد.
هر کشاورز با سابقهای نه تنها برای احیای دریاچه ارومیه ذوق دارد بلکه به خوبی میداند که هدایت این حجم از آب در فصل غیر زراعی به سمت دشت و اراضی کشاورزی هیچ اثری در تامین آب زمینهای آنان نخواهد داشت!
البته به نظر می رسد که میزان برداشت ها یا انحراف آب ها در بالادست رودخانه ها و انهار می تواند بسیار بیشتر از این باشد که جلوگیری از آن، نیازمند همراهی مردم و البته بازرسی های مستمر نهادهای مسوول است تا نهایت آب موجود به سمت پیکره نیمه جان دریاچه ارومیه هدایت شود.
