دانشمندان دانشگاه ایلینوی شیکاگو موفق به شناسایی پروتئینی در خون شدهاند که میتواند برخی از نشانههای پیری در سیستم ایمنی را معکوس کند. این پژوهش که نتایج آن در نشریه علمی Blood منتشر شده نشان میدهد کاهش سطح پروتئینی به نام فاکتور پلاکتی ۴ (Platelet Factor ۴) نقش مهمی در پیر شدن سلولهای بنیادی خونساز دارد.
به گزارش برنا، با افزایش سن علاوه بر تغییرات ظاهری مانند سفید شدن مو یا کاهش قدرت عضلانی سیستم ایمنی بدن نیز دچار دگرگونی میشود. یکی از مهمترین این تغییرات مربوط به سلولهای بنیادی خونساز است؛ سلولهایی که منشا تولید سلولهای خونی و ایمنی هستند و با گذشت زمان مستعد تجمع جهشهای ژنتیکی میشوند؛ موضوعی که میتواند خطر ابتلا به سرطان و سایر بیماریها را افزایش دهد.
پژوهشگران در این مطالعه نشان دادند که کاهش فاکتور پلاکتی ۴ یکی از عوامل کلیدی این روند پیری است. آنها دریافتند که با افزودن این پروتئین به سلولهای خونی پیر میتوان بسیاری از تغییرات مرتبط با پیری را معکوس کرد؛ یافتهای که میتواند مسیر جدیدی برای درمان یا پیشگیری از اختلالات خونی و ایمنی باز کند. سلولهای بنیادی خونساز که در مغز استخوان قرار دارند منبع اصلی تولید سلولهای خونی و ایمنی بدن هستند.
ساندرا پینیو دانشیار داروشناسی و پزشکی بازساختی دانشگاه ایلینوی شیکاگو، در این باره میگوید: سلولهای بنیادی خونساز بسیار نادر هستند و به همین دلیل از آنها به عنوان جام مقدس سیستم ایمنی یاد میکنیم.
در افراد جوان این سلولها بهطور متعادل دو دسته اصلی سلولهای خونی را تولید میکنند: سلولهای میلوئیدی که شامل برخی سلولهای ایمنی و گلبولهای قرمز هستند و سلولهای لنفوئیدی مانند سلولهای T و B که نقش محوری در دفاع بدن در برابر عفونتها دارند، اما با افزایش سن، سلولهای بنیادی بیشتر به سمت تولید سلولهای میلوئیدی تمایل پیدا میکنند و تولید سلولهای لنفوئیدی کاهش مییابد؛ تغییری که عملکرد سیستم ایمنی سالمندان را تضعیف میکند.
پینیو توضیح میدهد که به همین دلیل معمولا از افراد مسن بهعنوان اهداکننده پیوند مغز استخوان استفاده نمیشود، زیرا توان سلولهای بنیادی آنها کاهش یافته است.
در ادامه این پژوهش محققان با بررسی نمونههای مغز استخوان انسان و آزمایش روی موشها دریافتند که فاکتور پلاکتی ۴ در تنظیم این فرآیند نقش اساسی دارد. در بدن افراد جوان این پروتئین بهعنوان پیامرسان عمل کرده و مانع از تکثیر بیش از حد سلولهای بنیادی خونساز بهویژه سلولهایی میشود که به سمت تولید سلولهای میلوئیدی میروند اما با افزایش سن، تولید این پروتئین کاهش مییابد و همین موضوع باعث تکثیر کنترلنشده سلولها میشود.
به گفته پینیو تکثیر بیش از حد و بدون تنظیم سلولهای بنیادی میتواند به تجمع جهشهای ژنتیکی منجر شود؛ جهشهایی که در انسان با افزایش التهاب، بالا رفتن خطر سرطانهای خونی و حتی بیماریهای قلبیعروقی مرتبط هستند.
نکته قابل توجه این است که پژوهشگران توانستند با تزریق روزانه فاکتور پلاکتی ۴ به موشهای مسن به مدت بیش از یک ماه نشانههای پیری را در سلولهای بنیادی خونساز آنها معکوس کنند. نتایج نشان داد که سلولهای خونی و ایمنی این حیوانات از نظر عملکرد و ظاهر جوانتر شدهاند. آزمایشهای مشابه روی سلولهای بنیادی انسان در محیط آزمایشگاهی نیز نتایج مشابهی به همراه داشت.
پینیو تاکید میکند که این پروتئین بهتنهایی راهحل نهایی برای معکوس کردن کامل روند پیری یا افزایش طول عمر انسان نیست، اما میتواند بهعنوان بخشی از راهبردهای ترکیبی جوانسازی نقش مهمی در کاهش بیماریهای مرتبط با سن ایفا کند.
وی در پایان میگوید: این یافتهها شواهد روشنی ارائه میدهد که نشان میدهد معکوس کردن برخی اختلالات مرتبط با افزایش سن دستکم در سطح سلولی امکانپذیر است.
انتهای پیام/