پژوهشگران موسسه فناوری ماساچوست (MIT) و موسسه برود موفق شدهاند روشی نوآورانه برای تقویت موقت عملکرد سیستم ایمنی در سنین بالا ارائه دهند؛ روشی که با برنامهریزی مجدد سلولهای کبدی، تولید و کارایی سلولهای T را افزایش میدهد.
با افزایش سن سیستم ایمنی بدن بهتدریج تضعیف میشود. تعداد سلولهای T کاهش مییابد و واکنش آنها به عوامل بیماریزا کندتر میشود؛ موضوعی که خطر ابتلا به عفونتها و بیماریهای مختلف را افزایش میدهد. این ضعف تا حد زیادی به تحلیل رفتن غده تیموس بازمیگردد؛ اندامی که محل بلوغ سلولهای T است و از اوایل بزرگسالی شروع به کوچک شدن میکند، بهطوری که در حدود ۷۵ سالگی تقریبا کارایی خود را از دست میدهد.
در همین راستا تیم تحقیقاتی MIT روشی متفاوت از راهکارهای پیشین ارائه داده است. بهجای تزریق مستقیم فاکتورهای رشد سلولهای T به خون که میتواند عوارض جانبی خطرناک داشته باشد پژوهشگران تلاش کردند یک کارخانه موقت در بدن ایجاد کنند تا سیگنالهای لازم برای رشد و بقای سلولهای T را تولید کند؛ سیگنالهایی که بهطور طبیعی از سوی تیموس ترشح میشوند.
برای این منظور کبد بهعنوان محل این کارخانه انتخاب شد؛ چراکه حتی در سنین بالا توان بالایی در تولید پروتئین دارد، انتقال mRNA به آن سادهتر است و از آن مهمتر، تمام خون در گردش بدن از جمله سلولهای T از کبد عبور میکند.
پژوهشگران سه عامل کلیدی موثر در بلوغ و بقای سلولهای T شامل DLL۱، FLT-۳ و IL-۷ را شناسایی و آنها را بهصورت توالیهای mRNA درون نانوذرات لیپیدی کدگذاری کردند. پس از تزریق این نانوذرات به جریان خون، آنها در کبد تجمع یافته و وارد سلولهای کبدی (هپاتوسیتها) میشوند؛ سلولهایی که سپس شروع به تولید این فاکتورهای ایمنی میکنند.
آزمایشهای انجامشده روی موشها نتایج امیدوارکنندهای به همراه داشت. در موشهای ۱۸ ماهه معادل انسانهای حدودا ۵۰ ساله که طی چهار هفته چندین نوبت این درمان را دریافت کردند، افزایش قابلتوجهی در تعداد و تنوع سلولهای T مشاهده شد و عملکرد سیستم ایمنی بهطور محسوسی بهبود یافت.
همچنین زمانی که این موشها پیش از واکسیناسیون با پروتئین اووالبومین تحت درمان قرار گرفتند تعداد سلولهای T کشنده اختصاصی این آنتیژن در مقایسه با موشهای همسن درماننشده، دو برابر افزایش یافت. افزون بر این درمان مبتنی بر mRNA توانست پاسخ سیستم ایمنی به ایمونوتراپی سرطان را نیز تقویت کند. موشهایی که این روش را در کنار داروی مهارکننده PD-L۱ دریافت کردند، نرخ بقای بالاتر و طول عمر بیشتری نسبت به گروه کنترل داشتند.
بر اساس نتایج پژوهش هر سه عامل تزریقشده برای دستیابی به این اثر تقویتی ضروری بودهاند و هیچیک بهتنهایی قادر به ایجاد چنین بهبودی نبوده است. پژوهشگران اکنون قصد دارند این راهبرد را در مدلهای حیوانی دیگر بررسی کرده و عوامل سیگنالدهنده بیشتری را برای ارتقای بیشتر عملکرد سیستم ایمنی شناسایی کنند. بررسی تاثیر این روش بر سایر سلولهای ایمنی از جمله سلولهای B نیز در دستور کار آینده این تیم قرار دارد.
فن ژانگ، استاد علوم اعصاب MIT و نویسنده ارشد این مطالعه که نتایج آن در نشریه Nature منتشر شده میگوید: اگر بتوانیم یکی از اجزای اساسی بدن مانند سیستم ایمنی را بازیابی کنیم این امکان وجود دارد که افراد بتوانند مدتزمان طولانیتری از زندگی خود را بدون بیماری سپری کنند.
انتهای پیام/