به گزارش برنا به نقل ازمهر، کافئین، این ماده پرطرفدار که در قهوه، چای، نوشیدنیهای انرژیزا و برخی از شکلاتها وجود دارد، به عنوان یک محرک شناخته میشود که میتواند تأثیرات زیادی بر بدن انسان داشته باشد. برخی افراد برای افزایش هوشیاری، تمرکز و رفع خستگی به کافئین پناه میبرند، در حالی که برخی دیگر ممکن است اثرات منفی آن را تجربه کنند. بنابراین، سوال این است که کافئین برای بدن مفید است یا مضر؟
کافئین پس از مصرف، به سرعت جذب بدن میشود و در مدت ۱۵ تا ۴۵ دقیقه وارد مغز میشود. این ماده با جایگزینی در محل گیرندههای آدنوزین (که به طور طبیعی باعث ایجاد خوابآلودگی میشود)، باعث کاهش احساس خستگی و افزایش هوشیاری میشود. به علاوه، کافئین میتواند تولید دوپامین و نوراپینفرین را تحریک کند که به بهبود خلق و خو و افزایش تمرکز کمک میکند. این همان اثرات مثبتی است که بسیاری از افراد با نوشیدن قهوه یا چای تجربه میکنند.
بر اساس تحقیقات، مصرف ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیگرم کافئین در روز (معادل ۴ فنجان قهوه) برای بزرگسالان سالم میتواند مفید باشد و حتی ممکن است خطر ابتلا به برخی بیماریها را کاهش دهد. اما مسئله اصلی اینجاست که مصرف بیش از حد کافئین میتواند مشکلاتی ایجاد کند.
اسلامیان، متخصص تغذیه، اشاره کرده است که مصرف بیش از ۴۰۰ میلیگرم کافئین در روز میتواند باعث ایجاد مشکلاتی نظیر اضطراب، تپش قلب، بیخوابی، تحریکپذیری و حتی افزایش فشار خون شود. این مشکلات در افرادی که حساسیت بیشتری به کافئین دارند، میتواند شدیدتر باشد.
در حالی که کافئین برای بسیاری از افراد مفید است، برخی گروهها به شدت به این ماده حساس هستند. این گروهها شامل افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی، کسانی که کمخوابی دارند، نوجوانان و کسانی هستند که ناگهان مصرف کافئین را آغاز میکنند. مصرف بیش از ۲۰۰ میلیگرم کافئین در روز برای افرادی که اضطراب اجتماعی، پانیک یا اختلالات دوقطبی دارند، میتواند علائم اضطراب آنها را تشدید کند.
در حالی که برخی تحقیقات نشان دادهاند که مصرف زیاد کافئین میتواند به اضطراب و استرس دامن بزند، از طرف دیگر، افرادی که اضطراب دارند نیز ممکن است به سمت نوشیدنیهای کافئیندار بروند. این امر باعث پیچیدگی در تعیین علت و معلول میشود. به هر حال، مشخص است که مصرف کافئین میتواند اثرات منفی بر وضعیت روانی افرادی که از اضطراب رنج میبرند، داشته باشد.
نوشیدنیهای انرژیزا که حاوی مقادیر زیادی کافئین، شکر و مواد محرک هستند، معمولاً باعث افزایش اضطراب و بیقراری میشوند. بهویژه در نوجوانان و افرادی که سابقه اضطراب دارند، مصرف این نوشیدنیها میتواند خطرات بیشتری به همراه داشته باشد. در این نوشیدنیها علاوه بر کافئین، ترکیباتی همچون گیاه گوارانا که چهار برابر بیشتر از دانههای قهوه کافئین دارد، نیز به چشم میخورد. این ترکیبها باعث افزایش ضربان قلب، بیخوابی و احساس سستی پس از گذشت مدتزمان کوتاهی میشوند.
در مقادیر کم تا متوسط، کافئین میتواند فواید زیادی برای بدن داشته باشد. تحقیقات نشان میدهند که کافئین به افزایش تمرکز، تقویت عملکرد ورزشی، بهبود خلق و خو و حتی کاهش خطر ابتلا به برخی بیماریها، مانند بیماریهای قلبی و دیابت نوع ۲، کمک میکند. بنابراین، اگر در ساعات کاری طولانی یا در شرایطی که نیاز به افزایش هوشیاری دارید، کافئین میتواند گزینهای مفید باشد.
افرادی که دچار اختلالات اضطرابی هستند، افرادی که کمخوابی دارند، نوجوانان و کسانی که میخواهند به طور ناگهانی مصرف کافئین را افزایش دهند، باید مراقب میزان مصرف خود باشند. مصرف کافئین میتواند برای این افراد مشکلاتی نظیر افزایش اضطراب، بیخوابی و حتی تشدید علائم روانی ایجاد کند.
اسلامیان توصیه کرده است که کافئین بهتر است در ساعات صبح یا تا پیش از ظهر مصرف شود. مصرف آن پس از ساعت ۳ عصر میتواند باعث مختل شدن خواب شبانه شود. علاوه بر این، مصرف کافئین به صورت ناشتا میتواند اثرات آن را تشدید کند. بنابراین، بهترین زمان برای مصرف کافئین، همراه با غذاست.
برای افرادی که نمیخواهند از کافئین به میزان زیاد استفاده کنند، گزینههای سالمتری مانند چای سبز (که کافئین کمتری دارد)، قهوه کمکافئین و شکلات تلخ پیشنهاد میشود. این نوشیدنیها علاوه بر اینکه کافئین کمتری دارند، برخی اثرات آرامبخش نیز دارند که میتوانند برای افرادی که نگران اضطراب یا بیخوابی هستند، مفید باشند.
کافئین میتواند برای بسیاری از افراد مفید باشد، به شرطی که به درستی و در مقادیر مناسب مصرف شود. مصرف زیاد یا نادرست کافئین، بهویژه در افراد حساس، میتواند باعث مشکلاتی مانند اضطراب، بیخوابی و تشدید استرس شود. بنابراین، شناخت بدن خود و مصرف متعادل کافئین، میتواند بهترین راه برای بهرهبرداری از فواید این ماده باشد.