ماه رجب، یکی از ماههای پر فضیلتی بوده که این اختیار را به مسلمانان میدهد تا خود را برای همنشینی با خداوند آماده ساخته و زنگارهای گناه و غفلت را از جان و روح خود بزدایند و اینگونه خود را برای عاشقی بیشتر با خدای خود آماده سازند. ماه رجب از ماههای پربرکتی است که اهمیتهای بسیار دارد.
یکی از وجههایی که این ماه را از دیگر ماهها متمایز میکند، ولادت امام محمد باقر(ع) در اوایل این ماه و میلاد با سعادت امیرالمومنین علی(ع) در اواسط این ماه است. این ماه که یکی از ماههای حرام نیز معرفی میشود، تاریخ مبعث پیامبر اکرم(ص) را در خود گنجانده و این موضوع نیز یکی دیگر از ویژگیها و وجوهات این ماه بهحساب میآید.
کسانی که برای رسیدن به معبود خود لحظه شماری کرده و در دل تاب دوری ندارند، تمام سعی خود را برای فیض بردن از برکات این ماه کرده تا با توشهای پر از خیر و برکت به شعبان قدم نهاده و همچنین لیاقت درک معرفت رمضان را از دست ندهند.
در تمام روزهای ماه رجب خوب است که این دعا خوانده شود: «یا مَنْ یَمْلِکُ حَوآئِجَ السّآئِلینَ، ویَعْلَمُ ضَمیرَ الصّامِتینَ، لِکُلِّ مَسْئَلَة؛ ای که مالک حاجات خواستارانی و ای که نهاد خاموشان دانی برای هر خواستهای، مِنْکَ سَمْعٌ حاضِرٌ وَجَوابٌ عَتیدٌ. اللّهُمَّ وَمَواعیدُکَ الصّادِقَةُ واَیادیکَ الفاضِلَةُ؛ از جانب تو گوشی شنوا و پاسخی آماده است خدایا به حق وعدههای راستت و نعمتهای بسیار، وَ رَحْمَتُکَ الواسِعَةُ فَاَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّد وَآلِ محمد؛ و رحمت وسیعت از تو خواهم که درود فرستی بر محمّد و آل محمد، واَنْ تَقْضِیَ حَوائِجی لِلدُّنْیا وَالاْخِرَةِ، اِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْء قَدیرٌ؛ و حوایج دنیا و آخرتم را برآوری که به راستی تو بر هر چیز توانایی.»
پیامبر اکرم(ص) نیز در رابطه با این ماه فرمودهاند: هر کس در ماه رجب ۱۰۰ مرتبه بگوید «أَسْتَغْفِرُ اللّهَ الَّذِی لا إلهَ إِلاّ هُوَ، وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ» و در پایان نیز صدقهای بدهد، خداوند کارش با رحمت پایان دهد و هرکس ۴۰۰ مرتبه آن را بگوید، به فضیلت شهیدان نائل خواهد آمد.
همچنین ایشان فرمودهاند: هر کس که در ماه خدا هزار مرتبه «لا اِلهَ اِلاَّ اللّه» بگوید، خداوند برای وی حسنات فراوانی خواهد نوشت.
در روایتی نیز آمده است که هر کس در ماه رجب، در وقت صبح ۷۰ مرتبه و شبانگاه نیز ۷۰ مرتبه بگوید «اَسْتَغْفِرُ اللّهَ وَ أَتُوبُ اِلَیْهِ» و سپس دستها را به سمت آسمان بلند کرده و بگوید «أَللّهُمَّ اغْفِرْ لی وَ تُبْ عَلَیَّ»، اگر در همان ماه رجب از دنیا رود، خداوند از وی راضی و خشنود خواهد بود.
«سید بن طاووس» در «اقبال» فضیلت بسیاری برای خواندن سورهی «توحید» در ماه رجب نقل کرده است. وی از پیامبر اکرم(ص) روایت کرده است که هر کس با نیت پاک در ماه رجب، ۱۰ هزار مرتبه سورهی «توحید» را بخواند، هنگامی که وارد عرصهی قیامت شود در حالی که همچون روزی که از مادر متولد شده است پاک باشد و ۷۰ فرشته نیز به استقبال وی آمده و بشارت بهشت به او میدهند.
همچنین آن حضرت برای هزار مرتبه و چهبسا ۱۰۰ هزار مرتبه خواندن سورهی «توحید» نیز پاداش بسیاری را ذکر کرده است.
در روایتی دیگر از رسول خدا(ص) نقل شده است که ایشان فرموده است: «هر کس یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد و چهار رکعت نماز بهجای آورد (هر دو رکعت به یک سلام) و در رکعت اول ۱۰۰ مرتبه «آیةالکرسی» و در رکعت دوم ۲۰۰ مرتبه سورهی «توحید» بخواند، پیش از مردن جای خود را در بهشت خواهد دید و یا کسی جای وی را دیده و برای او توصیف میکند.
عمره رجبیه چیست؟
انجام عمره در ماه رجب را گویند که فضیلتهای فراوان دارد. طبق روایات اهل بیت(ع) عمره در این فضیلتی همردیف حج(تمتع) دارد. همچنین طبق روایتی از امام صادق(ع): اَفْضَلُ الْعُمْرَةِ، عُمْرَةُ رَجَب؛ با فضیلتترین عمره، عمره در ماه رجب است.
فضیلتهای ماه رجب در یک نگاه
در ادامه این گزارش به برخی از فضیلتهای این ماه پر فضیلت اشاره خواهیم کرد.
اول: مرحوم «شیخ صدوق» به سند معتبر از امام صادق(ع) نقل میکند که یکی از یاران آن حضرت در اواخر ماه رجب خدمتشان رسید. چون نظر مبارک امام(ع) به او افتاد، فرمودند: آیا در این ماه روزه گرفتهای؟ عرض کرد: نه. فرمودند: آن قدر ثواب از تو فوت شده است که اندازه آن را کسی جز خدا نمیداند. این ماه، ماهی است که خداوند آن را بر سایر ماهها برتری بخشیده و احترام آن را عظیم شمرده و برای روزه داشتن آن، پاداشهای مهمی قرار داده است. آن مرد عرض کرد: آیا اگر در بقیه این ماه روزه بدارم، به بخشی از ثواب میرسم؟ امام (ع) فرمودند: آری. سپس ثوابهای مهمی برای کسی که فقط روز آخر ماه یا دو روز آخر ماه یا سه روز آخر ماه را روزه بدارد، بیان فرمودند؛ مانند نجات از سکرات مرگ، عذاب قبر و لغزش بر صراط و شداید قیامت و نایل شدن به برائت و رهایی از آتش دوزخ.
دوم: در حدیث دیگری آمده است: «رجب» نام نهری است در بهشت، از شیر سفیدتر و از عسل شیرینتر. هر کس یک روز از این ماه را روزه بدارد، از آن مینوشد.
سوم: در حدیث دیگری از رسول خدا(ص) میخوانیم که هر کس یک روز از این ماه را روزه بگیرد، خشنودی عظیم خدا را به دست آورده است، خشم الهی از او دور میشود و درهای جهنم به روی او بسته خواهد شد.
چهارم: هر کس سه روز از این ماه را که پنجشنبه و جمعه و شنبه باشد روزه بگیرد، فضیلت بسیار دارد و همچنین در سایر ماههای حرام. در روایتی از رسول خدا (ص) آمده است: هرگاه کسی نتواند در این ماه روزه بگیرد، هر روز ۱۰۰ مرتبه این تسبیحات را بخواند، تا ثواب روزه آن را دریابد: «سُبْحانَ اللهِ الْجَلیلِ، سُبْحانَ مَنْ لا یَنْبَغِی التَّسْبیحُ اِلاَّ لَهُ، سُبْحانَ الاَعَزِّ الاَکْرَمِ، سُبْحانَ مَنْ لَبِسَ الْعِزَّةَ وَهُوَ لَهُ اَهْلٌ منزه است خدای بزرگ، منزه است آن که تنزیه و تسبیح جز برای او شایسته نیست، منزه است خدای برتر و کریمتر، منزه است آنکه لباس عزت در بر دارد و شایسته آن است.»
مجموعه احادیث ذکر شده در این گزارش حاکی از آن است که ماه رجب، نه تنها از فضیلتهای بسیاری برخوردار است بلکه پنجرهی تازهای از سیر و سلوک الیالله را به روی مسلمانان گشوده و توفیقات بسیاری را از جانب خداوند برای آنها به ارمغان خواهد آورد.