برای دانستن وضعیت روغن خوراکی نیازی نیست به محلات مختلف برویم روغن خوراکی از آن دست کالاهایی است که کوچکترین تغییر در تولید و عرضه آن زندگی بیشتر خانوادههای ایرانی را تحت تاثیر قرار میدهد و امروز کمبود روغن، نقل محافل شده است. با مراجعه به چند فروشگاه زنجیرهای و سوپرمارکتهای محلی میتوان فهمید بخش اختصاصی روغن یا کاملاً خالی است یا فقط برندهای کمشناخته و بستههای کوچک روی قفسه دیده میشود. بعضی از مغازهداران بهصورت آشکار اعلام میکنند که، چون موجودی محدود است، فروش را بهصورت «شرطی» یا «باندلی» انجام میدهند یعنی اگر مشتری روغن میخواهد، باید همراه آن یک یا دو قلم کالای دیگر مثل آبمیوه پاکتی یا حبوبات هم بخرد. این روش، دسترسی مصرفکننده عادی را دشوارتر کرده است.
تعلل در تخصیص ارز و مطالبات ارزی؛ کارخانهها معطل ماندهاند
علی رضا شریفی دبیر انجمن صنفی صنایع روغن نباتی در گفتوگو با برنا، کمبود شدید روغن خام را ناشی از «تأخیر بیسابقه در پرداخت مطالبات ارزی کارخانجات» عنوان کرد و گفت: مطالبات شرکتهای وارد کننده و تولید کنندگان از یک میلیارد بیشتر شده و بر همین اساس تولید کاهش داشته است و برخی واحدها تعطیل یا در آستانه تعطیلی قرار دارند.
وی با اشاره به انتشار رسمی اعلامیه انجمن صنایع روغن نباتی، خواستار تسریع در تعیین تکلیف مطالبات ارزی و ترخیص مواد اولیه شد و تصریح کرد: ادامه این وضعیت به تعطیلی بخشهایی از صنعت و ناتوانی در تأمین بازار منجر خواهد شد.
وزارت جهاد کشاورزی؛ عرضه بیش از نیاز برنامهریزی شده است
در مقابل، مسئولان وزارت جهاد کشاورزی میگویند برنامهریزی برای تأمین بیش از نیاز بازار انجام شده و بسته تأمین شامل واردات روغن خام، واردات روغن پالم و تولید از دانههای روغنی داخلی بوده است. وزارتخانه اعلام کرده ثبت سفارشات دانههای روغنی برای فصل زمستان آغاز شده و روند تأمین ادامه دارد. این تناقض میان اظهارات وزارت و گزارشهای میدانی فعالان صنفی، سوالاتی درباره هماهنگی بین نهادهای مسئول و روند تخصیص ارز ایجاد کرده است.
اظهارات وزارت جهاد در حالی است که دبیر انجمن علت کمبود روغن را ناشی از تأخیر در پرداخت مطالبات ارزی کارخانجات دانسته و تصریح کرد: در ۹ ماهه امسال تنها حدود ۴۰ درصد واردات روغن خام تخصیص ارز گرفته است که با دیگر بخشها قابل مقایسه نیست. وقتی ارز تخصیص نمییابد، تأمین مواد اولیه قطع، تولید کاهش و عرضه به بازار مختل میشود.»
وی در خصوص اینکه آیا وزارت جهاد دیر اقدام کرده یا مشکل در تخصیص ارز است گفت: مسأله ترکیبی است؛ وزارت جهاد در ثبت سفارش و برنامهریزی واردات نقش دارد و بانک مرکزی در تأمین و تخصیص ارز. تأخیر یا عدم هماهنگی هر یک، زنجیره تأمین روغن را از کار میاندازد.
بازار و عرضه
بخشهایی از صنعت و شرکتها وعده دادهاند بهمحض تأمین مواد اولیه، تولید و عرضه روغن را از سر میگیرند و تلاش میکنند روغن با قیمتهای پیشین وارد بازار شود؛ اما فعالان توزیع و اتحادیه بنکداران هشدار میدهند بدون مشخص شدن رسمیت تخصیص ارز و حل مسأله فروش دوفاکتوری برخی تولیدکنندگان، وعدهها ممکن است با تاخیر عملی شود. فضای ابهام قیمت (خرید پشت فاکتور/عرضه محدود) نیز خود عاملی شده تا عرضه رسمی و شفاف متوقف بماند.
عدم هماهنگی در سطح کلان
بازار روغن خوراکی امروز نتیجه همزمانی چند عامل است: کمبود مواد اولیه (روغن خام)، مشکلات تخصیص و پرداخت ارز، رفتارهای عرضهای بعضی واحدها و عدم هماهنگی نهادهای مسئول. وزارت جهاد میگوید ثبت سفارش و برنامهریزی انجام شده و انجمن صنفی و تولیدکنندگان، بانک مرکزی و سازوکار تخصیص ارز را مقصر اصلی میدانند. تا زمان شفاف شدن نحوه تخصیص ارز و ترخیص مواد اولیه، وضعیت عرضه بهصورت مقطعی و ناپایدار خواهد ماند؛ مصرفکننده، اما امروز با قفسههای خالی و روشهای فروش مشروط روبهروست که فشار روی معیشت خانوار را افزایش میدهد.
انتهای پیام/