خبرگزاری برنا- صنم عابدی: کلیه عضوی از بدن است که تا وقتی مشکلی برایمان ایجاد نکرده، شاید نقش مهم و حیاتی‌اش را درک نکنیم، اما امان از روزی که یکی از کلیه‌ها با اختلال روبرو شود. کارت که به دیالیز بکشد، هفته‌ای حداقل دوبار؛ هربار حداقل 5 ــ 4 ساعت، باید درگیر باشی. سایر مراقبت‌ها و پرهیزهای سخت هم که جای خود دارد. راه دیگر هم پیوند کلیه است که دنگ‌و‌فنگ‌های خودش را دارد. از انتظار طولانی‌مدت در نوبت پیوند گرفته؛ تا خطرات پس زدن کلیه بعد از عمل یا تب و لرز و هزار و یک اشکالی که بیماران کلیوی بعد از پیوند با آن مواجه خواهند شد.
بیمار دیالیزی، باید با کار و زندگی‌اش وداع کند
همراه یکی از بیماران دیالیزی در بیمارستان فوق تخصصی کلیه و مجاری "هاشمی‌نژاد" می‌گوید: «من به‌همراه مادرم به اینجا می‌آیم. مادرم سه سال است که دیالیز می‌شود و به‌علت وزن بالا نمی‌توانند کلیه به او پیوند بزنند. علاوه بر‌این ازآنجا که بعد از پیوند کلیه لازم است فرد، پیاده‌روی زیاد داشته‌باشد، مادرم که در پایش پلاتین دارد و ویلچری شده‌است، برای عمل با مشکل روبروست.هفته‌ای سه روز به اینجا می‌آییم. قدری معطلی دارد تا تخت خالی شود و بیمار به اتاق عمل برود. دیالیز هم حدوداً 4 ساعت بعد تمام می‌شود.»
برای گرفتن کلیه از فرد مرگ مغزی‌شده، می‌توان از‌طریق بیمارستان‌ها اقدام کرد؛ اما برای گرفتن کلیه از فرد سالم، باید به انجمن خیریه حمایت از بیماران کلیوی مراجعه کرد. آنگونه که یکی از همراهان بیماران دیالیزی می‌گوید، 6 ماه تا 1 سال طول می‌کشد تا کلیه از فرد مرگ مغزی به بیماران تعلق گیرد؛ اما یکی از مسئولان بیمارستان می‌گوید که بیشتر از یک سال طول می‌کشد. همراه یک بیمار دیالیزی هم می‌گوید: «هر بیمار کلیوی به‌هر‌حال باید قبل از عمل پیوند، دیالیز شود. مدت دیالیز شدن بیماران بستگی به تجویز پزشک آنها دارد. به یکی از بیماران دیالیزی گفته شده بود اگر 6 ماه دیالیز شوی، کلیه‌ات به‌کارمی‌افتد؛ اما الان 9 سال است دیالیز می‌شود و کلیه‌اش راه نیفتاده‌است.»
مشکلات دیالیز، تمام زندگی فرد را درگیر می‌کند
بیمار دیالیزی نباید مایعات زیاد بخورد. همچنین فسفر بدن او نباید بالا برود. آنها گردو نباید بخورند. حبوباتی که می‌خورند، حتما باید از شب قبل خیس شود. نوشابه برای آنها سم است؛ چون نفس‌تنگی می‌آورد. بیماران دیالیزی آب بدنشان خشک می‌شود و به‌مرور زمان، ادرارشان کم می‌شود. دیالیز در‌اصل خالی کردن آب بدن است. این عمل، گاهی از راه گردن انجام می‌شود، گاهی از دست و درصورتی که دست جواب ندهد، از پا انجام می‌شود. علاوه‌بر این، دیالیز روی سایر اعضای بدن از‌جمله قلب و ریه تأثیر منفی می‌گذارد و ویتامین‌های بدن را کم می‌کند. بیمار دیالیزی ممکن است در‌حین دیالیز فشار یا قند خونش پایین بیاید و بدحال شود.
اینها همه مشکلات بیماری کلیوی و دیالیز است؛ اما برخی از بیماران هریک به دلیلی از عمل پیوند پرهیز می‌کنند. یکی از همراهان بیماران دیالیزی می‌گوید: «ما اینجا کسی را داریم که سالهاست دیالیز می‌شود؛ اما چون نتوانسته سیگار را ترک کند، همچنان عمل پیوند نکرده‌است. یا بعضی بیماران هستند که از‌نظر جسمی یا روحی برای عمل پیوند آمادگی ندارند. بعضی هم از عواقب بعد از عمل می‌ترسند؛ چون بوده‌اند کسانی که کلیه‌ای که گرفته‌اند، خیلی اذیتشان کرده و در آخر پس زده‌است.»
کلیه رایگان و کلیه پولی
کلیه گرفتن از بیمار مرگ مغزی، هیچ هزینه‌ای ندارد؛ اما کلیه فرد سالم رایگان نیست. یکی از مسئولان انجمن خیریه کلیه ایران می‌گوید: « برخی نسبت‌به کلیه گرفتن از بیمار مرگ مغزی، بدبین هستند و ممکن است به دلیل اینکه هزینه کلیه گرفتن از فرد سالم را ندارند، از عمل سر باز زنند.» زهرا صادقی در‌ارتباط با هزینه کلیه می‌گوید: «قیمت کنونی کلیه 9 میلیون تومان است؛ اما ممکن است بیرون از انجمن، اهدا کننده و گیرنده باهم به توافقی دیگر برسند. اینکه برخی از گیرندگان، کلیه را به قیمت‌های گزاف دریافت می‌کنند، شاید به زمانی مربوط شود که بیمارستان‌های خصوصی هم مجوز عمل پیوند را داشتند. اما از چند ماه پیش، تنها بیمارستان‌های دولتی این اجازه را دارند و بنابراین قیمت کلیه، همان نرخ تصویب‌شده در انجمن است.»
وی ادامه می‌دهد: «وقتی کلیه برای گیرندگان پیدا می‌شود، ممکن است فرد اهداکننده در خارج از انجمن، قیمتی غیرقانونی به گیرنده کلیه اعلام کند. راه درست این است که گیرنده کلیه این را به انجمن اعلام کند تا نام آن اهداکننده از لیست خارج شود. بعد از آن، نام گیرنده کلیه در اولویت باقی خواهد ماند و چندی بعد، برای او کلیه پیدا خواهد شد. اما برخی از بیماران، از اینکه پیدا شدن کلیه بعدی، مدت زیادی طول بکشد، می‌ترسند و این باعث می‌شود به هزینه‌های هنگفت تن در‌دهند. البته بعضی از بیماران هم خودشان مایل هستند به اهداکننده مبلغ بیشتری بپردازند و این امر اشکالی ندارد.» وی اظهار می‌کند ممکن است قیمت کلیه در سال بعد تا 14 میلیون تومان افزایش پیدا کند تا اهداکننده‌ها هم از قیمت راضی‌تر باشند و کمتر شاهد قیمت‌گذاری‌های خارج از انجمن باشیم. او معتقد است اینکه برخی از بیماران، کلیه را از بیماران مرگ مغزی دریافت نمی‌کنند، ممکن است به‌دلیل تصوراتی باشد که برخی از پزشکان به آنها القا می‌کنند.
یکی از همراهان بیماران کلیوی در بیمارستان نیمه‌دولتی هاشمی‌نژاد بر‌این باور است که بیشتر عمل‌های پیوند کلیه از بیماران مرگ مغزی، بهتر از عمل‌هایی بوده‌است که کلیه از فرد سالم دریافت شده‌است. او می‌گوید: «تا جایی که من تجربه کرده‌ام، کلیه افراد سالم بیشتر پس زده‌است و برای بیماران ایجاد مشکل کرده‌است؛ تا کلیه بیمار مرگ مغزی.»
پیشگیری، همیشه بهتر از درمان است
فشار، دیابت، سرما، عفونت، کم‌خونی و اختلالات ژنتیکی از عوامل بیماری کلیوی هستند. بیماریی که از تمام جهات انسان را تخریب می‌کند. به‌گفته اطرافیان بیماران کلیوی، یکی از عوارض دیالیز، ضعف اعصاب است. مهارت بالایی می‌خواهد که علاوه‌بر سایر مشکلات روزمره، مدام گرفتار یکی از اعضای بدنت باشی و به بسیاری از کارهای دیگرت نرسی؛ آن‌وقت عصبی و تندمزاج نشوی. باز آخر خط به این نقطه می‌رسیم که در‌مورد تمام بیماری‌ها، بهترین کار این است تلاش کنیم تا آنجا که می‌توانیم، از ابتلا به آنها پیشگیری کنیم تا کمتر شاهد اینگونه گرفتاری‌ها در جامعه باشیم.