به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در مصاحبه با پی‌بی‌اس‌نیوز گفت: نتانیاهوکه روی دویست کلاهک هسته‌ای غیرقانونی نشسته است، حق ندارد بخشی از گروه منع تکثیرجهان باشد.
وی با بیان این‌که «ایران درهشت سال گذشته موادکافی برای تولید هشت بمب داشت، اما هرگز این کار را نکرد»، افزود: آماده‌ایم فضای اعتماد ایجاد کنیم و این کار با اقدامات خاصی که پذیرفته‌ایم، شدنی است.
-دیدار خود با جان کری را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ما پیشرفت‌های قابل توجهی داشته‌ایم. مساله قابل توجه این است که دو سال قبل هیچ‌کس نمی‌توانست نقطه‌ای را که امروز در آن ایستاده‌ایم حتی تصور کند. این پیشرفت‌ها زمانی حاصل شده است که طرف مقابل تصمیم گرفته است به جای فشار و ارعاب از ابزار دیالوگ استفاده کند.
وی تاکید کرد: این ابزارها از مدت‌ها قبل دیگر کارایی نداشتند. همچنین تحریم‌های ضدایران اعمال شده‌اند و من معتقدم که تحریم‌ها هم به هدفی که برای آنها تعیین شده بودند، دست نیافته‌اند. به همین علت طرفین مذاکره و دیالوگ را پذیرفتند. ما پیشرفت‌های قابل توجهی داشته‌ایم. آن‌چه که در نوامبر سال دو هزار و سیزده درباره آن به عنوان توافق اولیه موافقت کردیم، چیزی بود که کسانی که آنها را منفی باف می‌نامیم، معتقد بودند کاملا غیرممکن است. بعد از آن هم در این خصوص به توافق دست یافتیم برخی معتقد بودند ایران هرگز این توافق را عملی نخواهد کرد. اما ما این توافق را عملی کردیم، هم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و هم باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا تایید کردند که ایران همه مفاد این توافق را در طول یک دوره یک سال و نیمه عملی کرده است.
وی افزود: بنابراین ما اکنون کاملا برای توافقنامه بلندمدت آماده هستیم. این توافقنامه اطمینان لازم را ایجاد خواهد کرد که برنامه هسته‌ای ایران کاملا صلح‌آمیز است. از دیدگاه ما این خیلی دستاورد بزرگی نیست؛ زیرا ما هرگز قصدی به جز این نداشته‌ایم. همزمان، ما امکان تعامل ایران با غرب را با مدلی کاملا نورمال تر فراهم کرده‌ایم. من درباره جامعه جهانی سخن نمی‌گویم؛ زیرا من روز گذشته به نمایندگی از بخش قابل توجهی از جامعه جهانی و بعنوان نماینده صد و بیست کشور جهان بعنوان اولین سخنران در کنفرانس بین المللی تجدید نظر در پیمان ان پی تی سخنرانی کردم.
وی خاطرنشان کرد: ایران یکی از امضاکنندگان این پیمان و رئیس ائتلاف کشورهای غیرمتعهد است که توانسته است صد و بیست کشور را در کنار هم جمع کند. همه این کشورها دیدگاه هایی درباره منع گسترش تسلیحات اتمی دارند که بسیار مشابه دیدگاه های ایران است. ما معتقدیم که باید جامعه جهانی را از سلاح‌های هسته‌ای عاری کنیم. ما معتقدیم که هیچ کشوری نباید سلاح اتمی در اختیار داشته باشد. کاملا مشخص است که پیمان منع گسترش تسلیحات اتمی گام مهمی در راستای تحقق این هدف است. ما حتی نمی خواهیم کشورهای بیشتری این نوع تسلیحات بسیار خطرناک را در اختیار داشته باشند.
چارلی رز در ادامه این مصاحبه، از وزیر خارجه ایران پرسید در صورتی که مذاکرات شکست بخورند چه وضعی به وقوع خواهد پیوست؟
محمد جواد ظریف در پاسخ گفت: شکست مذاکرات هسته‌ای یک فاجعه نخواهد بود اما شکست مذاکرات به معنای از دست دادن یک فرصت بسیار مهم خواهد بود؛ زیرا این فرصتی بسیار منحصر به فرد است. زمانی که مردم ایران یک سال و نیم قبل به پای صندوق های رای رفتند و رئیس جمهوری را انتخاب کردند که خواهان تعامل بر اساس احترام متقابل است اکنون این فرصت توسط مردم ایران هم برای ما بعنوان دولت ایران و همچنین برای جامعه جهانی ایجاد شده است و هدف از ایجاد این فرصت هم تعامل است. در صورتی که مردم ما احساس کنند که تعامل مورد نظر ایجاد نشده است، چون ما خواهان احترام متقابل هستیم، به نظر من به معنای از دست رفتن یک فرصت بسیار مهم خواهد بود که نه تنها باعث خواهد شد، نتوانیم این مساله را حل کنیم که به نظر ما اصلا مساله ای وجود ندارد، زیرا همانگونه که گفتم ما هیچ برنامه ای برای توسعه سلاح های اتمی نداریم چون معتقدیم تولید این سلاح ها هم غیرعقلی و غیراخلاقی است.
-چرا آمریکا یا گروه پنج بعلاوه یک باید به شما اعتماد کنند؟
محمد جواد ظریف پاسخ داد: خب مشکل، بی‌اعتمادی دوجانبه است و مشکل بی‌اعتمادی پیچیده است. ما انتظار نداریم که هیچ کدام از طرفین به طرف مقابل اعتماد کند. همانگونه که ما هم در این مرحله به طرف مقابل اعتماد نداریم. به سادگی نمی‌توان به اظهارات مقامات آمریکایی یا دیگر اعضای گروه پنج بعلاوه یک چه اعضای غربی و چه اعضای غیرغربی آن اعتماد کرد. مشکلات و بی‌اعتمادی میان طرفین سابقه‌ای طولانی دارد. این بی‌اعتمادی مردم ما به زمانی باز می‌گردد که آنها (غربی‌ها) دولت منتخب ما را سرنگون کردند. این بی اعتمادی ها تا دوران حاضر هم ادامه دارند.
وی افزود: من فکر می‌کنم آمریکا و دیگر کشورهای غربی هم دلائلی دارند که به ما اعتماد نکنند. البته ما معتقدیم این دلائل بی اساس هستند؛ بنابراین آن که باید انجام دهیم این است که باید برنامه ای جدی و توافقی جدی داشته باشیم که مورد توافق همه طرفین باشد و به همه طرفین کمک کند که اعتمادسازی کنند. مساله مهم این است که این روند باید اعتمادسازی کند، نه آن که اعتماد را از بین ببرد. متاسفانه آن چه که شاهد آن هستیم و حملات زبانی که از سوی واشنگتن مشاهده می‌شوند، نمی‌توانند در بخش اعتمادسازی مفید باشند.
- آیا منظور شما از این مساله تلاش های کنگره آمریکا برای ایفای نقش در روند توافق هسته ای ایران است؟
ظریف در پاسخ گفت: نه، من قصد ندارم در امور داخلی آنها مداخله کنم این مسائل برعهده دولت آمریکا است. اما برای ما بعنوان یک دولت و همه دولت‌های دیگر با دولت مقابل خود بعنوان یک دولت واحد برخورد می کنند. ما به مسائل داخلی توجه نمی کنیم، زیرا این مساله زندگی بین المللی را ناممکن می سازد. اگر شما بخواهید تعیین کنید که با کنگره و سیستم قضایی و بخش اجرایی چگونه برخورد کنید، این غیرممکن خواهد بود. بنابراین ما با دولت آمریکا تعامل داریم. ما می خواهیم شاهد مواضع و اظهارنظرهایی از سوی واشنگتن باشیم که به اعتمادسازی کمک کنند، نه آن که اعتماد موجود را نابود کنند.
-اجازه دهید درباره موضوع اعتماد صحبت کنیم. زمانی که شما بعد از چارچوب مورد توافق به ایران بازگشتید با شما بعنوان یک قهرمان برخورد شد. چنین برخوردی با وزیر امور خارجه بی سابقه و غیرمعمول بود. معنای این برخورد چه بود؟ آیا می توان گفت این افراد طبقه متوسط ایران بودند که خواهان پیوستن مجدد به جامعه جهانی هستند؟
ظریف در پاسخ گفت: مردم ایران مردمانی عقلانی هستند. آنها مردمانی هستند که در برابر فشار و ارعاب مقاومت می کنند و من فکر کنم پیش از این هم در یکی از برنامه های شما گفته ام که مردم ایران در برابر فشار حساسیت دارند. زمانی که فشار وجود دارد، مردم ایران واکنش نشان می دهند.
وی ادامه داد: شما شاهد بوده اید که در طول هشت سال گذشته فشارها علیه ایران چه دستاوردی داشته اند. در طول هشت سال گذشته فشار، تاکتیک اولیه برای برخورد با مردم ایران بوده است. احتمالا زمانی که برای آخرین بار با شما مصاحبه می کردم ما حدود دویست سانتریفیوژ داشتیم ولی اکنون تعداد سانتریفیوژهای ما به بیست و دو هزار دستگاه افزایش یافته است. آن چه که مهم است این است که مردم ایران این وضع را دوست ندارند.
وی گفت: خواسته مردم ما مقابله نیست، آنها خواهان دیالوگ هستند. زمانی که مردم ایران مشاهده می کنند که نمایندگان آنها در روند مذاکره و دیالوگ مشارکت می کنند، آنها خوشحال می شوند. اما همین مردم اگر مشاهده کنند که توافقنامه مورد نظر حقوق آنها را محقق نمی کند و محترم نمی شمارد، بی تردید آنها ترجیح خواهند داد که در برابر فشارها مقاومت کنند به جای آن که یک توافقنامه بد را بپذیرند.
چارلی رُز خطاب به وزیر خارجه کشورمان گفت: این دیدگاه به طور گسترده در آمریکا وجود دارد که تحریم ها شما را وادار کرده است به پای میز مذاکره بیایید. آیا این علت حضور شما در مذاکرات است؟
ظریف در واکنش گفت : من فکر می کنم آنها اشتباه می کنند. آن چه که ما را به پای میز مذاکره آورد، اعتقاد دولت کنونی ایران است. این دیدگاهی است که توسط مردم ایران انتخاب شده است. حدود شش نامزد در انتخابات گذشته ایران حضور داشتند و برخی از آنها در حوزه هایی مانند حوزه اقتصاد احتمالا بهتر از نامزد برنده بودند اما مردم ایران نامزدی را در انتخابات ریاست جمهوری انتخاب کردند که به احترام و تعامل اعتقاد داشته و دارد. این علت حضور ما در پای میز مذاکره است. پیشنهاداتی که ما ارائه کرده ایم و امکانات و گزینه هایی که که ارائه کرده ایم دقیقا همان گزینه هایی هستند که هشت یا ده سال قبل به جامعه جهانی ارائه کردیم اما جامعه جهانی نتوانست اهمیت این پیشنهادات را درک کند. بعد جامعه جهانی به علت از دست رفتن این فرصت متاسف شد. اکنون آنها فرصت دیگری در اختیار دارند و آنها باید درک کنند که این به علت تحریم ها نیست بلکه یک انتخاب است که برای تعامل انجام داده ایم. اگر این انتخاب موفق نشود ما گزینه های دیگری پیش رو خواهیم داشت.
-اجازه دهید درباره این مسائل در بخش های بعدی صحبت کنیم اما توافق موجود هیچ صحبتی درباره مسائل غیرهسته ای در آینده نمی کند. این توافق درباره حمایت ایران از یک گروه خاص نیست این توافق درباره حمایت ایران از حزب الله یا گروه دیگری نیست بلکه تنها درباره مساله هسته‌ای است اما آیا درست متوجه شده ام، شما می گویید اگر مساله هسته‌ای حل شود، ایران و آمریکا بعد از آن می‌توانند روابطی را ایجاد کنند و مسائل گسترده تر را مورد توجه قرار دهند و آمریکا تاریخ و جایگاه و نفوذ ایران را در منطقه خواهد پذیرفت؟
وزیر خارجه ایران در پاسخ گفت: من این موضوعات را خارج از تعامل طرفین نمی دانم اما نمی گویم که پایان روندی است که خواهان تضمین آن هستیم. من می گویم ما خواهان تعامل با غرب بر اساس احترام متقابل هستیم. ما خواهان دشمنی با غرب نیستیم. ما خواهان بهره مندی از منافع این تعامل هستیم اما بر عزت خود و تعامل بر اساس احترام متقابل تاکید می کنیم. این برای ما به شدت مهم است.
-برخی معتقدند رهبر معظم ایران از مدت ها قبل دیدگاه های منفی درباره آمریکا داشته است. با این حال رئیس جمهور آمریکا نامه هایی برای رهبر ایران ارسال کرده است. ارزیابی شما در این خصوص چیست؟
ظریف هم گفت: رهبر ایران به نامه های اوباما پاسخ داده است. مساله اساسی این است که مردم ایران تنها شامل رهبر معظم انقلاب نیست. مردم ایران به شدت درباره مقاصد آمریکا بدگمان هستند. این مایه تاسف است اما یک واقعیت است. مردم ایران اطلاعات تاریخی گسترده ای دارند و آنها به یاد دارند که آمریکا دولت ایران را ساقط کرده است. از یک رژیم سرکوبگر حمایت کرده است.
وی ادامه داد: تاریخ بدی وجود دارد. تردید عمومی در دو کشور وجود دارد که به بی اعتمادی منجر شده است. ما نمی خواهیم درباره حوادث گذشته صحبت کنیم و این که چه کسی مسئول این حوادث بوده است. اما باید درک کنیم که این پیشینه تاریخی وجود دارد. ما باید بررسی کنیم که آیا می‌توانیم از طریق همکاری این مسائل را حل کنیم یا خیر؟. ما می توانیم بی اعتمادی موجود میان ایران و آمریکا را بتدریج رفع کنیم و بعد از آن متوجه خواهیم شد آیا رفع بی اعتمادی به ایجاد مسیر جدیدی برای ما منجر می‌شود یا خیر؟ رهبر معظم ایران هم به صراحت اعلام کرده است که به آمریکا اعتماد ندارد. ایشان در سخنان اخیر خود به صراحت اعلام کرده است اگر روند کنونی به خوبی به پیش برود، ممکن است فضای دیگری ایجاد کند. ما باید مشخص کنیم که این وضع چگونه خواهد بود و تاثیراتی خواهد داشت. ما می خواهیم بدانیم آیا آمریکا آماده است با مردم ایران بر اساس احترام متقابل برخورد کند یا خیر.
- آیا شما تردید دارید که رئیس جمهور آمریکا با مردم ایران محترمانه برخورد نمی کند؟
ظریف پاسخ داد: اگر شما خواهان توافق هستید و همزمان خواهان ادامه فشارها و تداوم تحریم ها هم هستید! این به نظر من برخورد محترمانه ای نیست! این نیاز به رهبری و انگیزه قوی دارد.
-بعد از هجده ماه تماس و مذاکره شما با وزیر خارجه آمریکا و بازگشت شما به تهران، بعد از این مذاکرات و ارائه گزارش به رهبر ایران آیا دیدگاه رهبر ایران درباره آمریکا بهتر شده است؟ افرادی که این وضع را تحلیل می کنند، معتقدند شما نماینده رهبر ایران در مذاکرات هستید. سئوال این است که شما بدون تایید رهبر ایران در چه موقعیتی قرار دارید؟
وزیر خارجه ایران پاسخ گفت: وضع به شکلی نیست که شما تصویر کردید. سیستم ایران بر مبنای خواسته مردم است. مردم ایران دولت کنونی را انتخاب کرده‌اند. رهبر ایران در طول رهبری خود همیشه از انتخاب مردم ایران حمایت کرده است. رهبر انتخاب مردم را محترم می داند. ما مذاکره می‌کنیم و گزارش مذاکرات را به رهبری ارائه می کنم. در طول هجده ماه گذشته آمریکا می توانست شاهد اقدامات ایران باشد که همه تعهدات خود را عملی کرده است. اما متاسفانه در کشور ما آمریکا چنان خود را در میان تارهایی از مسائل مانند تحریم ها علیه ایران پیچیده است که حتی خروج از این تارها هم دشوار به نظر می رسد. حتی گاهی شاهد هستیم که برخی از سیاستمداران آمریکایی بر لزوم تداوم تحریم ها تاکید می کنند. این در حالی است که آنها با لغو این تحریم ها موافقت کرده اند.
چارلی رُز: آیا تایید می کنید که تحریم ها تاثیرات بسیار مخربی بر اقتصاد کشور شما برجای گذاشته اند؟ شما نمی توانید نفت بفروشید یا اقدامات دیگری را انجام دهید؟
ظریف: بله! می‌پذیریم. اما باید به خاطر داشت که اگر تحریم‌ها برای آسیب زدن به مردم ایران طراحی شده بودند...
چارلی رُز با قطع سخنان ظریف گفت، این تحریم ها با هدف تغییر نگاه رژیم ایران طراحی شده بودند.
نه! این تحریم ها نگاه رژیم ایران را هم تغییر نداده اند. حکومت ایران با ادامه مسیر خود سانتریفیوژهای بیشتری نصب کرده است. دستاورد تحریم های این بود که مردم ایران به این نتیجه برسند که آمریکا نمی خواهد با آنها تعامل خوبی داشته باشد. این تحریم ها باعث شدند مردم ایران به این نتیجه برسند که آمریکا می خواهد آنها را تحت فشار قرار دهد. دولت آمریکا حتی می خواهد از خرید دارو برای ایرانی ها با پول خود آنها جلوگیری کند. آمریکا می گوید ایران می تواند دارو از خارج خریداری کند اما زمانی که ما به بانک برای پرداخت قیمت داروهای وارداتی مراجعه می کنیم، بانک ها نمی پذیرند.
ظریف گفت: مساله این است اگر آمریکا خواهان ایفای نقش منفی است و می خواهد احساس منفی همه مردم ایران را درباره خود ایجاد کند، بر لزوم تحریم ها تاکید می کند. اما اگر هدف این تحریم ها وادار کردن ایران به مذاکره بود، این تحریم ها به این هدف دست نیافته اند. ما مذاکره می کنیم چون مردم ما خواهان آن هستند. چون قبل از دولت کنونی هم مقامات ایرانی در حال مذاکره بودند. ما در دوران رئیس جمهور سابق ایران هم در حال مذاکره بودیم. بعد از آن هم در دولت بعدی مسئولان در حال مذاکره بودند. اکنون این دولت آمریکا است که از ایده اولیه خود مبنی بر مخالفت با هر نوع غنی سازی در ایران عقب نشینی کرده است. آمریکا پذیرفته است که ایران حق غنی سازی اورانیوم را دارد. ده سال پیش چنین مسائلی را مطرح نبود. ده سال قبل هم ما این پیشنهادات را مطرح کرده ایم اما دولت بوش این پیشنهادات را نپذیرفت. در آن زمان بوش و بولتون تصمیم گرفتند توافق ما را با اروپایی ها نپذیرند. اکنون آنها به این نتیجه رسیده اند که تحریم ها به نتایج مورد نظر نرسیده اند و تنها مذاکره می تواند نتایج مورد نظر را حاصل کند.