سفری به عسلویه
قبلا هم به عسلویه رفته بودم؛ زمانی که شرکت فرانسوی توتال دو گروه را برای ارزیابی زیست محیطی به عسلویه فرستاد، بنده همراه آنها بودم. هدف ما این بود که ببینیم تاسیسات «پارس جنوبی» چه تاثیری بر محیط زیست خواهد گذاشت. دو سه هفته در عسلویه بودیم. نمونه هایی از آب، هوا، خاک، گیاهان و جانوران مطالعه شدند و خلاصه اینکه تاثیر پروژه عظیم پارس جنوبی مثال زدنی بود!
آسمان آبی و آب شفاف، اما این بار دود و خفقان را به وضوح حس می کردی. از هواپیما که پیاده شدیم و به طرف پتروشیمی جم حرکت کردیم عامل اصلی این همه دود و دم پیدا شد. مشعل های گاز سوزی که گاه شعله آنها، 70 متر به دل آسمان می رفت. از همه بدتر پتروشیمی جم بود. از برخی از این مشعل ها دود به هوا می رفت و در کنار جاده گوگرد در فواصل کوتاه انبار شده بود. باد آنها را پراکنده می کرد و زیر چرخ اتومبیل ها پودر و وارد آب دریا و هوا و ریه های هموطنان می شد.
با مهندس مسئول پالایشگاه جم صحبت کردم و پرسیدم آقای مهندس در پتروشیمی های دیگر هم در دنیا مشعل می سوزانند؟
پاسخ داد: لعنت بر تحریم ها! تمام مواد و گازهایی را که در مشعل ها (Flare) می سوزد می تواند مجددا مورد استفاده قرار گیرد. دستگاه های مورد نیاز برای این کار تحت تحریم اند!
در پتروشیمی بندر امام حوالی بندر، این گوگردها با ابتدایی ترین وسایل به داخل کشتی ها منتقل و راهی خارج می شوند. تنها یک درصد از گوگردها که به داخل آب بندرگاه وارد شود، آب را اسیدی می سازد و همین است که شما در آن آب ها ماهی نمی بینید. در این پایانه، وسایل اطفاء حریق و جلوگیری از گسترش نفت روی دریا 10 برابر قیمت واقعی از راه های گوناگون وارد ایران می شود.
کمیته محیط زیست شورای شهر تهران
نام این کمیته را به خاطر دارید؟ این کمیته در دو زمان رکود و فترت سازمان حفاظت محیط زیست، طی سال های 84 تا 92؛ زمانی که سازمان مانند خرگوش با چشم باز خوابیده بود، توسط دکتر معصومه ابتکار، تاسیس شد.
این کمیته با بیش از 700 جلسه و در همین حدود بازدید از نواحی مشکل زای تهران به راستی خلاء ایجاد شده توسط کم کاری سازمان محیط زیست را پر کرد.
در مدت 6 سال، این کمیته مسائل و مشکلات شهر تهران را در جلسات علنی هفتگی و گاه جلسات غیرعلنی، با حضور رئیس کمیته و مشاوران مورد بررسی قرار داد. علاوه بر رسیدگی بر مسائل شهر تهران با دعوت از اعضای شورای شهر استان های گوناگون، استان های مختلف را تشویق به تشکیل کمیته مشابه (کمیته محیط زیست) نمودیم.
برای بررسی مسائل گوناگون به طور کاملا تخصصی، تشکیل «کارگروه ها» الزامی بود و کارگروه هایی مانند فضای سبز، توریسم، کوهستان، زباله، هوای پاک، مترو، ترافیک ... به طور کاملا منظم تشکیل جلسه می دادند. معمولا در پایان جلسات گزارش مکتوب نگاشته می شد و این گزارش در اختیار سازمان های مربوطه قرار می گرفت.
یکصد و نود و پنجمین جلسه کمیته محیط زیست در تاریخ دوم شهریور 92 آخرین جلسه این کمیته در شورای سوم بود که با حضور سازمان های مردم نهاد و خبرنگاران حوزه محیط زیست برای مقابله با تحریم ها تشکیل شد و طی آن رئیس کمیته محیط زیست از فعالان محیط زیست خواست برای مقابله با آثار مخرب تحریم ها بر طبیعت و محیط زیست، راهکارهایی بیابند. او تاکید کرد که بخشی از مشکلات کنونی آلودگی هوا مانند تولید خودروهای غیراستاندارد، ریزگردها، آلودگی صنایع و ... در اثر تحریم ها تشدید شده است.
براساس پژوهش انجام شده در سال 2005 میلادی، میزان خسارات ناشی از آلودگی هوا در بخش سلامت کشور بالغ بر 9 میلیارد تومان بوده که قطعا استمرار تحریم از آن زمان تاکنون بر میزان این خسارت افزود و تهران را دچار بحرانی زیست محیطی کرد. دستیابی به استاندارد آلایندگی یورو 4 در خودروها به تاخیر افتاد و یا به خاطر عدم حل مشکل گرمایش زمین نتوانسته ایم بر ریزگردها فایق آییم. البته بخشی از این مشکلات ناشی از تحریم هاست که محیط زیست کشور را نشانه گرفته اند.
ابتکار آن روز در آخرین جلسه کمیته محیط زیست با تاکید بر آن که ادامه تحریم ها باز هم فرصت ها را می گیرد، گفت: هر فردی که مسئول محیط زیست کشور شود در چنین شرایطی بحرانی دستش بسته خواهد بود.
آقای سید محمد مجابی، عضو کمیته محیط زیست شورای شهر تهران هم با انتقاد از تاثیر تحریم ها بر محیط زیست کشور گفت ایران در بسیاری از پروتکل های محیط زیستی مسئولیت هایی پذیرفته، چگونه است که جامعه جهانی نمی خواهد بگذارد ایران به تعهدات خود عمل کند؟
آن روز بنده هم در یک مصاحبه عرض کردم، تخریب محیط زیست طبیعی ایران به عنوان کشور هفدهم جهان از نظر وسعت، لطمه ای جبران ناپذیر به میراث طبیعی کل جهان است.
بیانیه نمایندگان جامعه مدنی و سازمان های مردم نهاد فعال در حوزه توسعه پایدار
پس از این جلسه صریح و صادقانه، داغ و هیجان انگیز نمایندگان سازمان های غیردولتی حاضر در جلسه تصمیم گرفتند در اعتراض به آثار مخرب تحریم ها بر محیط زیست بیانیه ای صادر کنند و آن را طی نامه ای برای آقای بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحد ارسال نمایند. این بیانیه پس از جلساتی تهیه و بر روی آن نامه ای در دو نسخه، یکی به امضای بنده به عنوان هماهنگ کننده N.G.O ها و سازمان های مردم نهاد و دیگری با امضای دکتر علی اشرف مجتهد شبستری به عنوان دیپلماتی نام آشنا ارسال شد.
نامه به بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحد
نامه ما در تاریخ 15 شهریور 1392 خطاب به آقای بان کی مون ارسال شد و در تاریخ 22 آذر ماه پاسخ نامه دریافت شد. این شما و این ترجمه نامه دبیرکل سازمان ملل متحد:
آقای دکتر کهرم، علاقمندم از شما به جهت ارسال نامه اخیر در خصوص بیانیه تصویب شده توسط نمایندگان جوامع مدنی و سازمان های مردم نهاد ایرانی فعال در حوزه توسعه پایدار تشکر کنم.
در گزارش های من به مجمع عمومی و شورای حقوق بشر، مکرر تاکید کرده ام که تحریم های تحمیل شده به جمهوری اسلامی ایران اثرات قابل توجهی بر عموم مردم مانند تورم شدید، افزایش قیمت کالا و انرژی و افزایش نرخ بیکاری داشته است.
در گزارش 22 اگوست 2012 به مجمع عمومی پیرامون وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران نیز اذهان کشورهای عضو را به این موضوع جلب نموده ام که تعدادی از سازمان های مردم نهاد و فعالان ایرانی درخصوص اثرات در حال رشد تحریم ها بر مردم، قیمت کالا، قطع یارانه ها و کاهش دسترسی مردم به داروهای نجات بخش و حیاتی، نگرانی خود را ابراز کرده اند.
در همین راستا از توافق موقت به دست آمده 23 نوامبر 2013 که برای کمک به مردم ایران است، استقبال می نمایم. بار دیگر امیدوارم ایران و 1+5 شروع امیدوار کننده ای را داشته باشند.
در هرحال شما را به استقامت در کارها برای ارتقاء توسعه پایدار و شتاب در دستیابی به اهداف توسعه هزاره تشویق و ترغیب می نمایم. از شما می خواهم که تعامل با شورای اجتماعی، اقتصادی ملل متحد را ادامه دهید.
مشاوره سازمان های مردم نهاد با این شورا شامل ارائه پیشنهادات مکتوب به شورای اجتماعی و اقتصادی ملل متحد و کمیسیون های عملیاتی آن فرصت منحصر به فردی را برای ایران به منظور رساندن صدای نگرانی های خود به سازمان ملل متحد فراهم می کند.
منتظر مشارکت مستمر و همکاری فعال نمایندگان جوامع مدنی وسازمان های مردم نهاد ایرانی فعال در موضوع توسعه پایدار برای تعامل با سازمان ملل متحد هستم. در پایان به شما این اطمینان را می دهم که سازمان ملل متحد آماده کمک به شما در تلاش هایتان است. بان کی مون – دبیرکل سازمان ملل متحد
تاثیر تحریم ها بر منابع آبی ایران
این روزها البته مطالب متعددی هم بر له یا علیه دخالت تحریم ها در بحران آب کشور مطرح می شود. در این مورد باید گفت ایران در منطقه خشک و نیمه خشک جهان قرار گرفته، به طوری که میزان آب دریافتی در این سرزمین از نزولات آسمانی کمتر از یک سوم معدل جهانی است. بنابراین وسایل و طریق استفاده ازمنابع آبی حائز اهمیت فراوان است. نظر به اینکه حدود 92 در صد آب مورد استفاده ایران به مصرف کشاورزی می رسد، انواع آبیاری در مزارع کشاوری و باغ ها تاثیر فراوانی در کل رژیم آبی ایران دارد.
متاسفانه به علت تحریم ها سیستم آبیاری در ایران کماکان به صورت غرق آبی و کرتی است که اتلاف آب در آن سرسام آور است. در حالی که با استفاده از روش هایی همچون قطره ای، بارانی و مه پاشی، میزان آب مصرفی در بخش کشاورزی را می توان تا 50 درصد کاهش داد و استفاده از آب های زیرزمینی را محدود نمود و مسئله خشکی بیش از صد دریاچه را در ایران حل کرد.
سیستم و وسایل جاری آبیاری موجب فرسایش خاک، جنگل زدایی و نیز بیابان زایی نیز می شود. اینها همه هدایای تحریم است به ملت ایران. بحران آب آسیب های فراوانی را به سرزمین خواهد زد؛ شاید غیرقابل جبران که؛ و من الماء کل شی حی.