به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا، روزنامه نیویورک تایمز امروز در گزارشی نوشت: یک مقام ارشد ایرانی روز پنجشنبه در وین به گزارشگران گفت تهران سعی در از بین بردن شکاف بین درخواست‌های غرب برای بازرسی از هر مرکز مشکوک مرتبط با برنامه هسته ای در ایران و هشدار رهبر معظم این کشور مبنی بر عدم ورود خارجی ها به مراکز نظامی یا مصاحبه با دانشمندان ایرانی خبر داد.
این خبر در حالی اعلام شد که سه مقام غربی گفتند، ایران اکنون ظاهرا قبول دارد که باید بیش از 9 تن از مواد هسته ای کم غنی شده را به عنوان بخشی از یک توافق جامع که طرفین امیدوارند تا هفته آینده به آن دست یابند، به خارج از کشور منتقل کند.
درست سه ماه قبل در لوزان سوئیس عباس عراقچی معاون وزیرخارجه ایران به گزارشگران گفت این کشور هرگز با انتقال سوخت به خارج از سرزمین ایران موافقت نخواهد کرد. اما به گفته مقامات آمریکایی، تاسیساتی که تهران برای خنثی سازی این سوخت در دست ساخت داشت، عملیاتی نشده است و تحریم های اقتصادی بر ضد ایران تا زمانی که سرنوشت 96 درصد از ذخایر سوخت هسته ای آن مشخص نشود، لغو نخواهد شد.
یک مقام رسمی شرکت کننده در مذاکرات، که مانند دیگر مقامات مصاحبه شونده برای مقاله خواست نامش فاش نشود، گفت: آنها یک توجیه تجاری برای انتقال سوخت به خارج مطرح می کنند و در داخل کشور می گویند که سوخت را می فروشند، گرچه بازار سوخت راکتور هسته ای اشباع است.
این مطالب در مرحله مهمی از مذاکرات بیان می شود که مقامات رسمی در خصوص دستیابی به یک توافق جامع تا تقریبا روز سه شنبه و خاتمه دادن به بیش از هجده ماه مذاکره ابزار تمایل می کنند. اما چند مقام رسمی هشدار دادند که معلوم نیست موانع موجود شامل درخواست‌های ایران درباره زمان و توالی لغو تحریم ها قابل رفع باشد.
در حالی که مقام ایرانی سعی داشت با رویکرد مصالحه سخن بگوید، تاریخچه مذاکرات نشان می دهد آنچه تهران انعطاف پذیری توصیف می کند اغلب رژیم بازرسی هایی را که اوباما رئیس جمهور بتواند به کنگره بقبولاند یا با شرایط اصولی دولت اوباما همخوانی داشته باشد، شامل نمی شود.
برخی جزئیات مربوط به بازرسی ها می تواند مشکل ساز باشد. هنوز معلوم نیست چه محدودیت‌هایی ممکن است بر مسئله تحقیق و توسعه بر روی انواع سانتریفیوژهای کارآمدتر برای غنی سازی اورانیوم طی دوره زمانی یک توافق پانزده ساله اعمال شود. به گفته کارشناسان، اگر این محدودیت‌ها بسیار ضعیف باشد، ایران می تواند با منقضی شدن مدت زمان توافقنامه به سمت تولید اورانیوم در مقیاس صنعتی پیش برود.
این هفته ایران در ساده ترین محک در خصوص عملکرد آن در زمینه سوخت هسته ای اش، فرآوری حدود 2 تن سوخت و تبدیل آن به شکل غیرقابل تزریق به سانتریفیوژها برای غنی سازی بیشتر را شروع کرد.
این اقدام در راستای عمل به یکی از تعهدات ایران صورت گرفت که طبق آن باید تا 30 ژوئن ذخیره اورانیوم کم غنی شده اش نسبت به شروع مذاکرات کاهش می یافت. در حالی که برخی کارشناسان این فرآیند تبدیل را کامل نمی دانند، مقامات آمریکایی گفتند شرایط آنها را برآورده ساخته است و بدین ترتیب تهدیدی برای مذاکرات نیست.
مسئله بازرسی یکی از سخت ترین موضوعات بوده است. آیت الله علی خامنه ای رهبر ایران هفته گذشته اعلام کرد خارجی ها هرگز اجازه نخواهند یافت به مراکز نظامی وارد شوند یا با دانشمندان ایرانی مصاحبه کنند- گرچه وی در موارد دیگر در موضعی ملایم تر تاکید کرده بود که هیچ بازرسی «غیرمتعارفی» صورت نخواهد گرفت.
به نظر میرسد این امر یک مفر کوچک برای مذاکره کنندگان باز می گذارد که قبلا توفق کرده اند ایران برای اولین بار در یک دهه یک رژیم بازرسی سخت گیرانه تر موسوم به پروتکل الحاقی را به اجرا خواهد گذاشت. در آن صورت، بازرسان می توانند اعلام کنند که سوء ظن های کافی برای اصرار بر ورود به هر مرکزی در آن کشور از جمله پایگاههای نظامی وجود دارد.
مقام ایرانی گفت: «بر اساس پروتکل الحاقی، معتقدیم مجال کافی برای مطمئن شدن همه درباره برنامه مان وجود دارد.»
وی با این حال گفت اجرای آن توافق در اصل داوطلبانه خواهد بود و سپس ایران آن را برای اجرای رسمی به پارلمان ارجاع خواهد داد اما به زمان آن اشاره نکرد.
مقامات آمریکایی سال گذشته گفتند، مفاد پروتکل الحاقی در مورد کشوری مانند ایران که یک سری تاسیسات سری ساخته است، کفایت نمی کند و آنها برای پذیرش مجموعه شدیدتری از قواعد بازرسی تحت فشار خواهند بود.
در حالی نشانه هایی از حل و فصل برخی از دشوارترین مسائل در مذاکرات وجود دارد که تعدادی از وزرای خارجه اروپایی با وجود گرفتار بودن برخی از آنها در گفتگوها بر سر بحران مالی یونان وارد وین شدند تا ایرانیان را تحت فشار قرار دهند.