به گزارش گروه جوان خبرگزاری برنا در این نشست که توسط سازمان مردم‌نهاد «خانواده سلامت‌بنیان» و در سالن آمفی‌تئاتر اداره ورزش و جوانان استان تهران برگزار شد، کارشناس‌ها و متخصصان روانشناسی و اعضای این موسسه به بررسی تاثیرات شبکه‌های اجتماعی و تغییر نگرش جامعه امروزه بر روابط زناشویی پرداختند.
علی شیخ‌الاسلامی، مدیرعامل موسسه «خانواده سلامت‌بنیان» با اشاره به شروع فعالیت این سازمان از سال 93 گفت: اولین شماره از فصل‌نامه "نهاد خانواده سالم" تهیه شده است و قصد ما در این موسسه این است که دغدغه دستگاه‌های دولتی را بسنجیم و اطلاعات لازم را به آنها بدهیم. همچنین در این شرایط می‌توان با کمک آنها مشکلات حوزه خانواده را بهتر شناخته و عمل کنیم. هیچ مسئولی نمی‌تواند ادعا کند در حوزه خانواده بحران وجود ندارد، اما هدف ما در نظر گرفتن راهکارهایی برای این موضوع است.
وی ادامه داد: در نشست قبلی، علل و عوامل طلاق و کاهش آن را بررسی کردیم. اولین معضل ما این است که حاضر نیستیم برای بحران طلاق وقت بگذاریم و آن را بشناسیم، بنابراین نمی‌توانیم راهکاری برای آن ارائه دهیم. برخی مسئولان دولتی یا دغدغه‌ای برای حل این مشکل ندارند و یا جزو اولویت‌های آخر آنهاست، اما ما با این وجود می‌توانیم مشکل طلاق را حل کنیم. جامعه می‌تواند راه خود را پیدا کند و دولت هم می‌تواند با جامعه همراه شود.
شیخ الاسلامی بیان کرد: شبکه‌های اجتماعی هم فرصت هستند و هم تهدید. امروزه پنج میلیون نفر عضو فیسبوک هستند و فیلترینگ هم مانع عضویت آنها نشده است، همین‌طور تلگرام یک شبکه اجتماعی است که 40 درصد کاربرانش ایرانی هستند، حتی مسئولان دولتی همچون آقای روحانی و آقای ظریف هم توئیتر دارند، زیرا می‌دانند شبکه‌های اجتماعی راه ارتباطی با جهان هستند، بنابراین ما با برنامه و آگاهی می‌توانیم از این فرصت برای هدایت جامعه به مسیر درست استفاده کنیم.
این متخصص روانشناسی اضافه کرد: سازمان‌های مردم‌نهاد بیشتر از دریافت پول و امکانات، به حمایت‌های معنوی نیاز دارند. دو دسته سیاست کلی برای حل این معضل با عنوان‌های پیشگیری از وقوع بحران و پیشگیری از آثار بعد از بحران وجود دارد. شرایط گذار از سنت به مدرنیته برای مردم بسیار سریع رخ داده و اوضاع را به هم ریخته است، مردم هم می خواهند هرچه زودتر این دوره طی شود و آنها به ثبات برسند.
وی با تاکید بر ازدواج به عنوان امری فرهنگی اضافه کرد: ازدواج درهمه جوامع متناسب با فرهنگ آنها وجود دارد. در حالی که ما فرهنگ جامعه را رها کرده‌ایم. جامعه از نظر فرهنگی معضلاتی دارد که فقط مربوط به حجاب و عفاف نیست، بلکه همه ابعاد زندگی از جمله خرید، پوشش، روابط خانوادگی و ... را در بر می‌گیرد.
شیخ الاسلامی با بیان اینکه امروزه نسبت به ازدواج نگرش منفی وجود دارد، افزود: امروزه در برخی جوامع خانوادهای که مظهر آموزش و مسائل احساسی و عاطفی است به عنوان یک امر دست و پا گیر شناخته می‌شود. تا زمانی که برای ازدواج نگرش منفی هست و جوانان آن را یک امر سخت و ناراحت‌کننده در نظر می‌گیرند نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم آمار آن بالا رود.
بنابراین گزارش؛ بنیامین نعیمایی، رییس کارگروه جامعه‌شناسی و معاون سازمان «خانواده سلامت‌بنیان» با اشاره به تغییر نگرش‌ها در حوزه طلاق و ازدواج در سالهای گذشته گفت: ازدواج همیشه نسبت بیشتری به طلاق داشته است، اما طلاق رو به افزایش و ازدواج رو به کاهش بوده و این نسبت به طور فزاینده‌ای در حال تغییر است.
وی افزود: از سال 84 و در دولت‌های نهم و دهم، جامعه دچار تغییر نگرش و سیاست‌گذاری شده است. در برنامه چهارم توسعه که تدوین آن توسط دولت هشتم بود، 5 درصد افزایش ازدواج و 5 درصد کاهش طلاق پیش‌بینی شده بود، اما این طرح با 70 درصد انحراف از اجرا روبرو شد. تسهیل ازدواج، ترویج ازدواج ساده، الگوسازی برای ازدواج، تبلیغ ازدواج‌های دانشجویی و ... از طرح‌هایی بود که بدون سنجیدن مشکلات مطرح شد.
نعیمایی با تاکید بر مشکلات جمعیت‌شناسی در ایران گفت: در سال 90 گفته شد که ایران از نظر جمعیت‌شناسی دچار مشکل است، همین حالا هم هرم سنی جامعه به جای اینکه قاعده پهنی داشته باشد، میانه‌اش پهن است که نشان‌دهنده میانگین سنی متوسط است. البته اصل افزایش جمعیت خوب است، اما قانون «طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده» که در حال تصویب آن هستند، مشکلات زیادی دارد.
وی ادامه داد: تعیین گروه سنی 18 تا 22 سال برای دختران و 20 تا 25 سال برای پسران برای ارائه تسهیلات ازدواج از جمله مشکلات این قانون است.
نعیمایی گفت: نباید داده‌هایی که امنیتی نیست را امنیتی کنیم. در دولت‌های نهم و دهم که اصلا آماری منتشر نمی‌شد و در حال حاضر نیز ما با مشکل متفاوت بودن داده‌های آماری روبرو هستیم. اگر آمار غلط در دست سیاست‌گذاران باشد، سیاست‌های تعیین‌شده غلط خواهد بود. نباید بگذاریم دردی که در بدن جامعه وجود دارد، تبدیل به سرطان شود.
وی با بیان اینکه خانوادهای کنونی دیگر فرهنگی نیستند بلکه حقوقی و اداری شده‌اند تصریح کرد: در برنامه‌های صدا و سیما، ازدواج‌سازی، استانداردسازی، تبلیغ ازدواج دانشجویی و .. صورت می‌گیرد، در حالی که آمار حاصل از ازدواج‌های دانشجویی نشان می‌دهد 95 درصد این زوج‌ها قبلا مراسم عقد برگزار کرده‌اند، 80 درصد آنها بعد از این مراسم، جشن عروسی برگزار کرده و 60 درصد آنها زودتر از سه سال طلاق می‌گیرند.
نعیمایی با اشاره به مدیریت اقتصادی ازدواج، یعنی پولی کردن زندگی مردم به صورت غیرهدفدار اضافه کرد: جوانان امروز با وام ازدواج درگیر شده‌اند و در سال گذشته 1.5 میلیون نفر وام ازدواج گرفتند. حتی مواردی مشاهده می‌شود که افراد به صورت صوری ازدواج کرده و پس از دریافت وام ازدواج از یکدیگر جدا می‌شوند.
وی با اشاره بر عدم رعایت عدالت در مناطق مختلف گفت: در برخی مناطق جشن‌های عروسی میلیاردی برگزار می‌شود، این در حالیست که در مناطق هنوز ازدواج اغلب با خواندن صیغه صورت می‌گیرد.
نعیمایی به اثرات اجتماعی تغییر نگرش بر فرهنگ اشاره و بیان کرد: کاهش جاذبه فرهنگی ازدواج، کاهش کارکردهای خانواده، افزایش خشونت و گسترش فرار از خانه، فرسایش اعتماد و سرمایه اجتماعی از جمله آثار تغییر نگرش در جامعه است.
وی اضافه کرد: امروزه خانواده‌ها هسته‌ای شده‌اند یعنی اغلب تک‌فرزندی هستند و پدربزرگ و مادربزرگ در خانواده حضور ندارند. همچنین بر اساس آمار بهزیستی، سالانه 1000 کودک رها شده خارج از خانه وجود دارد، همچنین 51 درصد جامعه آقایان و 49 درصد خانم‌ها هستند و برخلاف تصور عامه تعداد پسران از دختران کمتر نیست.
نعیمایی در خصوص راهکارهای تسهیل ازدواج برای جوانان گفت: دولت، نه تنها به معنی قوه مجریه، بلکه سه قوه و نهاد حاکم بر جامعه، نباید در نهاد خانواده دخالت کند، بلکه باید هدایت‌گری و تسهیل‌گری کند، همچنین باید به جای دادن وام ازدواج به صورت غیرهدفمند، به اقتصاد رونق دهد، زیرا امروزه با قشر گسترده‌ای در جامعه مواجهیم که چون پشتوانه مالی ندارند نمی‌توانند ازدواج کنند.
بنابرگزارش برنا، ایوبی، کارشناسی ارشد روانشناسی و کارشناس موسسه «خانواده سلامت‌بنیان» نیز در این نشست بااشاره به تعریف بی‌وفایی گفت: تمام ارتباط‌های یک شخص متاهل با جنس مخالف که بدون اطلاع همسر باشد، رابطه فرازناشویی است و از ویژگی‌های اصلی آن مخفیانه بودن است. درواقع هرگونه رابطه جنسی و عاطفی خارج از چارچوب زندگی زناشویی، از نظر قانونی و شرعی رابطه فرازناشویی است.
وی با اشاره به انگیزه‌های روابط فرازناشویی در زنان و مردان بیان کرد: کمتر پیش می‌آید زنان برای نیازهای جنسی خود وارد روابط فرازناشویی شوند، آنها معمولا برای برطرف کردن نیازهای احساسی خود وارد این رابطه می‌شوند، در حالی که در مردان این مساله برعکس است.
ایوبی جلب توجه، اثبات قدرت و استقلال، ثابت کردن مردانگی و زنانگی، خاص و نمونه بودن و اینکه افراد ثابت کنند هنوز جوانند از دلایل بی‌وفایی دانست.
وی در خصوص انواع بی‌وفایی‌ها بیان کرد: بی‌وفایی به منظور اجتناب از تعارض، زمانی که در محیط خانواده تنش وجود دارد و فرارها یک جا انباشته شده و منجر به روابط فرازناشویی می‌شود، بی‌وفایی از نوع آشیانه خالی، زمانی که روابط زوجین پس از ترک فرزندانشان سرد می‌شود و برای تسکین تنهایی بی‌وفایی می‌کنند، بی‌وفایی به دلیل اجتناب از صمیمیت، زمانی که همسران نمی‌توانند نیازهای خود را بیان کنند و .. از انواع بی‌وفایی‌هاست.
ایوبی اظهار کرد: برگزاری دوره‌های آموزشی برای جوانان و میانسالان، آموزش تخصصی «مشاوره بالینی پیش از ازدواج» و «زوج و خانواده‌درمانی» به دستیاران روانپزشکی و مشاوران، تدوین پرسشنامه جهت فرهنگ‌سازی برای استفاده از ماهواره و اینترنت، طرح یاور به منظور میانجی‌گری برای بعد از روابط فرازناشویی از راهکارهای جلوگیری از این روابط است.
وی ادامه داد: زوج‌ها باید پیش از ازدواج مشاوره تخصصی داشته باشند، در مورد استفاده نادرست از ماهواره و اینترنت تغییر رویه انجام گیرد، افراد نیازهایشان را به صورت هفتگی با همسر خود در میان بگذارند، وقت بیشتری را با هم بگذرانند، لیستی از نیازهای یکدیگر داشته باشند و در ارتباط با دوستان حریم‌ها را رعایت کنند.