آنان که در سال‌های درد و فراق، دور از دیار به سر می‌بردند، کوله‌باری از خاطرات تلخ و شیرین به همراه دارند که هرکدام از آن‌ها، درس بزرگی از استقامت و آزادگی است.
عصر 27 مردادماه 1369، ساعتی به یاد ماندنی و منظره‌ای فراموش ناشدنی بود. چشم‌ها سخن می‌گفت، اما زبان‌ها ساکت و آرام بود. دست‌ها بالاجبار گشوده می‌شد و یار و رفیق تنهایی‌ها و شریک لحظه‌های غم و اندوه را به آغوش می‌کشید.
آزادگان، گنجینه‌های ارزشمندی هستند که در درون آن، فرهنگ انسان‌ساز دوران اسارت نهفته است. ثبت وقایع اسارت، پلی است برای انتقال فرهنگ اسارت از درون اردوگاه‌ها به شهرهای میهن اسلامی‌مان، ایران به خصوص کرمانشاه و خوزستان ضرورت ترویج فرهنگ اسارت در این دو استان اساسی است، بگذریم. اما عملیات پیروزمندانه “مرصاد ” به عنوان یکصد و چهارمین عملیات انجام شده در طول ۸ سال دفاع‌مقدس و هفتادمین عملیات آفندی رزمندگان غیور ارتش اسلام است.
در این عملیات، یگان‌های عمل‌کننده ارتش مشتمل بر«لشکر ۸۱ زرهی» کرمانشاه،«تیپ مستقل ۴۵ تکاور» نیروی زمینی ارتش و یگان‌های توپخانه، نیروی هوایی، پدافند هوایی و هوانیروز قهرمان به شکلی هماهنگ و منسجم به فرماندهی شهید سرافراز امیرسپهبد علی صیادعلی‌شیرازی توانستند با ایجاد سپری فولادین،دربرابر تهاجم مذبوحانه رژیم بعث و منافقین کوردل صف‌آرایی کرده و با طراحی بی‌نظیر این عملیات و حداکثر استفاده از اصل غافلگیری، برای همیشه توان عملیاتی دشمن را در تجاوز به خاک مقدس ایران اسلامی از بین ببرند.
اما این که چه اتفاقی افتاد و چه شرایطی به وجود آمد که پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ سازمان ملل از سوی جمهوری اسلامی ایران با کارشکنی‌های رژیم بعثی عراق و نادیده گرفتن شرایط آتش بس ازسوی آنان، آتش جنگ مجددا شعله‌ور گشت؛ مبحثی است که در اینجا به آن اشاره می‌کنیم.
رژیم عراق پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ از سوی ایران در بن‌بست سیاسی و نظامی شدیدی قرارگرفت و توطئه‌های وسیعی را که از جانب استکبار جهانی علیه انقلاب اسلامی تدارک دیده بود نقشه بر آب دید و ازسوی دیگر می‌دانست که حضور منافقین در عراق پس از قطعنامه یادشده برای آن‌ها دردسرساز خواهد شد؛ بنابراین طی نشست‌های مشترک با سران منافقین به آنان تضمین داد که ایران شکست‌پذیر است به شرطی که منافقین نیروهای خود را به سوی ایران از شهری به شهر دیگر حرکت دهند و همین تصویرسازی دروغین و واهی رژیم بعثی موجب شد تا ستون نفاق با یک برنامه غلط و دیکته شده از سوی رژیم عراق در سحرگاه روز دوشنبه سوم مرداد ۱۳۶۷ از مرز خسروی گذشته و به سرعت به طرف سرپل ذهاب ادامه مسیر بدهند.
پس از رسیدن منافین به سرپل ذهاب، افسران اشغالگر رژیم بعثی از آنان استقبال کرده و با پوشش هوایی و آتش توپخانه خود، منافقین را به طرف شهرهای کرند و سپس اسلام‌آباد هدایت کردند.
همزمان با حرکات مذبوحانه منافقین، در جلسه‌ای که باحضور آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، رئیس جمهور وقت کشور و امیرسپهبد شهید صیادشیرازی، نماینده حضرت امام خمینی (ره) در شورای‌عالی دفاع در شهر کرمانشاه تشکیل شد؛ مقرر گردید تنگه «چهارزبر» در ۳۴ کیلومتری کرمانشاه به عنوان خط اصلی پدافند انتخاب و تقویت شود.
این تنگه که پس از این عملیات به تنگه «مرصاد» معروف شد، بدلیل دارابودن شیارها و ارتفاعات مناسب، بهترین نقطه برای جلوگیری از حرکت و اضمحلال منافقین بود.
بلافاصله پس از جلسه مذکور، لودرها و بولدوزرها در عرض جاده خاکریز زدند و حفر سنگر نیز پشت خاکریزها آغاز شد.
همزمان، خمپاره‌اندازهای«۶۰»، «۸۰»، «۱۲۰» میلیمتری «لشکر ۸۱ زرهی» در تنگه مستقر شده و با الحاق نیروهای «لشکر ۳۲ انصارالحسین(ع)» و« لشکر ۲۷ محمدرسول‌الله (ص)» از سپاه پاسداران، ستون نفاق در دشت حسن‌آباد زمین‌گیر شدند.
هوا روشن‌تر شده بود که نیروهای عقب مانده منافقین هم به ستون متوقف شده ملحق شدند.
حالا یک ستون به طول چهار کیلومتر مسلح به توپ، تانک، نفربر، ۱۰۶، خودروهای سنگین حامل مهمات و سایر ادوات نظامی و لجستیکی، تمام جاده دشت حسن‌آباد را پوشانده بودند.
ناگهان صدای غرورآفرین بالگردهای هوانیروز ارتش جمهوری اسلامی ایران در فضا طنین‌انداز شد.
خلبانان شجاع هوانیروز که افتخارآفرینی خود را در ابتدای جنگ تحمیلی با شهیدان کشوری و شیرودی آغاز کرده بودند اکنون آمده بودند تا حماسه‌ای دیگر بیافرینند.
به دستور امیر شهید سپهبد علی صیادشیرازی یک تیم آتش هلی‌کوپتر «کبری» از پایگاه امام حسین (ع) و یک تیم آتش از پایگاه کرمانشاه به پرواز درآمده و پس از ملحق شدن به یکدیگر در مسیر اسلام‌آباد، به طرف محلی که شهید صیاد شیرازی معین کرده بود حرکت کردند.
در طول پرواز شهید صیاد شیرازی از آنان خواسته بود بلافاصله پس از رسیدن به تنگه چهارزبر حضور خود را به وی اعلام کنند.
شهید صیاد شیرازی در دستور بعدی از آنان خواست به ارتفاعات نزدیک نشوند و به سمت چپ تنگه پرواز کنند.
خلبانان پس از اجرای فرمان و حرکت به سمت چپ به طول ۱۰کیلومتر در منطقه ماهی‌دشت، متوجه ترافیک سنگینی در جاده شده و بلافاصله مسئله را به شهید صیاد اطلاع می‌دهند.
ایشان پس از بررسی جاده به تیم آتش دستور شلیک می‌دهد. این در حالی است که خلبانان تصور می‌کنند ستون خودرویی متوقف شده در جاده مردم عادی بوده و در اجرای دستور مردد هستند.
بلافاصله امیر سرافراز ارتش اسلام شهید صیاد شیرازی با لحنی محکم‌تر و پرصلابت می‌گوید: ” من به عنوان نماینده حضرت امام به شما دستور می‌دهم که آتش کنید و همه خودروها را منهدم کنید، آن‌ها منافقین هستند “.
خلبانان با شنیدن این جمله جاده را مورد هدف قرار داده و پس از انهدام بخش قابل توجهی از ستون‌های خودرویی به پایگاه‌های خود بازگشتند.
سپس چهار تیم آتش دیگر از هوانیروز مجددا وارد عمل می‌شوند.
در سحرگاه روز پنجم مردادماه،دو فروند هواپیمای «فانتوم اف-۴ » نیروی هوایی ارتش از خطوط رزمندگان عبور کرده و ستون متوقف شده منافقین را به شدت بمباران کردند.
بمباران هوایی خلبانان نیروی هوایی چنان دقیق و مؤثر صورت گرفت که تمام سازمان نظامی منافقین ازهم فروپاشید و چند لحظه بعد، بالگردهای «کبری» هوانیروز، از چپ و راست، انبوه نفرات و تجهیزات دشمن را مورد حمله قرار دادند.
عملیات غرورآفرین مرصاد تا دو روز بعد ادامه یافت تا این که منطقه به کلی از لوث وجود منافقین پاکسازی شد و بیش از ۲۵۰۰ نفر از آنان به هلاکت رسیده و بیش از ۴۰۰ دستگاه خودرو ، نفربر و تانک آنان منهدم شد و برگ زرین دیگری در تاریخ حماسی هشت سال دفاع مقدس به ثبت رسید.
رژیم عراق هم با شکست مفتضحانه در این عملیات و در حالی که از تلاش‌های مذبوحانه خود طرفی نبسته و در تجاوز هشت ساله‌اش به ایران اسلامی به هیچ دستاوردی نرسیده بود؛ سرانجام در روز ۱۵ مرداد سال ۶۷ طی نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل متحد تمامی شرایط قطعنامه ۵۹۸ را پذیرفته و تسلیم شد.
بدین ترتیب با حماسه‌آفرینی‌های رزمندگان غیور اسلام و مردم همیشه در صحنه ایران اسلامی ، پیروزی قاطع و ظفرمندانه ایران در نبرد هشت ساله با رژیم بعثی عراق برای جهانیان به اثبات رسید و مصداق آیه: ” انا فتحنا لک فتحا مبینا ” تحقق یافت.
اکنون با گذشت سال‌ها از آن حماسه ماندگار وقتی در جاده کرمانشاه – اسلام آباد سفر می‌کنید در کیلومتر ۳۴ جاده، در محل تنگه چهارزبر، یادمان شهدای عملیات مرصاد – یادگاری از شهید بزرگوار امیر سپهبد علی صیاد شیرازی- احداث شده و یادآور ایثارگری‌های فرزندان این ملت در نبرد با منافقین کوردل است.