گروه جوان و جامعه خبرگزاری برنا: مباحث و سوژه‌های خبری و گزارشی که شاید ما کهنه شویم اما آنها گویی قرار نیست کهنه شوند و همچنان پا به پای خبرنگاران جدید و قدیم پیش می‌روند. به همین دلیل از این هفته قصد داریم که یکشنبه‌ها و سه‌شنبه‌ها به مرور این سوژه‌ها بپردازیم. موضوعاتی که سال‌هاست درباره آنها نوشته و خوانده‌ایم اما هنوز همراه ما هستند و تاکید براینکه امید داریم که راه حلی پیدا شود که دیگر نباشند و در اولین بازنگری به سراغ یکی از قدیمی‌ترین سوژه‌های اجتماعی دنیا رفتیم.
به گزارش گروه جوان و جامعه خبرگزاری برنا، یکی از قدیمی‌ترین سوژه‌هایی که سال‌هاست خبرنگاران اجتماعی را درگیر خودش کرده "روسپی‌گری" است. آسیبی اجتماعی که قرن‌ها و سال‌هاست در جوامع مختلف وجود داشته و تنها در طول این سال‌ها شکل دسترسی به آن تغییر کرده است. گاهی در کافه‌ها، زمانی در گوشه خانه‌هایی خاص، مدتی در کنار خیابان‌ها و به تازگی به صورت مجازی و آنلاین.
بررسی تاریخی
نگاهی به تاریخ پیدایش پدیده روسپی‌گری نشان می‌دهد که پیش از قرن هفدهم میلادی این پدیده به صورت ابتدایی وجود داشته، در اواخر قرن هفدهم بیماری‌های زیادی بر اثر روابط آزاد در اروپا به وجود آمده و پس از آن فرانسه در ابتدای قرن نوزدهم اولین کشوری بوده که قانون معاینه بهداشتی روسپیان را تصویب کرده است. هر چند مدتی پس از این اتفاق روسپی‌گری در ایالات متحده آمریکا ممنوع شد اما حالا سال‌هاست این پدیده به صورت صنعتی پر سود در کشورهای غربی فعال است. با این حال با توجه به حساسیت‌های اجتماعی که در ایران وجود دارد، بررسی این پدیده پنهان اجتماعی در کشور ما کار سختی است.
اگر به بررسی مطالعات صورت گرفته در زمینه بروز این پدیده و گسترش آن در ایران بپردازیم، متوجه می‌شویم که پژوهش میدانی صورت گرفته در این زمینه به تعداد انگشتان دو دست هم نمی‌رسد. البته این را هم نباید از یاد برد که در چند سال گذشته خط قرمزها برای انتشار گزارش و مصاحبه در ارتباط با روسپی‌گری کمتر شده است. هرچند بیشتر گزارش‌های منتشر شده در این سال‌ها مربوط به زنان خیابانی است که اغلب معتادند و در کنار اعتیاد مجبور به تن فروشی و زندگی در گوشه و کنار خیابان‌ها می‌شوند، اما در این میان آمارهای نگران کننده‌ای هم از پایین بودن سن فحشا و حتی تغییر روند آن در جامعه منتشر شده است.
نگاهی به آمارهای داخلی
دو سال پیش سایت پارسینه در گزارشی با عنوان "از کاهش سن فحشا تا روسپی‌گری زنان متاهل" آمار نگران کننده‌ای از گسترش فحشا در جامعه ارائه کرد. در بخشی از این گزارش از قول دکتر ابهری، عضو مرکز پژوهش‌های دانشگاه شهید بهشتی آمده بود: «بیشتر زنان روسپی مجرد هستند. اما این عمل در بین زنان متأهل نیز وجود دارد. گاهی مرد معتاد، همسرش را مجبور به این کار می‌کند و حتی مشتریهایی را معرفی می‌کند.»
پیش از آن نیز در سال 78، سایت آفتاب در گزارشی با عنوان " گزارش‌های تکان‌دهنده از رشد روسپی‌گری در تهران" نوشته بود: «یک درصد روسپیان شهر تهران با اطلاع همسرانشان دست به روسپی‌گری می‌زنند. این آمار نشان می‌دهد که نه تنها به مساله بیکاری زنان بلکه به بیکاری مردان و پیامدهای آن نیز باید توجه بیشتری شود.»
در بخش دیگری از این گزارش صحبت‌های رسول زاده طباطبایی، مدیر گروه روانشناسی دانشگاه تربیت مدرس و رئیس کارگروه زنان و دختران آسیب دیده و در معرض آسیب در همایش اسلام و آسیب‌های اجتماعی منتشر شده بود. طباطبایی با استناد به تحقیقی که در شهر تهران انجام شده بود به تغییراتی که در روند روسپی‌گری ایجاد شده، اشاره کرده و گفته بود: «در دهه 60 و 70 سن روسپی‌گری بالای 30 سال بود اما اکنون سن روسپی‌گری از 15 سال به بالا رسیده است.»
البته سن روسپی‌گری روی 15 سال متوقف نشد. اسفندماه سال گذشته حبیب‌الله مسعودی‌فرید، معاون امور اجتماعی بهزیستی در گفت و گو با روزنامه شهروند با اشاره به اینکه سن دختران فراری در ایران به ١٢سال رسیده گفته بود: «درحال حاضر ٧٩٠ زن خیابانی در مراکز بازپروری بهزیستی نگهداری می‌شوند.» البته معاون امور اجتماعی در حالی از 790 زن خیابانی صحبت کرده که مدعی شده آمار دقیقی از آنها در اختیار ندارد.
راه حل چیست؟
بازخوانی اخبار مربوط به پدیده روسپی‌گری نشان می‌دهد که سال‌هاست اطلاع رسانی درباره عواقب بروز این آسیب اجتماعی آغاز شده است، با این حال انتشار آمارهای نگران کننده درباره آن در این سال‌ها نه تنها متوقف نشده، بلکه روز به روز بیشتر شده است.
سارا احمدی، جامعه شناس درباره پدیده زنان و دختران خیابانی به برنا می‌گوید: «باید به عنوان یک درد اجتماعی به این مساله نگاه کرد و در پی درمان آن برآمد. اگر موشکافانه به این مساله نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که مجموعه‌ای از مشکلات ودردهای اجتماعی باعث به وجود آمدن این آسیب اجتماعی شده است. بنابراین بدون اینکه بخواهیم تنها تصویری از شرایط زندگی این افراد به مردم ارائه کنیم. باید ببینیم عامل اصلی پیدایش این آسیب اجتماعی چیست. متاسفانه طلاق، فقر و محیط پر فشار خانواده یا عوامل فشارزای اجتماعی از عواملی است که فرد را مجبور به تن فروشی می‌کند. عواملی که سال‌هاست درباره آن صحبت می‌شود اما تا به حال هیچ اقدام عملی برای رفع آن صورت نگرفته است.»
وی به راهکارهای اساسی کنترل پدیده مزبور اشاره می‌کند: «در اولین قدم باید برای رفع این آسیب، الگویی از خانواده متعالی و توانمند شده را طراحی کنیم. همچنین باید معیارهای اخلاقی و ارزش‌های انسانی را در مدارس احیا کرد و به دختران فن و مهارتی را آموخت تا در زمانی که با مشکلات اقتصادی مواجه می‌شوند بتوانند از مهارت خود استفاده کنند. زیرا اکثر زنان روسپی مهارتی ندارند و کم سواد هستند.»
با این گزارش یک گزارش به جمع گزارش‌های قبلی با این محوریت اضافه شد؛ حال اینکه در پس آن چه می‌شود و آیا حل می‌شود یا همچنان این مبحث و این سوژه خبرنگاران اجتماعی‌نویس همراهشان می‌ماند تنها به این بسنده می‌کنیم که «امیدواریم به حل شدن و بی رنگ شدن» حل شدن این سوژه از قدیم‌های دور تا حال نزدیک، ما تنها می‌توانیم بنویسیم و یادآوری کنیم ادامه راه از بین بردن این آسیب اجتماعی را دیگرانی باید در پیش بگیرند که باز امید داریم یادشان نرود این آسیب تلخ اجتماعی است که در همه جوامع دنیا وجود دارد و از همه مهمتر؛ دلایلی دارد برای بودنش، دلایلی که حل شدنی است اگر واقعا نگاه دغدغه‌مند وجود داشته باشد .....