کریم خان زند برای ساختن قصر خود ماهرترین سنگ تراشان، معماران و هنرمندان آن عصر را به شیرازدعوت کرد و بهترین نوع مصالح را از شهرها و کشورهای مختلف خریداری نمود و در اختیار کارگران قرار داد.
درساختن ارگ، معماری نظامی و معماری مسکونی هر دو با هم به کار رفته است، چراکه ارگ؛ خانه پادشاه بوده و باید از ضریب امنیتی بالایی برخوردار باشد.
بنابراین دیواره های بیرونی که همانند دیوارهای یک قلعه نظامی است، بسیار مرتفع با ارتفاع حدود 15 متر می باشد. دیوارها به صورت مخروط ناقص بالا رفته و ضخامت آنها در پایین به حدود 3 متر و در بالا به کمی کمتر از 3 متر می رسد.
در قسمت بالای دیوار، جانپناه وجود دارد که محل استقرار سربازان بوده. تیرکش هایی نیز در این دیوار تعبیه شده که برخی کوچک هستند و حالت مورب داشته که محل قرار دادن تفنگ و اسلحه بوده است. سوراخ های بزرگتری نیز وجود دارد که به منظور راندن دشمن بوده است.
ضلع شرقی ارگ، دیوار بلندی است که درب ورودی در وسط آن قرار دارد. بر بالای سردر ورودی، صحنه ای از جنگ رستم و دیو سفید به وسیله کاشی های هفت رنگ لعابدار تصویر شده است.
حمام خصوصی پادشاه، راهرو و اتاق نگهبانان نیز در پشت همین دیوار ساخته شده اند. در جلو این ایوان نیز دو ستون چوبی قرار دارد و حوضی چهارگوش نیز در جلو ایوان خودنمایی می کند.
شالوده و دیوارهای ارگ از سنگ ساخته شده اند و برای ساختن بقیه بنا از خشت پخته استفاده شده است. تزیینات داخلی، شامل قاب ها، ازاره هایی از سنگ مرمر یزد و تبریز و آیینه های بزرگی از روسیه، ترکیه عثمانی و اروپاست.
نقاشی قسمت های بالا و سقف اتاق ها با آب طلا و لاجورد و رنگ های گیاهی و معدنی، رنگ آمیزی شده اند. نقش های اطاق ها اغلب گل و گیاه و به شکل ترنج و اسلیمی است.
ارگ از نوع بناهای سه ایوانه است که ضلع ورودی آن به بخش خدماتی اختصاص دارد.
پس از منقرض شدن حکومت زندیه و روی کار آمدن سلسله قاجاریه، ارگ به دارالحکومه تبدیل شد و مکانی برای استقرار یافتن والیان و حاکمان فارس گردید و تا اوایل سلطنت پهلوی نیز وضع به همین منوال بود.
در زمان استانداری شاهزاده عبدالحسین میرزا فرمانفرما (متولد 1236و متوفی 1318 ه. ش.) به دستور وی کاشی کاری های ارگ ترمیم شد.
بنابر تحقیق آنوبانینی در زمان سلطنت رضاخان پهلوی بین سالهای 1320-1304 ه. ش. و بعد از آن، ارگ به عنوان زندان بزرگ شهر در اختیار شهربانی قرار گرفت.
در طول این مدت تمام آثار نقاشی و مقرنس کاری اتاق ها را با گچ پوشاندند و اکثر اتاق ها و تالارها به وسیله دیوار به صورت سلول های کوچکی در آمد.
در سال 1350 ساختمان ارگ در اختیار سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت و کار مرمت و بازسازی آن مورد توجه قرار گرفت.
در بازسازی ارگ برای حفظ اصالت بنا دقت فراوانی شده و نقاشی های زیبای آن از زیر گچ کاری ها بیرون آمده است.
این اثر از مهمترین آثار دوره زندیه و مخصوصا وکیل الرعایا، کریمخان زند، بوده که از لحاظ نشان دادن سبک معماری آن دوره نیز حایز اهمیت میباشد.