به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا، دکتر محمدجواد ظریف که به صورت مستقیم از نیویورک با برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو سیما صحبت می‌کرد در ابتدای سخنانش با تسلیت فاجعه منا و جان باختن و مجروح شدن تعدادی از هم وطنان‌مان در این حادثه در مورد دستور کار هیات ایرانی در هفتادمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد گفت: مجمع عمومی سازمان ملل متحد که به صورت سالانه برگزار می‌شود یک فرصت استثنایی برای مسوولان کشورها در سطح سران و یا وزیران است که ضمن مشارکت فعال در یک برنامه جهانی به وسیله آن بتوانند سیاست‌های کشور خود را اعلام کنند. هم‌چنین این زمینه را نیز فراهم می‌کند که ملاقات‌ها و گفت‌وگوهایی با مسوولان کشورهای مختلف در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد داشته باشند به نحوی که در یک سفر تعداد قابل توجهی ملاقات صورت می‌گیرد. موضوعی که ممکن است در شرایط معمول ماه‌ها طول بکشد.
او با بیان این که به خاطر این موضوع عموما در این سفر وقت وزیران خارجه و رییسان‌جمهور پر است و تمام وقت‌ها با ملاقات‌ها و گفت‌وگوها پر می‌شود ادامه داد: امسال اجلاس اهداف توسعه پایدار برگزار شد که این اجلاس در سطح سران بود و حدود 130 رییس کشور و رییس دولت در آن حضور دارند و یکی از فعالیت‌های دیپلماتیک در جریان این سفر بود که در آن اهداف توسعه از سال 2015 تا 2030 برنامه‌ریزی می‌شود.
رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان ادامه داد: با توجه به این که امسال هفتادمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد برگزار می‌شود به این اجلاس توجه زیادی شده و تعداد زیادی از رهبران و سران کشورها در آن شرکت کردند. همان طور که اشاره کردم این دو اجلاس این فرصت را برای مسوولان به وجود آورده که ضمن این که برنامه‌ها و سیاست‌های خود را اعلام می‌کنند بتوانند با مسوولان دیگر کشورها نیز بحث و گفت‌وگو کنند.
وی در همین راستا ادامه داد: با توجه به جمع‌بندی پرونده هسته‌ای و حصول توافق وین فرصتی برای کشور ایجاد شده که ما در گفت‌وگوها در مورد این مساله صحبت کنیم. البته در کنار آن موضوعات دوجانبه، منطقه‌یی و بین‌المللی نیز مطرح می‌شود. آقای رییس‌جمهور موضوعات مورد نظر کشور را در ارتباط با مواردی که اشاره کردم در ملاقات‌ها مطرح کردند و بنده نیز در ملاقات‌ها این بحث‌ها را شروع کرده و ادامه می‌دهم.
ظریف در بخش دیگری از این گفت‌وگو در مورد رایزنی‌های فشرده خود و رییس‌جمهور در جریان این سفر و محور این رایزنی‌ها تصریح کرد: طبیعتا یکی از موضوعات مورد گفت‌وگو همان طور که اشاره کردم شرایط اجرای برجام و ضرورت تعهد کشورهای 1+5 و جامعه بین‌المللی بر اجرای تعهدات برجام از جمله سرمایه‌گذاری در ایران و همکاری فنی و هسته‌ای با ایران و رفع تحریم‌هاست. در این زمینه طرف‌هایی که آقای روحانی با آن‌ها جلسه داشته است برخورد خوبی کردند و از همکاری‌های فنی، هسته‌ای و سرمایه‌گذاری در ایران استقبال کردند. در جلسات امروز در مورد همکاری در زمینه ایمنی هسته‌ای، فن‌آوری هسته‌ای، کارآفرینی، اشتغال، سرمایه‌گذاری و مسایل این چنینی بحث شد و برخی طرف‌های مقابل نیز خبر از اعزام هیات‌هایی به ایران دادند.
او گفت: در قسمت دیگر از این مذاکرات در ارتباط با مسایل منطقه بحث و گفت‌وگو شده است و تمام کشورهایی که ما با آن‌ها ملاقات داشته‌ایم بر نقش مثبت ایران به عنوان یکی از مقتدرترین کشورهای منطقه در ساختن آینده کشورهای منطقه و خلیج فارس و هم‌چنین مبارزه با افراط و تروریسم تاکید کردند.
رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان در همین رابطه افزود: حادثه منا که توجه همه هموطنان را به خود جلب کرده و تمام وقت، ذهن هیات ایرانی را به خود معطوف کرده یکی دیگر از محورهای این گفت‌وگوها بوده است. از دیگر سو بنده با تعاملی که با همکاران‌مان در تهران و ریاض دارم این موضوع را پیگیری می‌کنم و آقای رییس‌جمهور نیز در تماس‌هایی که با تهران دارند وضعیت امور و کارهای در حال انجام در این زمینه را دنبال و پیگیری می‌کنند.
ظریف افزود: در ملاقات‌هایی که با مسوولان مختلف کشورها انجام شده است بر ضرورت توجه به این موضوع انسانی و رسیدگی به قربانیان این حادثه و هم‌چنین رسیدگی به ابعاد حقوقی و سیاسی این موضوع بحث و گفت‌وگو شده است.
وزیر خارجه کشورمان در ادامه این گفت‌وگو که با عنوان دیپلماسی ایران در مجمع عمومی سازمان ملل برگزار شده بود در ارتباط با دیدار روز گذشته‌اش با جان کری، وزیر خارجه آمریکا خاطرنشان کرد: در این دیدار موضوع اصلی بحث اجرای برجام بود. در این ملاقات در مورد برخی از اظهاراتی که در فضای سیاسی آمریکا در چند وقت اخیر از سوی افراد مختلف از جمله دولت آمریکا مطرح شده بود ما اظهار نگرانی کردیم و تاکید کردیم این اظهارات می‌تواند زمینه را در مسیر اجرای برجام همراه با اعتمادسازی ناهموار کند.
وی گفت: در این دیدار در مورد ضرورت اجرای تعهدات و نحوه اجرای تعهدات از جمله برداشتن تحریم‌ها بحث و گفت‌وگو شد و طرف آمریکایی این اطمینان را داد که خود را موظف به اجرای تعهداتش می‌داند.
رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان به جلسه فردا شب وزیران خارجه ایران و 1+5 اشاره کرد و گفت: در آن جلسه نیز مجددا این موضوعات را پیگیری می‌کنیم و درباره جزییات آیین‌نامه لغو تحریم‌ها، بحث و گفت‌وگو خواهیم کرد.
او بار دیگر به مباحث مطرح شده در دیدار با جان کری اشاره کرد و گفت: در آن جلسه این موضوع را مطرح کردیم که باید به سرمایه‌گذاران و کارآفرینان این اطمینان داده شود که در فضای پساتحریم یک فضای آرامش و نبود ممانعت از سوی دولت مرکزی آمریکا و دولت‌های فدرال برای فعالیت آن‌ها به وجود خواهد آمد. در این ارتباط بحث کردیم و طرف‌های مقابل اطمینان‌های لازم را مطرح کرد.
ظریف با بیان این که از هفته آینده که زمینه اجرای برجام فراهم می‌شود کم کم وارد اقدامات اجرایی در این حوزه می‌شویم افزود: در روزهای آینده جلسات کارشناسی در این ارتباط برگزار خواهد شد و در مورد پیش‌برد امور از جمله تقسیم کار برای بازطراحی راکتور آب سنگین اراک گفت‌وگو و رایزنی خواهد شد.
وی در پاسخ به این سوال که برخی از مقامات آمریکایی و رسانه‌های غربی اعلام کردند که در دیدار شما و جان کری در مورد مباحث منطقه‌یی از جمله سوریه بحث و گفت‌وگو شده است؟ تصریح کرد: همان طور که قبلا گفته‌ایم مذاکرات ما با ایالات متحده آمریکا منحصرا در چارچوب بحث هسته‌ای است و در مورد سایر موضوعات گفت‌وگو نمی‌کنیم. گاهی از طرف مقابل ممکن است این مسایل مطرح شود ولی همان طور که گفتم مذاکرات ما منحصرا در چارچوب بحث هسته‌ای است و ما در مورد سوریه و سایر بحث‌های منطقه‌یی مذاکره‌ای نداشته‌ایم.
رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان ادامه داد: در مورد اخبار این روزها و نگرانی‌هایی که در مورد وضعیت منطقه وجود دارد از طرف مقابل مباحثی مطرح شد ولی ما وارد مذاکره در مورد این مسایل نشدیم.
ظریف در مورد دیدار خود با فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و مباحث مطرح شده مبنی بر همکاری ایران و اتحادیه اروپا در بحث مبارزه با تروریسم و حل بحران سوریه نیز به مجری این برنامه گفت: در مذاکراتی که با اتحادیه اروپا و خانم موگرینی داشتیم در مورد اجرای برجام و تعهداتی که گروه 1+5 در این زمینه دارد بحث و گفت‌وگو شد. ایشان به عنوان هماهنگ‌کننده این گروه وظایفی را بر عهده دارند.
رییس دستگاه دیپلماسی کشور با بیان این که در این دیدار در مورد مسایل مورد علاقه ایران و اتحادیه اروپا نیز بحث و گفت‌وگو شد ادامه داد: قرار است بعد از چندین سال، گفت‌وگوهای بین ایران و اتحادیه اروپا در سطح بالا آغاز شود که در زمینه این روابط دوجانبه صحبت شد و در ابتدا قرار است دیدارهایی در سطح معاونین وزارت خارجه ایران و معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا (تخت روانچی و اشمید) برگزار شود و در زمان مناسب به سطح وزرا ارتقا پیدا کند.
وی گفت: در این دیدار از همکاری در زمینه مسایل اقتصادی تا بحث مبارزه با مواد مخدر، مسایل مربوط به انرژی، محیط زیست و ... بحث و گفت‌وگو کردیم.
این دیپلمات عالی‌رتبه ایرانی به گفت‌وگوهای ایران با اتحادیه اروپا در جریان این سفر در مورد مسایل منطقه نیز اشاره کرد و افزود: بحران آوارگان که امروز اتحادیه اروپا با آن روبه‌رو شده باعث شده که این اتحادیه شرایط منطقه ما را بهتر درک کند و توجه بیش‌تری به این مسایل داشته باشد. از جمله در بحث مبارزه با افراط و تروریسم در این منطقه.
او افزود: برخی سیاست‌هایی که به خاطر انتقال اطلاعات غلط از سوی آن‌ها دنبال می‌شد در حال حاضر تعدیل شده گرچه ما با شرایط مناسب هم‌چنان فاصله داریم.
ظریف افزود: می‌بینیم که مقداری واقع‌بینی بیش‌تری در بین آن‌ها در مورد مسایل منطقه و سوریه شکل گرفته است و امیدواریم که بتوانیم این واقع‌بینی را بیش‌تر کنیم.
این دیپلمات عالی‌رتبه ایرانی در این راستا به وظیفه جامعه بین‌الملل جهت مبارزه با افراط، تروریسم اشاره کرد و گفت: جامعه بین‌الملل باید وظیفه خود را انجام دهد و از کمک به گروه‌های افراطی از جمله تامین مالی آن‌ها توسط برخی از دولت‌ها و اعزام نیرو برای پیوستن به این گروه‌های تروریستی ممانعت به عمل آورد و این موضوع با همکاری بین‌المللی ممکن است.
ظریف که این روزها جهت همراهی رییس‌جمهور برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به سر می‌برد در پاسخ به این سوال که به نظر می‌رسد رویکرد جدیدی در بین مقامات غربی در ارتباط با نقش ایران برای حل مسائل منطقه و بین‌المللی به وجود آمده است؟ گفت: جامعه جهانی به نقش جدی ایران در منطقه معترف بوده ولی به دلیل برخی از ملاحظات سیاسی این واقعیت را بعضا در اقدامات خود در سال‌های گذشته نادیده گرفته است و اکنون به این نتیجه رسیده‌اند که بدون حضور ایران نمی‌توانند در حل مسایل منطقه به نتیجه‌ای برسند.
وزیر خارجه کشورمان با تاکید بر این که ایران عامل ثبات آفرین در منطقه است و در مبارزه با تروریسم و افراطی‌گری مشارکت و نقش جدی داشته است ادامه داد: با توجه به این که پرونده هسته‌ای ایران به سمت حل و فصل حرکت کرده گرد و غبار پروژه امنیتی‌سازی ایران که از سوی رژیم صهیونیستی دنبال می‌شد کنار رفته و دنیا با واقعیت‌های جدیدی در منطقه ما آشنا می‌شود و حداقل آشنایی با این واقعیت‌ها کمک می‌کند که جنگ افروزی توسعه بیش‌تری پیدا نکند.
او در مورد برخی از مباحث مطرح شده در مورد همکاری‌های ایران و روسیه در بحث مبارزه با تروریسم گفت: ایران از همان ابتدا در مبارزه با تروریسم در عراق و سوریه فعال بوده، روسیه نیز در این زمینه نقش فعالی داشته و به نظر من این محور مشترک همکاری باید نمونه‌ای از همکاری بین‌المللی جهت مقابله با افراط و تروریسم باشد و از دیگر سو باید توجه داشت که برای مقابله با مبارزه با تروریسم نمی‌توان سیاست یک بام و هوا را انتخاب کرد. چرا که با انتخاب این سیاست باعث ضعف قدرت مرکزی می‌شود.
ظریف در مورد اخبار مطرح شده مبنی بر درخواست ایران جهت دیدار با وزیر خارجه عربستان و نپذیرفتن این موضوع از سوی آن‌ها توضیح داد: همکاران ما که در عربستان حضور دارند در مورد میزان همکاری عربستان و مقامات سعودی با بعثه رهبری و سازمان حج و زیارت و دیگر دوستان وزارت خارجه و ستادی که در این ارتباط بعد از فاجعه منا به وجود آمده نگرانی‌هایی داشتند که این همکاری‌ها ناقص بود. همکاران ما در بخش کنسولگری ایران در جده باید طبق حقوق بین‌الملل به آسیب‌دیدگان دسترسی پیدا می‌کردند ولی این دسترسی یا به دلیل ضعف مدیریت اجرایی و یا دیگر مسایل که باید مورد بررسی قرار بگیرد وجود نداشت. در همین رابطه این مساله وجود داشت که از مقامات سعودی خواسته شود که در مورد اجرای تعهدات بین‌المللی خود و ایجاد دسترسی کنسولی برای ایران همکاری‌های بیش‌تری داشته باشند ولی ما همان طور که اشاره کردم در این زمینه شاهد همکاری‌های خوبی از سوی آن‌ها نبودیم. به همین خاطر دوستان از من خواستند که این موضوع را در این جا پیگیری کنم. ظاهرا در عربستان مسوولان گرفتار بودند و امکان تماس در سطح بالا کم بوده است. ما نیز بدون این که درخواستی را مطرح کنیم نمایندگی ما در اینجا با نمایندگی سعودی تماس گرفت و این پیشنهاد را مطرح کرد که با توجه به حوادث منا مقامات دو کشور در زمینه همکاری‌های بیش‌تر در این ارتباط گفت‌وگوهایی داشته باشند که این امکان فراهم نشد.
وزیر خارجه کشورمان با اشاره به صحبت‌های رییس‌جمهور در دیدار با دبیرکل سازمان ملل متحد در ارتباط با حادثه منا و هم‌چنین گفت‌وگوی خود با قائم مقام دبیرکل سازمان ملل در این زمینه ادامه داد: دیروز بعد از این که روش مذاکره مستقیم با سعودی‌ها جواب نداد با امیر کویت که برای شرکت در جلسه مجمع عمومی سازمان ملل متحد به نیویورک سفر کرده است ملاقات کوتاهی داشتم و از ایشان خواستم که مداخله کند. ایشان با پادشاه عربستان صحبت کردند و از امروز بعد از این گفت‌وگو و سایر رایزنی‌ها شاهد این بودیم که شرایط یک مقداری بهتر شده است و دوستان ما در کنسولگری ایران در جده توانسته‌اند به بیمارستان‌ها و مراکز نگهداری جان باختگان مراجعه کنند و تعداد بیش‌تری از جان باختگان را شناسایی کنند.
رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان با اشاره به آمار جان باختگان، مجروحان و مفقودان ایرانی در فاجعه منا ادامه داد: وظیفه تلخ بازگرداندن جان‌باختگان به کشور را بر عهده داریم که باید در ساعت‌های آینده آن‌ها از مکه به جده و از جده به کشور منتقل شوند و همان طور که گفتم از امروز صبح میزان همکاری آن‌ها به دلیل تماس‌هایی که آقای رییس‌جمهور و بنده داشتیم با استفاده از حضور مقامات در اینجا یک مقداری نسبت به روزهای گذشته بهتر شده و تسهیلات بیش‌تری در اختیار دوستان ما در آن منطقه قرار داده شده است.
ظریف در بخش دیگری از صحبت‌هایش بار دیگر با ابراز تاسف از حوادث منا و تسلیت به خانواده جان باختگان این فاجعه گفت: امیدوارم که بنده و دیگر همکارانم در وزارت خارجه بتوانیم ذره‌ای از فشار این مصیبت را کم کنیم و در انتقال اجساد و نجات مجروحان کمک کنیم. امیدوارم که همه ما با صبر و مدارا بتوانیم این امتحان الهی را پشت سر بگذاریم.
وی به اهمیت بازگشت حجاج ایرانی به کشور به سلامت و اهمیت رسیدگی به وضعیت آسیب دیدگان، شناسایی مفقودان و انتقال جان باختگان به داخل کشور اشاره کرد و گفت: این مرحله را که پشت سر گذراندیم با جدیت پیگیری حقوقی و سیاسی این حادثه را انجام خواهیم داد و اقدامات لازم برای جلوگیری از تکرار این گونه حوادث انجام شود.