به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا، یک پارگراف همیشگی و کلیشه ای بخش جدا ناپذیر و لاینفک گزارش های دبیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در طول یک دهه گذشته بوده است. آژانس نمی تواند عدم انحراف احتمالی نظامی برنامه اتمی ایران در مکان های که به آن دسترسی ندارد، تایید کند.
بر اساس همین پارگراف موهوم و خیالی شالوده تحریم ها و فشار بر ایران برافراشته شده و پرونده هسته ای ایران به چالشی سخت و بلند مدت تبدیل شد. ابعاد احتمالی نظامی در برنامه اتمی ایران که به اختصار «PMD» خوانده می شود همواره از مهم ترین چالش ها در مسیر حصول توافق هسته ای قلمداد می شد. از یکطرف آژانس و طرف غربی خواستار بازرسی های فوق العاده از تاسیسات نظامی ایران همانند پارچین برای راستی آزمایی برنامه اتمی ایران بودند و از طرف دیگر ایرانی ها مایل نبودند که اجازه بازرسی های فوق العاده و خارج از چارچوب های معاهده ان پی تی را با توجه به ملاحظات امنیتی به طرف غربی بدهند.
با حصول توافق هسته ای در مذاکرات وین و برآمدن ساز و کار تازه در مناسبات ایران و آژانس بر اساس برجام، لاجرم گریزی از حل و فصل موضوعات قبلی و بستن پرونده «PMD» مقابل طرفین قرار نداشت و قبل از اجرایی شدن برجام این موضوع نیز باید حل و فصل می شد. حال سوال بزرگ آن بود که با توجه به اصرار طرف غربی و نیز ملاحظات طرف ایرانی چگونه می توان در چارچوبی مرضی الطرفین موضوع را حل و فصل کرد.
پافشاری و استقامت دیپلمات های ایرانی بر روی خطوط قرمز و حرکت در مسیر توافق عزتمندانه، سرنوشت متفاوتی را در موضوع پی. ام. دی در همان وین رقم زد و درحالیکه جان کری پیش تر گفته بود حل موضوع پی. ام. دی باید بخشی از هر توافقی که بدست می آید؛ باشد، وزیر امور خارجه آمریکا با تغییر موضع صریح اعلام کرد که لازم نیست برای رسیدن به توافق موضوع پی. ام. دی به عنوان پیش نیاز حل و فصل شود. دبیر کل آژانس نیز در همان بحبوحه مذاکرات به تهران آمده و با رئیس جمهوری و دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان دیدار و گفت و گو کرد و در نهایت همزمان با حصول توافق سیاسی در بعد فنی نیز توافق محرمانه ای میان رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، دکتر علی اکبر صالحی و یوکیو آمانو دبیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی تنظیم شد.
توافقی که تندروهای آمریکا و ایران را به خشم آورده و واکنش های متعددی رقم زد. از یکطرف سناتورهای مخالف آمریکایی نسبت به محرمانه بودن توافق ایران و آژانس اعتراض داشته و چنین می گفتند که نمی توانند بدون دستیابی به توافق ایران و آژانس در خصوص کل توافق هسته ای قضاوتی داشته باشند و همچنین مدعی بودند که بدون تعیین تکلیف احتمال ابعاد نظامی در گذشته پرونده هسته ای ایران، چگونه توافق با ایران انجام پذیرفته و این یک امتیاز دهی آشکار به طرف ایرانی است. تندروهای داخلی نیز معتقد بودند اعطای هرگونه اجازه بازرسی به آژانس خارج از تاسیسات هسته ای مغایر با خطوط قرمز و امنیت ملی کشور است و آژانس مرجع قابل اعتمادی نیست.
با ورود یوکیو آمانو به تهران و بازدید رسمی و بدور از حاشیه وی از پارچین و نیز عدم اجازه بازرسی از تاسیسات نظامی به بازرسان خارجی و نمونه برادری توسط نمایندگان ایران مشخص شد که نقشه راه ترسیمی ایران و آژانس با لحاظ تمامی خطوط قرمز طرف ایرانی و در یک چارچوب عزتمندانه تدارک دیده شده است. بدین سان هم نگرانی های طرف خارجی مرتفع شده و موضوع «PMD» حل و فصل می شد و هم ملاحظات امنیتی طرف ایرانی لحاظ می شد.
گزارش پنج شنبه گذشته آژانس بین المللی انرژی اتمی بی گمان متفاوت ترین گزارش آژانس در خصوص برنامه اتمی ایران طی ۱۲ سال گذشته بود. این بار نه تنها خبری از گزاره های موهوم و ابهام انگیز نبود، بلکه آژانس در گزارش خود با صراحت تاکید می کند: «همه اقدامات مندرج در نقشه راه شفاف سازی مسائل مربوط به برنامه اتمی ایران که از گذشته و حال باقی مانده بود، به صورت کامل انجام شده است.» این جمله بدان مفهوم است که در خصوص ابعاد نظامی احتمالی برنامه اتمی جمهوری اسلامی ایران نیز شفاف سازی و همکاری کامل به عمل آمده و مهم ترین موضوع در بعد فنی برای اجرایی شدن برجام نیز در مسیر حل و فصل است و با گزارش ۲۴ آذرماه دبیر کل آژانس پرونده«PMD» نیز برای همیشه حل و فصل خواهد شد. نکته آنکه علاوه بر ریل گذاری همکاری های آژانس و ایران در قالب برجام با حل و فصل «PMD» دیگر هیچ بهانه ای در آینده برای فشار و مانورهای تبلیغاتی در خصوص برنامه اتمی ایران در دست دشمنان بیرونی باقی نمانده و بطلان مانورهای دروغین آنان نیز بر همگان مشخص و معلوم شده و حقانیت جمهوری اسلامی ایران بیش از پیش در برابر انظار جهانیان ثابت خواهد شد.
از همه مهم تر آنکه بر خلاف رویکردهای شعاری و طرح موضوعات حاشیه ای که هیچ گره ای از پرونده هسته ای نگشود، طرف ایرانی هم توانست در چارچوبی عزتمندانه به سمت و سوی اهداف بلند مدت خود گام برداشته و چرخش توامان سانتریفیوژها و چرخ اقتصاد را محقق کند و هم بدون عدول از مواضع اصولی و حقوق حقه هسته ای نگرانی های طرف های خارجی را مرتفع کرده و در مسیر اعتماد سازی گام بردارد.
اگر آژانس ۱۲ سال بر موضوعات موهوم تاکید و طرف های خارجی بر حاشیه های آن موج راندند و عده ای در داخل با ندانم کاری و شعارزدگی تسهیل کننده این وضعیت بودند، اکنون با بهره گیری از عقلانیت دیپلماتیک و پرهیز از نگرش های جنجالی هم حقوق حقه هسته ای و صداقت و سلامت خود را به جهانیان به اثبات رسانده ایم و در باشگاه قدرت های اتمی جهان جای گرفته ایم و هم مردم و کشور را از حلقه فشار تحریم های ظالمانه بدور داشته ایم، بدون آنکه از چارچوب سه عنصر عزت و حکمت و مصلحت برون شویم و بازرسی ها و فشارهای ناموزون را پذیرا باشیم.