بروجرد شهر عاشورای لرستان/ نگاهی به ارادات مردم دیار آیت الله بروجردی به سید الشهدا

 به گزارش خبرگزاری برنا از بروجرد لرستان،مردم متدین و عاشورای بروجرد در ایام محرم وصفر همگام با دیگر نقاط استان با سیاه پوش کردن شهر ومراسم های مختلف یاد وخاطره دلاور مردی های سید وسالار شهیدان ویاران باوفایش را گرامی می دارند.

یکی از آداب تاسوعا و عاشورا در بروجرد نذر کردن چراغ برای سقاخانه هاست. حاجتمندان چراغی با اجازه صاحبخانه بر می دارند و نذر می کنند که با برآورده شدن حاجاتشان مثلا ده چراغ جایگزین آن کنند. در برخی مواقع به جای چراغ از کالاهای دیگر به ویژه لیوان و استکان که مورد استفاده هیات ها و سقاخانه هاست استفاده می شود.

عصر تاسوعا حال و هوای دیگری در بروجرد دارد، کوچه پس کوچه ها شاهد عبور دختران سیاه پوش و نقابدار است که پابرهنه راه افتاده اند و با نیت و خواست های مختلف به چهل منبر سر می زنند و در 40 سقاخانه شمع روشن می کنند.

در این روز شهر پر است از حاجاتی که در شعله شمع ها می سوزد و نیازنسل جوان را به رخ می کشد و دعای مردم برای برآورده شدن تمام نیازها.

بیش از 300 هیات و دسته سینی زنی، زنجیرزنی در بروجرد وجود دارد که در ایام محرم به ویژه در روزهای تاسوعا و عاشورا از خیابان های شهر عبور می کنند و اغلب خود را به امامزاده جعفر (ع) این شهر می رسانند.

سحرگاه عاشورا زمان 'خره گیری 'به معنای مالیدن گل و خاک به بدن است که نشانه اوج سوگواری مردم در عزای امام حسین است.

در این روز حمام های عمومی شهر رایگانند و عزاداران بعد از اذان صبح به حمام می روند و در حالی که سرتاپای خود را با گل رس پوشانده اند سینه می زنند.

برخی از آن ها با همان حالت و تنها با پوشش حوله به دور بدن های خود بیرون می آیند و در همان نزدیکی به سینه زدن می پردازند.

در نقاط دیگر شهر هم دیگ های بزرگ پر از گل و گلاب توسط آنانی که نذر دارند گذاشته شده تا همه بتوانند در عزای حسین گل برسر بمالند.

صبح عاشورا که بیرون باشی در هر خانه ای که نذری داشته باشد می توانی صبحانه صرف کنی و البته حلیم لذیذترین این صبحانه هاست.

با نزدیک شدن به ظهر عاشورا راه اغلب دسته های عزاداری به خانه مرحوم آیت الله بروجردی و امام زاده جعفر ختم می شود و بعد از دقایقی اوج گرفتن عزاداری با اذان ظهر سکوت شهر را فرا می گیرد.

مردم برای خوردن غذای ظهر عاشورا که معمولا آب گوشت است در خانه هایی که نذری می دهند پخش شده و خود را برای مراسم ' شام غریبان' که بعد از غروب آفتاب شروع می شود و اتمام مراسم عزاداری 10 روزه و بسته شدن سقاخانه هاست اماده می کنند.

گروه های زن و مرد با روشن کردن شمع و بر سر نهادن طبق هایی حاوی کاه و خرما و شمع و یا عروسک هایی به نشانه کودکان یتیم کربلا، در کوچه پس کوچه های شهر به راه می افتند و با صدایی اندوهناک در رثای امام می خوانند.

تعزیه ها که با موضوع حوادث عاشورا نوشته و اجرا می شوند همانند سایر شهرهای کشور در بروجرد نیز برگزار می شود.

کُــتل نیز که نوعی نمایش آئینی است به ذکر تصویری برخی از صحنه های کربلا و پس از آن می پردازد. دسته های کتل، دارای حیوانات سنتی بویژه شتر و اسب هستند و افراد مختلف لباسهایی می پوشند که آنها را به شکل و شمایل شخصیت های مثبت و منفی حادثه کربلا در می آورد.

معمولا کتل ها در معابر حرکت می کنند و فقط صدای عزاداری از بلندگوهای همراه آنها شنیده می شود اما گاه توقف می کنند و نوحه هایی نیز می خوانند.

هر سال با فرا رسیدن ماه محرم و عزاداری برای امام حسین(ع) و یاران وفادارش مغازه‌ها از لباس‌های سیاه عزا، طاقه‌های پارچه سیاه،  طبل‌ها، زنجیرها پر می‌شود و بوی محرم در هیات‌های مذهبی، حسینیه‌ها، مساجد، امامزاده‌ها، سقاخانه‌ها و خانه‌های مردم استشمام می‌شود.

در این گزارش خبرنگار برنا لرستان  در بروجرد در گفت‌وگو با 2 تن از مسئولان این شهرستان کوشیده است سنت‌های مرسوم در این ماه را یادآوری کند؛ سنت‌هایی که برخی از آنها بسیار پسندیده هستند، اما بها دادن به برخی از آنها ممکن است به ماهیت عزدارای در این شهرستان آسیب برساند.

سقاخانه‌ها؛ محل عزاداری زنان بروجردی

رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی بروجرد در این باره به برنا می‌گوید: یکی از سنت‌های نیکی که ریشه در آداب گذشتگان دارد و در بروجرد برگزار می‌شود، برپایی سقاخانه‌ها در ایام محرم است.

«رضا ترابی گودرزی» با اشاره به این‌که عمدتا بانوان بروجردی در سقاخانه‌ها به سوگواری و عزاداری سالار شهیدان می‌پردازند، می‌افزاید: با فرا رسیدن ماه محرم کوچه‌ای نیست که سقاخانه در آن برپا نشده و از سهیم بودن در این رسم دیرین بی نصیب مانده باشد.

وی می‌گوید: برپایی سقاخانه حتی در محله‌های حاشیه‌ای و کم بضاعت این شهر نیز رونق خود را دارد و برخی خانواده‌های بروجردی با وجود تنگدستی هرسال با سیاه پوش کردن خانه‌های خود مجلس عزاداری و پذیرایی از سوگواران امام‌حسین(ع) را به راه می‌اندازند.

این مسئول با اشاره به این‌که حجم گسترده برپایی سقاخانه‌ها در بروجرد در هیچ جای کشور دیده نشده است، اضافه می‌کند: روضه خوانی مداحان بر شهدای دشت نینوا، توزیع نذری و پذیرایی از عزاداران بخش عمده‌ای از فعالیت سقاخانه را به خود اختصاص می‌دهد.

حضور بروجردی‌ها در خانه‌های بزرگان دین

ترابی گودرزی ادامه می‌دهد: حضور مردم در بیوت بزرگان دین که در گذشته در این شهر می‌زیسته اند، از رسوم نیک دیگری است که در بروجرد نه تنها به فراموشی سپرده نشده است، بلکه با اشتیاق زیاد همچنان انجام می‌شود.

وی اضافه می‌کند: این حضور که هر سال پرشورتر از سال‌های قبل برگزار می‌شود، گویای پیوند ناگسستنی اقشار مردم با دین اسلام، ائمه اطهار علیهم السلام و سیره زندگی آنهاست که در این قالب نمود می‌یابد.

معضلی در عزاداری ها

رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی بروجرد تعدد طبل‌ها در هیات‌های عزاداری این شهرستان را از رسوم نوپدید ناخوشایندی می‌داند که متأسفانه سال به سال در حال افزایش است و به گسترش شعور حسینی صدمه می‌زند.

وی می‌گوید: از دیگر عارضه‌هایی که به سنت عزاداری این شهرستان آسیب می‌زند، وجود علَم‌های عریض و طویلی است که عبور آنها از خیابان موجب ایجاد راه بندان می‌شود.

ترابی گودرزی می‌گوید: ماهیت این علم‌ها اگرچه برگرفته از علم سردار رشید اسلام اباالفضل العباس(ع) است، اما اغراق و بزرگنمایی در نمایش آن ماهیت علم و بیرق واقعه عاشورا را به حاشیه کشانده است.

عزاداری بروجرد متحد و منسجم شود

رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی بروجرد در ادامه پیشنهاد می‌کند: یکی از اقدام‌های خوبی که به نظر می‌رسد باید سنگ بنای آن در بروجرد چون برخی شهرهای کشور نظیر زنجان و بم گذاشته شود، تجمیع هیات‌ها در یک نقطه از شهر و برگزاری برنامه منسجم و متحد عزاداری است.

ترابی گودرزی اضافه می‌کند: تحقق این مهم می‌تواند فرهنگ عزاداری مردم این شهر را بیش از پیش به دیگران معرفی و زمینه را برای حضور عزادارانی از دیگر نقاط استان و کشور در این شهر فراهم کند.

وی می‌گوید: این انسجام همچنین می‌تواند به معنای کنار گذاشتن منیت‌ها و برگزاری شایسته و در خور آیین سوگواری امام حسین(ع) باشد که در سایه آن وحدت و اتفاق نظر عزاداران بروجردی هم ظهور و بروز می‌یابد.

سهم مردم بروجرد در توزیع نذور

رئیس اداره تبلیغات اسلامی بروجرد نیز در گفت‌وگو بابرنا اظهار می‌کند: تداوم و پررنگ شدن سنت پسندیده نذور در بروجرد از آداب نیکی است که به نیت میهمانی عزاداران بر سر خوان کرامت امام حسین(ع) در بسیاری از خانه‌ها مرسوم است.

حجت الاسلام و المسلمین «صادق جعفرپور» با اشاره به این‌که میزبان در زمان پخت و توزیع نذور آن را متعلق به سالار شهیدان دانسته و معتقد به کنیزی در سفره کرم آن امام شهید است، می‌افزاید: توزیع نذور مختص افراد متمکن بروجردی نیست و اقشار مختلف مردم در این راه از شیر و خرما گرفته تا گاو و گوسفند نذر و قربانی می‌کنند.

وی ادامه می‌دهد: اعضای هیات‌های عزاداری به عنوان میهمانان استفاده از نذور را نوعی تبرک می‌دانند.

همچنین نذرکنندگان معتقدند اجر کار خود را به واسطه قدم گذاشتن در این راه از صاحب واقعی مجلس امام حسین (ع) می‌گیرند.

مداحان به هوش باشند

رئیس اداره تبلیغات اسلامی بروجرد نگاهی هم به ضروریات آی ین‌های ایام محرم و صفر در بروجرد داشته و می‌افزاید: توجه به فلسفه عاشورا و قیام خونین امام حسین(ع)، ولایت پذیری و بازخوانی واقعه عاشورا آن هم با پرهیز از غلو و بزرگنمایی بخش‌هایی از این اولویت هاست.

حجت الاسلام و المسلمین جعفرپور می‌گوید: تقویت شعور در کنار شور حسینی به خصوص در بین نسل جوان، واکاوی ابعاد بیشتری از وقایع دشت نینوا، تبیین فرایض امر به معروف و نهی از منکر به عنوان اهداف امام حسین(ع) از این قیام و تقویت بصیرت عزاداران در این باره بخش‌هایی از این ضروریات است که مداحان بروجردی باید در دستور کار خود قرار دهند.

برهنه شدن عزاداران باید برچیده شود

رئیس اداره تبلیغات اسلامی بروجرد به برخی سنت‌های نادرست در بروجرد اشاره می‌کند و می‌گوید: یکی از عادت‌های بد و ناپسندی که در برخی عزاداری‌های بروجرد دیده می‌شود، برهنه شدن مردان در زمان سینه زنی و زنجیرزنی است.

حجت الاسلام و المسلمین «صادق جعفرپور» به برنا می‌گوید: اگرچه این کار ناپسند در سال‌های اخیر و به واسطه روشنگری‌های مبلغان کمرنگ شده است، اما موضوع این است که چنین چیزی اصلا نباید اتفاق بیفتد. چون نه در شأن ائمه علیهم السلام است و نه در شأن خود عزاداران.

گزارش الهام یگانه برنا لرستان