قنات یا کاریز از اختراعات ایرانیان یکی از روشهای پیشنیان برای بیرون کشیدن آبهای زیرزمینی در مناطق کویری بوده است که بر اساس برخی شواهد قدمت آن به ۳ هزارسال قبل باز میگردد.
در برخی نقاط ایران همچنان قنات منبع اصلی تامین آب مردم به شمار میرود اما در سالهای اخیر برداشتهای بی رویه توسط چاههای کشاورزی، عدم لایروبی و اجرای پروژههای عمرانی بسیاری از قناتها را خشک کرده است تا آنجا که گفته میشود طی سالهای اخیر میزان آبدهی قناتها به چهار میلیارد متر مکعب کاهش یافته است.
در این میان کرمان یکی از نقاطی است که بیشترین قنات در آن حفر شده و قدمت برخی به قرنها قبل بازمیگردد؛ پر آبترین قنات استان کرمان، قنات “پاکم” واقع در حومه شهرستان بم از همه شناخته شده تر است. این قنات همچنان منشا حیات در روستای “پای کم” به شمار میرود و با تلاش مردم محلی زنده مانده است و چندی پیش به ثبت ملی رسیده است.
در همین رابطه “بیژن روغنچی” عکاس ایرانی-امریکایی که اخیرا با پروژه عکاسی “به ایران بیایید” درباره جاذبههای گردشگری ایران در رسانهها مطرح شد به کرمان و روستای “پاکم” سفر کرده است. او در گزارش تصویری خود با عنوان “جایی که آب ارزشمندتر از طلااست” که در گاردین منتشر کرده است ضمن عکاسی از پرآب ترین قنات ایران در کرمان به اهمیت این رگ حیات بخش در زندگی مردم مناطق کویری پرداخته است. در عکسهای او مردم روستا به سختی برای بازنگه داشتن آب قنات کار میکنند و ضمن لایروبی مسیر آب چاههای فروریخته را ترمیممی کنند.