به گزارش روی خط رسانه های خبرگزاری برنا، بی.بی.سی گزارش داد: به تاریخ که بنگریم پایه بسیاری از تمدن های بشری را در کنار رودها پیدا می کنیم. تمدن سومریان در کنار دجله و فرات، تمدن مصر در کنار نیل و تمدن جیرفت در کنار هلیل رود نمونه هایی از فهرست طولانی این تمدن ها هستند.
در میان تمدن های گذشته شماری صدها سال عمر کردند و آثار گرانبهایی از خود به جا گذاشتند، اما بر اثر تغییرات آب و هوایی و کمبود آب و خشکسالی از تاریخ رخت بر بستند. از جمله این تمدن ها، تمدن دره سند است که از هند تا ایران امتداد داشت و تمدن سومریان که مبدع خط میخی و چرخ بود.
بر اساس تحقیقات مت کنفرست، متخصص زمین شناس و عضو مرکز تحقیقات آب و هوای قطبی (BPCRC) در اوهایو، در اثر یک دوره طولانی خشکسالی200 تا 300 ساله، تمدن سومریان هم به جمع تمدن های نابود شده پیوست. این یافته ها به ما یادآوری می کند که تمدن های مدرن امروزی نیز با تشدید تغییرات آب و هوا به همان اندازه می توانند آسیب پذیر باشند.
اما خشکسالی را نمی توان صرفا ناشی از رخدادهای طبیعی دانست. بر اساس چهارمین گزارش مجمع بین المللی تغییرات اقلیمی (IPCC)، افزایش دمای کره زمین در 250 سال گذشته به احتمال بیش از 90 درصد محصول فعالیت های بشر بوده است. طبق این گزارش در سال 2007، گرم شدن آب و هوا، خطر سیل و خشکسالی را افزایش داده است.
شدت و وخامت خشکسالی در اقصی نقاط دنیا خود نشانگر نقش گرمایش زمین و پیامدهای آن بوده است. از جمله خشکسالی شرق آفریقا در سال 2011، وخیم ترین خشکسالی در 60 سال گذشته در آن منطقه بود و کمبود غذا در سومالی، اتیوپی، کنیا و جیبوتی و تلفاتی حدود یکصد هزار نفر به همراه داشت.
خشکسالی چین در سال2011 -2010، بدترین خشکسالی از 1961 بود که ضربه بزرگی به کشاورزی چین وارد کرد.
خشکسالی روسیه (شمال شرقی روسیه) در سال 2010، موجب کاهش 25 تا 30 درصدی تولیدات کشاورزی روسیه و افزایش قیمت غلات در بازارهای جهانی شد.
خشکسالی در شرق و جنوب شرق آسیا در سال 2010، همراه با موج گرما بود که دمای هوا را 20 درجه سانتیگراد از حد معمول بالاتر برد و حدود 50 میلیون را نفر با کمبود آب آشامیدنی و مواد غذایی روبه رو کرد.
ناسا گزارشی پیرامون گرمایش جهانی و خشکسالی در 30 سال آینده منتشر کرده است که نشان می دهد 45 کشور جهان در معرض خشکسالی شدید هستند و در صورت عدم ذخیره منابع آبی دچار بحران کشاورزی و دامداری می شوند.
بر اساس این گزارش، در فهرست 45 کشور در معرض خطر، ایران در رتبه چهارم قرار گرفته است. گزارش ناسا تاکید می کند که بعید نیست بین 30 تا 40 سال آینده بخش های وسیعی از ایران به بیابان مطلق تبدیل شوند.
تاثیرات گرمایش زمین و عواقب آن همچون خشکسالی به حدی جدی است که هشدارها برای مهار گازهای گلخانه ای و جلوگیری از پیامدهای ناگوار مثل سیل جاری شده است.
دانشمندان ناسا با مطالعه چندین مدل اقلیمی در فوریه 2015 مقاله ای در مجله ساینس به چاپ رساندند و هشدار دادند که مناطق جنوب غربی و مرکزی ایالات متحده امریکا در آستانه خشکسالی شبیه دهه 1930 هستند.
خشکسالی1930 فاجعه ای بود که بحران های اقتصادی شدیدی برای آمریکا به همراه داشت، ولی این بار گمان می رود که این خشکسالی 30 تا 35 سال طول بکشد.
بن کوک دانشمند آب و هوا در موسسه گودارد ناسا و نویسنده ارشد این مطالعه گفته است: اگر افزایش گازهای گلخانه ای تا اواسط قرن 21 متوقف نشود، مناطق جنوب غربی و مرکزی آمریکا به احتمال 80 درصد در طول سه دهه، بین سال های 2050 تا 2099 میلادی خشکسالی بسیار شدیدی را تجربه خواهند کرد.
مجمع بین المللی تغییرات اقلیمی پیش بینی می کند که خاورمیانه و شمال آفریقا گرمتر و خشک تر از آن چه تا به حال بوده اند، خواهند شد. این موسسه تخمین می زند که حدود 80 تا 100 میلیون نفر از ساکنان این مناطق تا سال 2050 میلادی در معرض تنش شدید آبی قرار خواهند گرفت.
همچنین ناسا و مرکز هوا و فضای آلمان با ارزیابی آب جاری مصرفی بین سال های 2003 تا 2009 میلادی نشان داده اند که رودخانه های دجله و فرات (که بخش های از ترکیه، سوریه، عراق و غرب ایران را مشروب می کنند) بعد از هند بیش از هر جای دیگر در حال از دست دادن آب هستند.
عده ای معتقدند که تغییرات آب و هوایی و اقلیمی و پیامدهای ناشی از آن مساله امنیت ملی نیز محسوب می شود و از آنجایی که شرایط آب و هوایی در حال تغییر است، عدم توجه به این موضوع می تواند پیامدهای بسیار مخربی به همراه داشته باشد.
به عنوان مثال، بر اساس گزارش اقلیم شناسان آکادمی ملی علوم آمریکا بین سال 2006 تا 2011 میلادی بخش های وسیعی از سوریه دچار خشکسالی شد و این فاجعه زیست محیطی نهایتا منجر به مهاجرت های اجباری روستاییان به مناطق شهری و بی ثباتی اقتصادی و اجتماعی شد که در ایجاد ناآرامی های این کشور بی تاثیر نبود.
به گزارش مجله ساینس در سال 2013، دانشگاه برکلی پژوهشی در مورد رابطه خشونت با گرما در استرالیا، آمریکا، هند، تانزانیا، جنوب آسیا، اروپا و برزیل انجام داده و نتیجه گرفته است که تغییرات آب و هوایی و خشونت رابطه مستقیمی دارند. این پژوهش همچنین نشان داده است که افزایش متوسط دمای بالاتر از 2 درجه سانتی گراد، امکان بروز تنش های داخلی کشورها را 50 درصد افزایش خواهد داد.
هدف از اعلام نتایج این مطالعات، روشنگری در مورد گرمایش زمین و پیامدهای آن بوده است، موضوعی که با نادیده گرفتن اهمیت آن و عدم تلاش برای همکاری بین المللی، سکونت در این کره خاکی را مشکل می کند.
منبع:ایرنا