به گزارش روی خط رسانه های خبرگزاری برنا به نقل از ایرنا، این دسته از کارشناسان می گویند خانواده زمانی تنها نهاد محض برای جامعه پذیری بود اما اکنون در کنارخانواده با مفهومی به نام جامعه پذیری رسانه ای مواجه هستیم. اگرچه بر اساس نظریه های جامعه شناسی و روانشناسی اجتماعی ، جامعه پذیری خانوادگی اهمیت ویژه ای دارد اما خانواده در عصر حاضر با تغییرات پیچیده اجتماعی و فناوری های نوین موثر بر این تغییرات در معرض وضعیت های کمتر شناخته قرار گرفته است.
فناوری های نوین در لوای تکنیک های متقاعدکننده و پیام های نوین و تازه ، لطیف و نشاط بخش ، طنز گونه و سرگرم کننده با علائم شناخته شده تلاش در جلب مخاطبان هستند.
در کنار مزایای متعدد ،فناوری های نوین به جای توسعه ارتباطات واقعی اجتماعی باعث افول و آسیب روابط میان اعضای خانواده شده است .
از همین رو، فناوری های نوین و تاثیر آن بر ارتباطات خانوادگی که برای نزدیک تر کردن انسان ها ظهور کرده اند، نظر جامعه شناسان را به خود جلب کرده و موجب تامل و واکاوی این مقوله از سوی آنها شده است.
دکتر باقر ساروخانی استاد دانشگاه تهران و دکتر اسد خالدی استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز دو جامعه شناس ایرانی هستند که به تازگی در نشستی در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران به بررسی تاثیر فناورهای نوین ارتباطی بر ارتباطات خانوادگی پرداختند.
**چگونه ازرسانه در جهت قوام خانواده استفاده کنیم ؟
دکتر ساروخانی در این نشست با اشاره به تغییرات سنی در ازدواج ، گستردگی ارتباطات بین دو جنس وهزینه های بالای زندگی در جامعه امروز ، این پرسش را مطرح کرد که ما در این فضا چگونه می توانیم با حفظ دو بعد خانواده یعنی تداوم و کیفیت ، از این نهاد مهم اجتماعی حراست کنیم؟!
این جامعه شناس با بیان اینکه درست است ما در پی ماندگاری خانواده هستیم، تاکید کرد: زمانی که خانواده دچارخشونت وتنفر شود این نوع خانواده ارزش خود را ازدست می دهد، خانواده نیازمند همدلی و وفاق است.
به عنوان مثال اگر خانواده پادگانی شود یعنی پسر به کلانتری برود و از پدرخود شکایت کند که مورد ضرب و شتم پدر قرار گرفته است آیا می شود در چنین شرایطی خانواده را هدایت کرد.
این استاد دانشگاه افزود :خانواده یک واحد خاصی است که نباید آن را به عنوان واحد اجباری دانست .
وی با ابراز تاسف از وجود خانواده های اضطراری تاکید کرد: نباید خانواده اضطراری باشد این خانواده ظاهرخوبی دارد اما در درون این خانواده هیچ مهرو محبتی نیست .
**چگونه رسانه در خدمت قوام خانواده باشد
باقر ساروخانی به نقش رسانه ها درخانواده اشاره کرد و گفت : زمانی می گفتند چهاردیواری اختیاری یعنی چهار دیواری در اختیار ما است اما در حال حاضر اینگونه نیست رسانه ها باعث ریزش دیوار خانواده شده است ،رسانه ها بی اجازه ما وارد فضای خانواده شده اند ، حال این سوال مطرح می شود که ما با وجود رسانه ها و گسترش ارتباطات و تولید ارزشهای جدید چگونه برنامه ریزی کنیم که رسانه در خدمت قوام خانواده باشد.
وی با بیان اصطلاح تسخیر جغرافیا تاکید کرد : بعد ارتباطات انسانی افزایش یافته است و دنیای ارتباطات دنیای اطلاعات ایجاد کرده است .
باقر ساروخانی در پایان سخنان خود تاکید کرد : رسانه ها باید بلوغ انسانی ، بلوغ ارزشها و لذتهای متعالی ، انسانی و عاطفی را بسط دهند و درجهت والاسازی ذهن انسان حرکت کنند.
**نسل امروز نسل بند انگشتی است
خالد اسدی ، جامعه شناس در این نشست با تاکید براینکه قرن بیستم قرن ارتباطات و قرن بیست و یکم قرن اطلاعات است گفت : قرنی که پیوند ناگسستنی با فناوری اطلاعات و ارتباطات دارد سبب شده است ، فناوری ها دگرگونی عمیقی در روابط انسانها ایجاد کند ، همچنین امروزه فناوری اطلاعات به مدد فناوری ارتباطات فراگیر شده و جهان را دگرگون کرده است ، مهم ترین تغییراتی که این فناوری ها به وجود آورده در اصطلاح دهکده جهانی مارشال مک لوهان خلاصه شده است یعنی مردم در تمام نقاط مختلف جهان مانند ساکنان یک دهکده امکان برقرای ارتباط دارند ، اما این برقراری ارتباط با وجود فوایدی که دارد متاسفانه به دلیل نبود شناخت و آگاهی خانواده ها از این رسانه ها آنان را دچار نوعی واپس ماندگی فرهنگی کرده است .
این استاد دانشگاه تاکید کرد : ما امروز نسلی داریم به نسل بند انگشتی معروف هستند یعنی ما هرکه را می بینیم انگشت آنان روی گوشی است ، خانواده ها برای کودکان خود از سن دوسالگی موبایل و تبلت می خرند. وقتی ما وسیله ای در اختیار کودکان بگذاریم که توانایی اندیشیدن ندارند چگونه می توانیم انتظار داشته باشیم استفاده درست از اینگونه ابزارشود.
وی با ابراز تاسف از اینکه افراد در درون خانواده زندگی می کنند اما این زندگی نوعی زیستن در انزوا است ،گفت: چرا ما امروزه درجامعه روابط سرد داریم ، چرا طلاق عاطفی داریم امروزه نقش خانواده به عنوان محیطی برای سرگرمی های مختلف کاهش یافته است ، سینما و تئاتر جای شب نشینی و دیدو بازدید های خانوادگی را گرفته اند .
**شمشیر دولبه تکنولوژی زندگی انسان را هدف قرار داده است
این جامعه شناس معتقد است : امروزه پیشرفت تکنولوژی سبب دوری اعضای خانواده ها از یکدیگر شده است چنانکه هر یک از اعضای خانواده به علت درگیر شدن با انواع رسانه ها کمتر بایکدیگر گفتگو می کنند و کمتر حوصله یکدیگر را دارند ، به هرحال این شمشیر دولبه تکنولوژی هرروز یک بعدی از زندگی انسان را هدف قرار است و قدرت خود را به رخ می کشد، قدرتی که مخاطبان را منفعل کرده است.
وی افزود : فناوری های نوین ارتباطی اگر چه می تواند پیامد های مثبت بر خانواده داشته باشد مانند وسعت گستره ارتباطی که توانسته دایره ارتباطات را از داخل کشور به بیرون کشور توسعه دهد و شبکه های دوستی جدیدی را ایجاد کند اما این فناوری ها مناسبات اجتماعی واقعی را تضعیف کرده است ، شیوه گذران اوقات فراغت را دگرگون کرده است ، حضور در فضای عمومی را کمتر کرده است.
خالدی با تاکید بر اینکه فناوری های نوین ارتباطی ارتباطات خانوادگی را تضعیف کرده است گفت : این فناوری ها تاثیرات منفی بر روابط والدین و فرزندان ، رضایت از زندگی زناشویی، اعتماد زوجین ، ارتباطات مددکارانه داشته است .
این استاد دانشگاه این فناوری های نوین را عامل تغییر هرم قدرت در خانواده دانست وتاکید کرد : رابطه معکوس بین میزان استفاده از فناوری ها ی نوین ارتباطی و ارتباطات خانوادگی است .
**راهکارها
این جامعه شناس با بیان راهکارهای اجرایی برای این مسئله اجتماعی تاکید کرد : در رسانه های باید برنامه هایی خانوادگی با ایجاد آرمان سازی ، پررنگ کردن خانواده ها در مقام گروه مرجع ، ساختن زندگی و اندیشه مدرن براساس سنت و میراث اجتماعی نیاکان تولید شود ، یعنی خانواده ایرانی هم سنتها ی عید نوروز و چهارشنبه سوری و دید و بازدید از اقوام را زنده نگه دارد وهم حرکت روبه جلو داشته باشد و به دهکده جهانی مک لوهان هم بپیوندد.
خالدی ، استاد دانشگاه در پایان سخنان خود با تاکید بر آموزش سواد رسانه ای گفت : ما نمی توانیم جلوی امواج رسانه ای را بگیریم امروزه مرزها شیشه ای شده اند ورسانه ها می تواند از هر جایی نفوذ داشته باشند،برخورد قهری جواب نمی دهد و بهترین راهکار آموزش سواد رسانه ای است .